Ο ΓΑΤΟΣ ΠΟΥ ΘΡΗΝΟΥΣΕ ΤΟΝ ΗΘΟΠΟΙΟ
Από τον ποιητή, θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα
Ιδού και μια συγκινητική ιστορία, σχεδόν μελό. Με πήρανε ήδη τα ζουμιά και τα δάκρυα σταλάζουν ήδη στο πληκτρολόγιο. Λες να χαλάσει και να τρέχω νυχτιάτικα; Όποιος νύχτες περπατεί… Ας είναι. Τέλος (και) πάντων.
Ήτανε λοιπόν πριν είκοσι χρόνια – βρε, βρε, πώς περνάνε τα χρόνια – τότε που δίδασκα στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού κι είχα κάτι τζιμάνια ηθοποιούς να προβληματιζόμαστε μαζί για την αρχαία τραγωδία και τη σημερινή της …πρόσληψη (όχι δεν πρόκειται να την προσλάβουν πουθενά, έτσι απλώς μεταφράζεται στα ελληνικά η έννοια «υποδοχή»).
Ερχόντουσαν λοιπόν διάφορα ταλέντα, νέα – και όχι τόσο νέα – «παιδιά» που δεν είχαν καμία ψευδαίσθηση πως τα ξέρουν όλα κι έψαχναν το καινούργιο και το διαφορετικό («ψάξε, ψάξε, δεν θα το βρεις!»).
Ανάμεσά τους, η αγαπημένη μου ηθοποιός με προβλήματα όρασης, η μαυροφορεμένη μάνα του νεαρού που στούκαρε με την ολοκαίνουργια χιλιάρα μηχανή του κι ένας λεπτός, λυμφατικός, χλωμός, ωχρός, ψηλόλιγνος, ταλαντούχος ηθοποιός που δεν τον ξέρει κανείς σήμερα, γιατί πρόλαβε και πέθανε τότε, πριν καν διαγράψει την τροχιά του στο καλλιτεχνικό στερέωμα.
Αυτός λοιπόν ερχότανε στο μάθημα με έναν γάτο. Στην αρχή νόμιζα ότι ήταν ψεύτικος, κούκλα, γλυπτό ή …βαλσαμωμένος. Η όρασή μου, βλέπετε, είναι και μένα χάλια αδ-ι-όρθωτα, οπότε πού να προσέξω κι εγώ που κοίταγα να κάνω το μάθημά μου όσο καλύτερα μπορούσα και να μάθω κι εγώ ο έρμος, να εξελιχθώ.
Κι εκεί, κάπου στη μέση του σεμιναρίου, που βιωματικό εργαστήριο καλύτερα θα το έλεγες παρά ο,τιδήποτε άλλο, αφού δεν είμαι και πολύ της θεωρίας, όχι τουλάχιστον εκείνης της θεωρίας που είναι τελείως διαζευγμένη από την πράξη και την πρακτική… κάπου εκεί στα μισά της ακαδημαϊκής χρονιάς, αδειάζει η θέση του σπουδαστή, χάνεται κι ο γάτος του… απορώ εγώ, αλλά δεν τολμώ να ρωτήσω, γιατί ξέρω πόσο μυγιάγγιχτοι είναι οι ηθοποιοί κι αποφεύγω τις παρεξηγήσεις και τις πάσης φύσεως αδιακρισίες όπως… «όπως ο διάολος το λιβάνι», που λένε.
Κάποια στιγμή όμως δεν άντεξα και ρώτησα. Είχε περάσει ήδη ένας μήνας κι οδεύαμε προς το τέλος των μαθημάτων μας που δεν επανελήφθησαν ατυχώς αφού έτρεχα στο Παρίσι να τελειώσω τα μεταπτυχιακά μου. Μια ζωή φοιτητής πια. Αμάν, βαρέθηκα τη δια βίου …πάθηση! («Η επανάληψις είναι μήτηρ της …παθήσεως κι όχι της μαθήσεως», έλεγα συχνά παραδοξολογώντας στους μαθητές μου προκειμένου να εξάρω τα καλά του αυθορμητισμού και να προκρίνω την έγερσιν τής kundalini ως προαπαιτουμένης κάθε ενστάσεως, ικανής κι αναγκαίας συνθήκης για ΤΗΝ πρωτότυπη και καινοφανή δημιουργία – κλείνει η παρενθεσάρα).
