Ο απόλυτος οδηγός επικοινωνίας με Άτομα με Προβλήματα Όρασης

Πρέπει να ισχύει ο κανόνας: Ρωτάμε πάντα ένα άτομο με προβλήματα όρασης, πριν προσφέρουμε την βοήθειά μας: Πρέπει πάντα να σεβόμαστε την ελευθερία του.

Εκτός αυτού, πρέπει να ρωτάμε και για τον εξής πρακτικό λόγο. Για να το δούμε πιο ευχάριστα σας αναφέρω το ακόλουθο παράδειγμα. Ενώ περιμένω στο πεζοδρόμιο, τυχαίνει να με πιάσουν από το μπράτσο και να με μεταφέρουν στο απέναντι πεζοδρόμιο, χωρίς ούτε καν να ακούσω την φωνή του άγνωστου φιλάνθρωπου μου. Εάν προσπαθήσω να εξηγήσω ότι δεν θέλω να περάσω απέναντι και περιμένω μόνο το λεωφορείο, μπορεί να συμβεί ο άγνωστος βοηθός μου να με αφήσει στο μέσο του δρόμου ψάχνοντας κάποιες δικαιολογίες. Δεν μου απομένει λοιπόν τίποτε άλλο, από το να προσπαθήσω να ξαναεπιστρέψω πίσω στο πεζοδρόμιο.

Γι’ αυτό ρωτήστε: “Μπορώ να σας βοηθήσω να περάσετε απέναντι;”. Εάν η απάντηση είναι θετική τότε πείτε: “Παρακαλώ πιάστε τον αγκώνα μου και ας περάσουμε τον δρόμο μαζί”. Ενημερώστε πάντα τον συνοδό σας όταν θα ανεβείτε ή θα κατεβείτε το πεζοδρόμιο, πριν το κάνετε.

Συχνά βοηθάμε τα άτομα με προβλήματα όρασης όταν θέλουν να ανεβούν στο λεωφορείο, στο τραμ ή στο τρένο. Μπορεί να συμβεί να σπρώχνεται ο τυφλός μαζί με τους βλέποντες, από την μια άκρη στην άλλη. Αυτό ευτυχώς συμβαίνει σπάνια.

Η βοήθεια προσφέρεται όμως αρκετές φορές πιεστικά και συμβαίνει συχνά να σπρώχνεται σαν ένα σακί ο τυφλός, χωρίς να του δοθεί η δυνατότητα να ανέβει, όπως κάθε άλλος επιβάτης. Στο κατέβασμα συμβαίνει το αντίθετο. Ο τυφλός ενώ προσπαθεί να κατεβεί, τον κρατούν για βοήθεια από δεξιά και αριστερά και δεν του επιτρέπουν να κατέβει.

Αυτού του είδους η βοήθεια του είναι άχρηστη.

Ένας επιβάτης τυφλός που ταξιδεύει μόνος του ξέρει να χρησιμοποιεί το τρένο ή το λεωφορείο.

Αρκεί μόνο να τον συνοδέψετε μέχρι την πόρτα του λεωφορείου ή του αυτοκινήτου και να του δείξετε το κιγκλίδωμα. Τα πόδια του τυφλού είναι εντάξει και μπορεί να ανεβεί και να κατεβεί κανονικά, όπως κάθε άλλος επιβάτης.

Στο κατέβασμα δείξτε του επίσης την χειρολαβή και αφήστε τον μόνο του να κατέβει. Εάν ανεβείτε ή κατεβείτε μαζί να ξέρετε ότι πηγαίνει ο συνοδός πάντα μπροστά, δείχνει την χειρολαβή, ή δίνει το χέρι του, ενώ επισημαίνει εάν οι βαθμίδες της σκάλας είναι ψηλές ή χαμηλές.

Για το ανέβασμα στο αυτοκίνητο συνοδεύουμε το άτομο με προβλήματα όρασης μπροστά στην ανοιχτή πόρτα και τοποθετούμε το ένα χέρι του στο επάνω μέρος της πόρτας, ενώ το άλλο αγγίζει την σκεπή του αυτοκινήτου, για να προσανατολισθεί πρώτα και μετά πιάνει το κάθισμα. Αυτή είναι η βοήθεια που περιμένει από μας.

Μπορεί να συμβεί να βρεθούμε στο ίδιο λεωφορείο με ένα άτομο με προβλήματα όρασης, να κατεβούμε μαζί στην ίδια στάση, να τον συναντήσουμε στο δρόμο να προχωρά αργά επειδή η συγκοινωνία είναι πυκνή, ή επειδή ο δρόμος έχει εμπόδια, ή επειδή η περιοχή είναι άγνωστη. Μην διστάσετε ποτέ να προσφέρετε αμέσως την βοήθειά σας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πιέσετε ή να γίνετε αδιάκριτος.

Μπορείτε π.χ. να πείτε: “Πηγαίνω στο σταθμό, μπορώ να σας συνοδέψω, εάν έχουμε τον ίδιο δρόμο;”.

Εάν η απάντηση είναι θετική προσφέρετε τον αγκώνα σας να σας κρατήσει και προχωρήστε μαζί.

Μην απογοητευθείτε εάν η προσφορά σας δεν γίνει αποδέκτη. Υπάρχουν τυφλοί που αγαπούν την ανεξαρτησία τους. Τις περισσότερες φορές όμως η προσφορά σας είναι ευπρόσδεκτη.

Προσφέρετε πάντα τον αγκώνα σας, μην πιάνετε εσείς τον τυφλό που συνοδεύετε. Δεν είναι ευνοϊκό να τον οδηγήσετε πιάνοντάς τον εσείς, γιατί του λείπει το αίσθημα της ασφάλειας. Πρέπει πάντα επίσης να λέτε την κατεύθυνση: “Πηγαίνουμε αριστερά ή δεξιά”. Το άτομο με προβλήματα όρασης αισθάνεται την κίνηση και προχωρά αυτόματα.

Πάντα όταν συνοδεύουμε έναν τυφλό είμαστε ένα βήμα μπροστά από αυτόν. Ο δε τυφλός κρατά τον συνοδό του από τον αγκώνα. Ο τρόπος αυτός συνοδείας κάνει τον τυφλό να αισθάνεται πιο ασφαλής και σίγουρος όταν περπατά με βλέποντα συνοδό.

Το ανέβασμα ή το κατέβασμα μιας σκάλας μπορεί να προκαλέσει άγχος. Στο ανέβασμα ή στο κατέβασμα μιας σκάλας αρκεί να πούμε ότι ανεβαίνουμε ή κατεβαίνουμε. Δεν είναι απαραίτητο να σταματάμε τον τυφλό για να του δείξουμε με το μπαστούνι την άκρη κάθε βαθμίδας της σκάλας.

Όταν ο συνοδός βαδίζει ένα σκαλοπάτι πιο μπροστά τότε μπορεί να βοηθήσει καλύτερα τον τυφλό.

Όταν ο συνοδός ανεβαίνει ή κατεβαίνει το πρώτο σκαλοπάτι ανεβοκατεβαίνει ο αγκώνας του ανάλογα με το ανεβοκατέβασμα της σκάλας, ανεβαίνουμε ή κατεβαίνουμε.

Σε κάθε περίπτωση ενημερώστε τον τυφλό συνοδό σας όταν αρχίζει ή τελειώνει η σκάλα.

Εάν δεν ανεβείτε μαζί την σκάλα δείξτε του οπωσδήποτε το κιγκλίδωμα της σκάλας. Δεν είναι απαραίτητο σε καμιά περίπτωση να μετρήστε τις βαθμίδες της σκάλας και να τις πείτε στον τυφλό. Ο τυφλός που έχει διδαχθεί να περπατά μόνος του με το λευκό μπαστούνι καταλαβαίνει την αρχή και το τέλος της σκάλας. Εάν όμως έχετε αναλάβει να τον συνοδέψετε μην χάνετε καιρό να μετρήστε να σκαλοπάτια της σκάλας.

Εάν ο τυφλός έχει να διαλέξει ανάμεσα σε μια απλή και μια ηλεκτρική σκάλα, αφήστε τον ίδιο να διαλέξει ποια θέλει να χρησιμοποιήσει. Πρέπει όμως σε κάθε περίπτωση να ενημερωθεί τι είδους σκάλα είναι.