Ήρθαν λοιπόν και μου τα πρόφτασαν τα καθέκαστα τα καλά παιδιά και μου τα μετέφεραν με το νι και με το σίγμα. Κι έτσι όπως «ήταν της δουλειάς», εξοικειωμένοι με την υποκριτική τέχνη και ανακατεμένοι αξεδιάλυτα με την …υπερβολή, δυσκολεύτηκα να καταλάβω πού τελείωνε ο μύθος και πού άρχιζε η πραγματικότητα [ή μήπως τ’ ανάπαλιν; Μα πάλι ανάποδα τα είπα ο …αριστερόχειρας εγώ, ο ζερβοκουτάλας, «σκόρδο-κρεμμύδι»;]. Τελικά, κατάλαβα μέσες-άκρες τι είχε συμβεί και σας το μεταφέρω με απλά λόγια χωρίς να παίρνω κι όρκο πως έτσι έγιναν ντε και καλά τα γεγονότα. Εξάλλου, πού να θυμάμαι τόσα χρόνια μετά; Ε, δεν κρατάω και σημειώσεις. Όχι για όλα!!! Τότε με ενδιέφεραν μόνο τα …ερωτικά και… και… και η αρχαία τραγωδία! Μάλιστα. Χωρίς να υπονοώ βεβαίως πως τα ερωτικά μου και η τραγωδία είχαν κάποιαν σχέσιν αιτίου-αιτιατού! Ούτε καμίαν άλλην άλλωστε!!! Αστειεύομαι και χαμογελάω πικρά κάτω από το μουστάκι μου (που δεν έχω – λέμε τώρα!).
Σας έσκασα, το ξέρω… Απολογούμαι, κάνω την αυτοκριτική μου και μετανοώ. Αυτή είναι ιστορία και λέγοντάς την κλείνω (για σήμερα – όχι δια παντός μήτε για πάντα – αυτό δα μάς έλειπε!):
Ο καλός αυτός ηθοποιός έπασχε από καλπάζουσα λευχαιμία. Παρ’ όλα αυτά το πάλευε. Βρήκε ένα γατάκι στα σκουπίδια, μωρό, νεογέννητο, με τα ματάκια του τσιμπλιασμένα, το πόνεσε, το λυπήθηκε και το μεγάλωσε με το μπιμπερό σα να ήταν η μανούλα του, που προφανώς πέθανε στη γέννα ή την πάτησε αυτοκίνητο ή έφαγε φόλα που κάποια κτήνη σκορπίζουν ανόητα, που «κακό χρόνο να ’χουν». Έτσι δεν πρόλαβε να του πλύνει τα ματάκια, κάτι που έκανε ο ευαίσθητος καλλιτέχνης με πολλή προσοχή κι άπειρες προφυλάξεις. Τελικά το γατάκι νόμιζε πως ήταν κι εκείνος γάτος και μάλιστα η …μαμά του. Γιατί τα γατιά, ξέρετε, δεν έχουν κολλήματα με τα …φύλα κι άλλες τέτοιες αηδίες. Του ζύμωνε μάλιστα κάθε βράδυ την κοιλίτσα (με τους γραμμωτούς μύες, από το γυμναστήριο) και κάθε πρωί τον χτένιζε με το σάλιο του, που είναι λέει «σαν μπεταντίν». Του έκανε μάλιστα και χωρίστρα και …πανέτοιμος ο ηθοποιός να παίξει το ρόλο του στο θέατρο της ζωής.
Μόλις τον έβαλαν πια για τα καλά στο νοσοκομείο, το γατάκι το πήρε – προσωρινά – η ηθοποιός με τα προβλήματα όρασης, ήταν άλλωστε προ πολλού φίλοι και τα πήγαιναν καλά. Το γατάκι έτρωγε κι έπινε και δεν παραπονιόταν, μόνο πού και πού έριχνε ένα απροσδιόριστο κλάμα, σα λυγμό και στον ύπνο του έβλεπε εφιάλτες τινάζοντας τα ποδαράκια του…
Τελικά πέθανε ο καλός μου ο σπουδαστής! Πήγαμε όλοι στην κηδεία. Όλοι εκτός από το γάτο, που θέλαμε όμως να τον προφυλάξουμε από αυτόν τον ανώφελο πόνο (έτσι νομίζαμε!). Όμως, πού το έμαθε εκείνος; Ποιος του το είπε; Ποιο πουλάκι τού το σφύριξε στ’ αυτί; Δεν ξέρω. Έπεσε σε βαθιά κατάθλιψη το γατί και σταμάτησε να τρώει αμέσως μόλις έπεσε το πρώτο χώμα στο πρόσωπο τού αγαπημένου του. Απεργία πείνας και δίψας. Δεν άργησε να τον ακολουθήσει κι εκείνος, ο πιστός του φίλος και σύντροφος μοναδικός. Σταματώ εδώ για να κλάψω. Είπαμε… εναλλακτικός, εναλλακτικός, αλλά έχω κι εγώ τα όριά μου. Άντε, σας φλόμωσα σήμερα. Στο επόμενο υπόσχομαι να είμαι πιο εύθυμος. Εις το επανιδείν, εις το επανακούειν και εις το επαναγράφειν, εις μνήμην όλων των ανυπεράσπιστων όντων που πέρασαν από αυτή τη γη, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων! Κυρίως αυτών… υμών… απαξαπάντων…
Κωνσταντίνος Μπούρας