Όλα όσα έχουν ειπωθεί για την ανεξαρτησία των τυφλών μας οδηγούν στο συμπέρασμα να διστάζουμε αρκετές φορές να προσφέρουμε την βοήθειά μας, εάν συναντήσουμε ένα τυφλό συνάνθρωπό μας στο δρόμο ή οπουδήποτε αλλού.

Μερικοί κάνουν καλύτερα τον φύλακα άγγελο παραμονεύοντας πίσω του μήπως πέσει σε κανένα εμπόδιο, χωρίς όμως να κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Ειδικά αυτοί οι βοηθοί ξέρουν ότι δεν θα τους αντιληφθεί ο τυφλός.

Ο τυφλός όμως επειδή ειδικά η αίσθηση της ακοής είναι ιδιαίτερα οξυμμένη, διαπιστώνει εύκολα ότι έχει ένα φύλακα άγγελο πίσω του, αυτό τον ενοχλεί, τον κάνει νευρικό και συχνά η καλή πρόθεση που έχουμε να βοηθήσουμε δεν επιφέρει και το κατάλληλο αποτέλεσμα. Γι’ αυτό μην διστάσετε ποτέ να προσφέρετε την βοήθειά σας. Μην παριστάνετε όμως σε καμιά περίπτωση τον φύλακα άγγελο του τυφλού.

Ισχύει η λαθεμένη αντίληψη να προσφέρουμε γρήγορα κάθισμα στο άτομο με προβλήματα όρασης.

Στο λεωφορείο, στο τραμ ή στο τρένο θα πρέπει σίγουρα να προσφέρουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερο θέση γιατί ένα φρενάρισμα είναι επικίνδυνο, επειδή ο τυφλός δεν μπορεί γρήγορα να κρατηθεί.

Αυτό ισχύει ειδικά για γεροντότερα άτομα.

Χρησιμοποιείστε λοιπόν αυτό τον κανόνα: Προσφέρουμε θέση, αλλά αφήστε την στην διάθεση του τυφλού εάν θα την χρησιμοποιήσει ή όχι. Εάν την χρησιμοποιήσει τοποθετείστε το χέρι του τυφλού στο πίσω μέρος του καθίσματος και πείτε «Εδώ είναι το κάθισμα, αυτή είναι η πλάτη του καθίσματος» και ο τυφλός θα καταλάβει αμέσως πού είναι το κάθισμα.

Διαφορετικά τοποθετείτε το χέρι του τυφλού στο μπράτσο του καθίσματος και μπορείτε να πείτε: “Η θέση βρίσκεται δεξιά από σας”. Με το ψάξιμο θα καταλάβει που είναι το κάθισμα και θα καθίσει.

Μην πείτε ποτέ, εδώ είναι η πολυθρόνα ή εκεί μπροστά είναι ένα ποδήλατο, ενώ δείχνετε την κατεύθυνση των αντικειμένων αυτών με το χέρι. Τέτοια ενδεικτικά στοιχεία έχουν αξία μόνο για τους βλέποντες όχι όμως και για τους τυφλούς.

Πείτε καλύτερα: “Μπροστά σας είναι η πολυθρόνα ή ένα μικρό τραπέζι βρίσκεται πίσω σας ή και σε δέκα μέτρα περίπου από σας αριστερά από σας. Η σταχτοθήκη βρίσκεται δίπλα από το δεξί σας χέρι”. Μπορείτε επίσης να πιάσετε το ζητούμενο αντικείμενο, να το χτυπήσετε λίγο, ούτως ώστε ο τυφλός να το βρει με το άκουσμα του χτυπήματος. Εάν προσφέρετε ένα ποτήρι στο χέρι ενός τυφλού, πείτε του μετά που να το τοποθετήσει, π.χ. “Αριστερά, δίπλα στην πολυθρόνα σας βρίσκεται ένα τραπέζι”. Σημείο αναφοράς και προσανατολισμού είναι πάντα ο τυφλός.

Σε συγκεντρώσεις ή σε τρένα και εστιατόρια, βοηθάει κανείς τον τυφλό να βγάλει το παλτό του, ή το καπέλο του λέγοντας: “Μπορώ να σας βοηθήσω;”.

Και ξαφνικά εξαφανίζονται παλτό, αποσκευές και καπέλο. Για να ξαναβρεί μετά ο τυφλός τα πράγματά του δυσκολεύεται. Ο καταστηματάρχης δεν ξέρει αρκετές φορές τι χρώμα έχει το παλτό, ή το καπέλο.

Είναι λοιπόν καλύτερα να αφήσουμε μόνο του τον τυφλό να τοποθετεί τα πράγματά του. Εάν θέλετε να βοηθήσετε πείτε: «Το παλτό σας βρίσκεται στο πρώτο καρφί δίπλα στην πόρτα, ή οι αποσκευές σας είναι ακριβώς από επάνω σας, στο ντουλάπι».

Σε μια συζήτηση με ένα τυφλό δεν τολμούν αρκετοί άνθρωποι βλέποντες να χρησιμοποιήσουν λέξεις, όπως βλέπω, παρατηρώ, τυφλός κλπ. και λένε “ο θείος μου είναι επίσης…έτσι, ή η γιαγιά μου το είχε επίσης”. Εάν κατά λάθος χρησιμοποιήσουν τις λέξεις βλέπω, τυφλός, αισθάνονται αμήχανα και ζητούν συγνώμη λέγοντας. “Ω, με συγχωρείτε δεν το σκέφτηκα”. Και αυτά ενώ ο τυφλός έχει εξοικειωθεί με την τύφλωσή του και μπορεί άνετα και χρησιμοποιεί ή ακούει την λέξη τυφλός, όπως κάθε άλλη λέξη και την λέξη βλέπω για να δείξει τον διαφορετικό τρόπο του βλέπω: μυρίζω, ψάχνω, αγγίζω. «Έχω διαβάσει αυτό το βιβλίο σε μπρέιγ ή σε κασέτες». “Έχω δει ένα πολύ όμορφο αντικείμενο”, (το αισθάνθηκα, το έπιασα), “είδα ένα ωραίο θεατρικό έργο” (το άκουσα).

Γι’ αυτό μπορείτε χωρίς ενδοιασμούς να πείτε σε ένα τυφλό: “Θέλετε να το δείτε;” ενώ του δίνετε το αντικείμενο στο χέρι π.χ. ένα μπουκάλι, ένα φόρεμα, ή οτιδήποτε άλλο. Χρησιμοποιείστε χωρίς φόβο και ταμπού τις λέξεις τυφλός και τυφλότητα εάν συζητάτε για τέτοια θέματα. Αλλά είναι ντροπή να ρωτάτε: “Μα δεν βλέπετε καθόλου;” Είστε τυφλός;” “Τελείως τυφλός; Ω, μα αυτό είναι τρομερό, γεννηθήκατε έτσι από ατύχημα ή εκ γενετής…;”.

Να σκέφτεστε πάντα πως οι τυφλοί είναι μόνο τυφλοί, όχι όμως κουφοί. Το σιγομουρμούρισμα και οι παρατηρήσεις όπως: “θα ‘θελα να ‘μουν καλύτερα νεκρός παρά τυφλός… τον κακόμοιρο κλπ.” μπορεί να ακουστούν.

Στο δρόμο, στο τρένο, σε μια συγκέντρωση μπορεί να συμβεί κάποιος να χτυπήσει τον τυφλό στο ώμο λέγοντας: “Γεια σας κ. Χ., τι κάνετε;” ή ακόμη χειρότερο “μαντέψτε ποιος είμαι;” Γενικά οι τυφλοί θυμούνται την φωνή κάποιου, αλλά να περιμένουμε να μας αναγνωρίσει ο τυφλός από τη φωνή, την οποία ακούει συχνά και αυτό επίσης σε μια συγκέντρωση με πολλά ακουστικά ερεθίσματα, είναι μεγάλη απαίτηση.

Εάν δεν είστε κάποιος συγγενής ή γνωστός μπορείτε να πείτε: «Γεια σας κ. Χ. είμαι ο τάδε». Έχετε αρκετό καιρό να συναντηθείτε με ένα τυφλό άτομο και έχετε ξεχάσει το όνομά του δώστε του μια μικρή εξήγηση όπως: “θυμάστε σίγουρα έχουμε συναντηθεί σ’ εκείνο το μέρος”. Δεν έχει κανένα νόημα να χαιρετάτε ένα τυφλό, όπως ένα βλέποντα π.χ. με το κούνημα του κεφαλιού, ή με το να του βγάζετε το καπέλο, ή με μια χειρονομία. Το άτομο με προβλήματα όρασης χαίρεται να συμμετέχει και αυτό στην καθημερινή ζωή, όπως και οι βλέποντες.

Συχνά όταν ο τυφλός συνοδεύεται από ένα βλέποντα σε κάποιο εστιατόριο ή ζαχαροπλαστείο, ακούει τον σερβιτόρο να ρωτά για την παραγγελία τον συνοδό του και όχι τον ίδιο τον τυφλό. Μιλάμε δηλ. συχνά με τον συνοδό του τυφλού και όχι κατευθείαν με τον ίδιο τον τυφλό. Και μπορεί να συμβεί καμιά φορά να ακούσουμε: “Ρωτήστε σας παρακαλώ τον ίδιο τον άνδρα μου, σας πληροφορώ ότι δεν είναι επικίνδυνος”. Είμαστε ίσως συνηθισμένοι σαν βλέποντες να επικοινωνούμε με το βλέμμα και όταν αυτό λείπει αισθανόμαστε ανασφάλεια και απευθύνουμε τον λόγο στον συνοδό. Είναι ίσως κατανοητό, όχι όμως σωστό.

Εάν θέλετε να προσφέρετε κάτι, σε ένα άτομο με προβλήματα όρασης αναφέρετε το όνομά του, εάν το ξέρετε. Εάν δεν το ξέρετε, ακουμπήστε τον για να κατάλαβα ότι απευθύνετε τον λόγο σ’ αυτόν. Μην ξεχνάτε επίσης να αναφέρετε τις δυνατότητες επιλογής που μπορεί να υπάρχουν όπως π.χ. κύριε Χ. θα θέλατε ένα καφέ, ένα ποτό, ή ένα γλυκό. Τοποθετήστε μετά αυτό που έχει παραγγείλει δίπλα του, ώστε να το φτάνει ή δώστε το του στο χέρι. Μην τοποθετήστε όμως ποτέ ένα δίσκο με ποτήρια μπροστά του και να περιμένετε να πάρει μόνος του το ποτό από τον δίσκο.

Ίσως αισθάνεστε άσχημα όταν μιλάτε σε κάποιον και αυτός δεν σας παρακολουθεί. Ακόμη πιο άσχημα είναι για ένα τυφλό να μιλά σε κάποιον και αυτός να έχει εξαφανιστεί, χωρίς να τον ενημερώσει. Στο δρόμο, σε ένα θόρυβο είναι δύσκολο ο τυφλός να καταλάβει ότι έχετε φύγει. Μπορεί να συμβεί σε ένα τυφλό να συνομιλεί με μια άδεια καρέκλα.

Δεν είναι καθόλου ευχάριστο να αντιληφθεί μετά ότι έχετε φύγει χωρίς να τον ενημερώσετε. Ενημερώνετε πάντα τον συνοδό σας όταν φεύγετε ή όταν επιστρέφετε.

Στην συζήτηση πρέπει να απαντάτε πάντα με λόγια και όχι με το κούνημα του κεφαλιού ή με το χαμόγελο.

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι όταν συνοδεύουν ένα τυφλό πρέπει πάντα και διαρκώς να μιλούν.

Σκέφτονται: Εάν δεν μιλώ, δεν μπορεί να ξέρει εάν είμαι ακόμη μαζί του, ή δεν έχει με τι να απασχοληθεί και πρέπει συνέχεια να τον απασχολώ με συζήτηση.

Έστω και καλή πρόθεση να έχετε, μπορεί αρκετά απ’ αυτά που λέτε να είναι περιττά και ανούσια.

Συμπεριφερθείτε σε μια συζήτηση κανονικά φυ­σιολογικά όπως και με ένα βλέποντα συνομιλητή σας. Για την περιγραφή του περιβάλλοντος που δεν μπορεί να αντιληφθεί ο τυφλός, θα καταλάβετε γρήγορα από τον ίδιο εάν πρέπει να γίνεται με λεπτομέρειες ή επιφα­νειακά.

Το αντίθετο μπορεί να γίνει με κάτι το καινούργιο που έχει συμβεί. Π.χ. να είναι χαλασμένη η ηλεκτρική σκάλα, ή δίπλα στην γωνία να έχει ανοίξει έ­να καινούργιο κατάστημα. Τέ­τοιες πληροφο­ρίες μπορεί να είναι χρήσιμες στα άτομα με προβλήματα ό­ρασης.

Εάν συνοδέψτε ένα τυφλό που θα πάει σε ένα μαγαζί να ψωνίσει, συνοδέψτε τον μέχρι την αρμόδιο υπάλληλο η οποία θα τον εξυπηρετήσει στα ψώνια.

Εάν ξέρει τι ακριβώς θέλει να αγοράσει, θα αγορά­σει το αντικείμενο αμέσως. Εάν όμως θα θελε πρώτα να δει τι υπάρχει από το είδος που θέλει να αγοράσει δείξτε του τα διαφορετικά είδη για να μπορέσει να τα πιάσει. Θα μπορέσει έτσι να σχηματίσει μια καλύτερη εικόνα για το είδος, την ποιότητα, το μέγεθος πριν αγοράσει κάτι.

Περιγράψτε τα χρώματα, το σχέδιο κλπ. Μην διστάσετε να πείτε: “Μου επιτρέπετε να σας πω ότι αυτό το χρώμα δεν σας ταιριάζει καθόλου”. Εάν σας δώσει χρήματα να πληρώσετε χωρίς να αναφέρει πόσα πείτε του: “Μου δώσατε δέκα ευρώ, σας επιστρέφω π.χ. ένα ευρώ ρέστα” και τοποθετείστε τα ρέστα στο χέρι του.

Ναι διαβάσατε σωστά και ο τυφλός πρέπει να πάει στην τουαλέτα. Εάν ζητήσει την βοήθειά σας μην διστά­σετε να του την προσφέρετε. Εάν είστε του ίδιου φύλου και βρίσκεστε σε μια δημόσια τουαλέτα πηγαίνετε μαζί μέσα, ή ζητήστε την βοήθεια του προσωπικού.

Περιγράψτε του την τουαλέτα εάν υπάρχουν δια­φορετικά είδη και αφήστε τον ίδιο να αποφασίσει ποια θα χρησιμοποιήσει. Πριν χρησιμοποιήσει την τουαλέτα ελέγχετε εάν είναι καθαρή, δείξτε που υπάρχει το χαρτί, και η λεκάνη. Εάν έχετε καιρό να περιμένετε έξω, δείξτε του τον νιπτήρα, το σαπούνι, την πετσέτα, ή τον στεγνωτήρα. Μην διστάσετε να τον ενημερώσετε, ότι π.χ. η πετσέτα είναι πολύ βρώμικη, χρησιμοποιήστε καλύτερα το χαρτομάντιλο.

Παρά το γεγονός ότι η έρευνα και η τεχνολογία έχει αναπτυχθεί αρκετά και έχουν κατασκευάσει ανα­γνωστικές μηχανές, θα περάσουν ακόμη αρκετά χρόνια μέχρι το μηχάνημα αυτό να είναι προσιτό σε κάθε άτομο με προβλήματα όρασης. Μέχρι τότε τα άτομα αυτά είναι εξαρτημένα από την δικιά σας βοήθεια. Το διάβασμα με το Μπρέϊλ, ή την κασέτα δεν λύνει εξ’ ολοκλήρου το πρόβλημα της ανάγνω­σης, μόνο έ­να μέρος.

Πολύ δυσάρεστη είναι η εξάρτηση αυτή όταν πρόκειται για προσωπικά γράμματα, ή περιουσιακά στοι­χεία. Στην ανάγνωση τέτοιων κειμένων είναι απαραίτητη η εχεμύθεια. Διαβάστε πάντα αργά και καθαρά. Πριν ανοίξτε τον φάκελο που σας έχουν δώσει να διάβασετε, κοιτάξτε πρώτα τον αποστολέα και αφήστε στην διάθεση του τυφλού ανάλογα, εάν θα πρέπει εσείς να του διαβάσετε το γράμμα ή κάποιος άλλος. Μην ανοίξετε ποτέ ένα γράμμα χωρίς την άδειά του. Εάν ο αποστο­λέας δεν είναι κατανοητός από τον φάκελο ανοίξτε το γράμμα, μην ξεκινήσετε το διάβασμα πριν πείτε από που είναι. Σ’ ένα προσωπικό γράμμα αναφέρετε πάντα τον αποστολέα.

Μην διαβάζετε ποτέ ένα γράμμα για σας και να ενημερώσετε μετά περιγραφικά. “Είναι απ’ αυτόν, γρά­φει αυτά και εκείνα, ή είναι μόνο μια διαφήμιση”, χωρίς να αναφέρετε τι είδους διαφήμιση. Δεν θα πρέπει επίσης να διαβάζετε ενώ κάνετε δικές σας παρατηρήσεις εκτός και εάν σας το ζητήσουν. Εάν πρόκειται για ανάγνωση εφημερίδας ή περιοδικού αφήστε στον ίδιο τον τυφλό να αποφασίσει τι είναι ενδιαφέρον γι’ αυτόν. Διαβάστε τις επικεφαλίδες και ο τυφλός φίλος σας θα σας πει σίγουρα τι θέλει να ακούσει. Μην διακόπτετε το διάβα­σμα με δικά σας σχόλια, κριτικές ή οτιδήποτε άλλο, γιατί είναι ενοχλητικό.

Είναι δύο αρετές, οι οποίες δεν είναι πολύ διαδε­δομένες στην σημερινή κοινωνία, για τους τυφλούς έχουν όμως μεγάλη σημασία. Υπάρχει ένα κανόνας που πρέπει να τηρούμε, εάν θέλουμε να σεβόμαστε την ανεξαρτησία του τυφλού. Κάθε πράγμα έχει την συγκε­κριμένη θέση του και πρέπει όταν ζητηθεί να βρίσκεται στην θέση αυτή. Γι’ αυτό τοποθετείστε ότι έχετε πάρει, εκεί που το βρήκατε. Εάν δεν ξέρετε πλέον την θέση, ρωτή­στε, ή αφήστε το ίδιο το άτομο να το τοποθετήσει μόνο του.

Αυτός ο κανόνας έχει μεγάλη, σημασία για τα άτομα με προβλήματα όρασης, ειδικά γι’ αυτούς που κατοικούν μόνοι τους, ταξιδεύουν, ή εργάζονται. Προσέχετε πάντα οι πόρτες των δωματίων, ή να είναι τελείως ανοιχτές, ή τελείως κλειστές. Πόρτες μισόκλειστες είναι επικίνδυνες για τους τυφλούς. Πόρτες από ντουλάπια, ή ράφια από κομοδίνα πρέπει να είναι τελείως κλειστά. Μην τοποθετείτε σκούπες, κουβάδες, ή οτιδήποτε άλλο στην μέση του διαδρόμου, ή ε­νός δωματίου. Η ακρίβεια και η συνέπεια σε ραντεβού και ε­πισκέψεις είναι επίσης σημαντι­κή. Μπορεί τα λεπτά της ώρας να γίνονται ατελείωτα όταν δεν βλέπει κάποιος και δεν μπορεί να απασχοληθεί ενώ περιμένει. Προκαλεί νευ­ρικότητα και ένταση.

Φτάσαμε στο τέλος αυτού του μικρού οδηγού, ο οποίος δεν είχε σκοπό να πετύχει την τελειότητα, αλλά να σας δώσει κάποιες βασικές συμβουλές. Εάν λοιπόν τις επόμενες ημέρες, συναντήσετε κάποιον από τον κόσμο των τυφλών και αισθανθείτε λιγότερο αμήχανος, ή ανασφαλής, τότε ο μικρός αυτός οδηγός έχει αποτελέσει τον σκοπό του. Και κάτι άλλο: δεν υπάρχει κανέναν κόσμος τυφλών. Ζουν στον δικό μας κόσμο έστω και αν μερικά πράγματα τα κάνουν διαφορετικά από ότι εμείς. Γι’ αυτό, λοιπόν, αν καμιά φορά προσπαθήσατε να βοη­θήσετε ένα τυφλό και αυτός δεν αποδέχτηκε την βοή­θειά σας, μην απογοητεύεστε. Τα άτομα με προβλήματα όρασης είναι και αυτοί άνθρωποι όπως όλοι με προτε­ρήματα και ελαττώματα. Και για να είμαστε ειλικρινείς, δεν είχατε ποτέ την ίδια εμπειρία και με βλέποντες συνανθρώπους σας; Οι περισσότεροι όμως τυφλοί αποδέχονται την βοήθεια που τους προσφέρουμε και μια άσχημη εμπειρία μπορεί εύκολα να ξεχαστεί.

Όταν με συναντήσεις…. Θέλω να βοηθήσω αλλά πως;

Μπορείς να με βοηθήσεις, αν θυμηθείς τα παρακάτω:

·        Μου αρέσει να με ρωτάνε, αν και πως χρειάζομαι βοήθεια για κάτι. Είμαι ένας φυσιολογικός άνθρωπος, αλλά δεν βλέπω.

·        Μπορώ ευκολότερα να περπατήσω μαζί σου παρά με το μπαστούνι. Άσε με να πιάσω το δικό σου αγκώνα και να σου πω ο ίδιος τον τρόπο που θέλω να με συνοδεύεις.

·        Αν με βοηθήσεις να πάρω ταξί δείξε μου την πόρτα που μπορώ να μπω μέσα σ’ αυτό. Αν θέλω να ανέβω στο λεωφορείο βοήθησε με να βρω το πρώτο σκαλί και την χειρολαβή.

·        Μην ξεχνάς να μου υποδείξεις, αν πρόκειται να κατέβω ή ανέβω πεζοδρόμιο ή σκαλοπάτια.

·        Νομίζεις πως πρέπει να με προστατεύσεις, να με προφυλάξεις, να γίνεις ο καλός μου φύλακας άγγελος, θα θελα όμως να σου πω, ότι εξακολουθώ να είμαι, όπως όλοι εσείς που βλέπετε, αυτόνομος και ανεξάρτητος.

·        Δεν θέλω τον οίκτο σου αλλά τη φιλία σου. Να θυμάσαι πάντοτε πως δε με ευχαριστούν ούτε ο οίκτος σου, ούτε ο υπερβολικός θαυμασμός σου.

·        Οδήγησε το χέρι μου σε μια καρέκλα για να καθίσω. Ενημέρωσε με, αν υπάρχουν πράγματα ή εμπόδια στο πάτωμα και στο ύψος του κεφαλιού μου που είναι επικίνδυνα. Θέλω να γνωρίζω ποιος είναι στο δωμάτιο μαζί μου.

·        Οι λέξεις που έχουν σχέση με την όραση δεν είναι ταμπού. Τις μεταχειρίζομαι και εγώ. Βλέπω σημαίνει αισθάνομαι, καταλαβαίνω, αγγίζω.

·        Αν δεν συναντιόμαστε συχνά, μόλις με πλησιάσεις πες μου ποιος είσαι. Σαν θα φύγεις πες μου το. Θα μου είναι πολύ δυσάρεστο, ξαφνικά να διαπιστώσω πως μιλώ μόνος μου.

·        Μη ρωτάς το συνοδό μου για κάτι που αφορά εμένα. Δεν είμαι ανήλικος.

·        Βοήθησε με διακριτικά στο τραπέζι και πες μου για το φαγητό που έχω στο πιάτο μου. Πες μου χρησιμοποιώντας το πιάτο μου σαν (ρολόι) που βρίσκεται το κάθε είδος του φαγητού μου.

·        Όπως όλοι οι άνθρωποι, έχω τις προτιμήσεις μου σ’ όλες τις εκδηλώσεις της ζωής. Μου αρέσει το θέατρο, ο κινηματογράφος, οι εκδρομές, τα πάρτι, οι συζητήσεις. Οι πληροφορίες σου είναι για μένα η χαμένη μου όραση.

·        Μην θεωρήσετε, ότι σας προσβάλλει η άρνηση του τυφλού να δεχτεί τη βοήθειά σας. Ίσως τη χρειαστεί μια άλλη φορά.

Το παραπάνω κείμενο είναι αντιγραφή από τη μπροσούρα που έκδοσε το Ίδρυμα Προστασίας Τυφλών Βορείου Ελλάδος, Σχολή Τυφλών “ΗΛΙΟΣ”, 1989