25/11/1942
Τη νύχτα της 25ης προς 26η Νοέμβρη, 150 αντάρτες του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τον Αρη Βελουχιώτη, 60 αντάρτες του ΕΔΕΣ, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Ζέρβα, και 12 Βρετανοί σαμποτέρ επιτίθενται αιφνιδιαστικά κατά της ιταλικής φρουράς της μεγάλης σιδηροδρομικής γέφυρας του Γοργοπόταμου κοντά στη Λαμία, εξουδετερώνουν την εχθρική δύναμη και ανατινάζουν τη γέφυρα.
Ο Γοργοπόταμος στην Αλαμάνα
στέλνει περήφανο χαιρετισμό
νέας ανάστασης χτυπάει καμπάνα
μηνάν τα όπλα μας το λυτρωμό.
Ο συμβολισμός του όμορφου αυτού αντάρτικου τραγουδιού δεν είναι τυχαίος.
Τα σύμβολα στην ιστορία, αποτέλεσμα καταγραφής μεγάλων έστω και στιγμιαίων γεγονότων, έχουν επιδράσει στη λαϊκή ανάταση, έχουν συμβάλλει αποφασιστικά στη δημιουργία ψυχολογίας και συνείδησης στις λαϊκές μάζες για να δημιουργήσουν στη συνέχεια ηρωικά κατορθώματα στον αγώνα με σκοπό την επιβολή του δίκιου τους.
Και αν η γέφυρα της Αλαμάνας ήταν για την επανάσταση του 1821 ένα από τα ηρωικά κατορθώματα στον εθνικοαπελευθερωτικό και κοινωνικό αγώνα των Ελλήνων για την ίδρυση δικού τους αστικού κράτους ενάντια στη φεουδαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου καθιέρωσε στις συνειδήσεις του ελληνικού λαού τον ένοπλο αντάρτικο αγώνα του ΕΛΑΣ συνολικά το λαϊκοαπελευθερωτικό αγώνα του ΕΑΜ με ψυχή και αιμοδότη το ΚΚΕ, ως τη δύναμή τους για μια νέα λαοκρατούμενη Ελλάδα μετά την απελευθέρωση από τους Ιταλογερμανούς κατακτητές.
Ηταν με μια έννοια καταλύτης στην απελευθέρωση ανεξάντλητης λαϊκής δύναμης σ’ ένα αγώνα άνισο, μα πέρα για πέρα δίκαιο, που ως προς την απελευθέρωση οδήγησε το λαό μας στη νίκη.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι ο λαϊκός ποιητής αποτύπωσε μια από τις κορυφαίες στιγμές της Αντίστασης με το Γοργοπόταμο, συσχετίζοντάς τον με την Αλαμάνα.
Περισσότερα: https://ethniki-antistasi-dse.gr/gorgopotamos.html
Brasilis Selepao
Η απορία αφορά το κεντρικό πρόσωπο στην 1η φωτό, που είναι ο μόνος μαυροσκούφης εκτός του Άρη. Ίσως είναι το ίδιο άτομο που εμφανίζεται και στις υπόλοιπες φωτογραφίες….στη 2η δεξιά δίπλα στον Μπουκουβάλα, στην 3η συνομιλεί με τον παπα-Κουμπούρα….μου θυμίζει τον καπετάν-Κόζιακα (Θ. Πάλλας) αλλά και τον Αρέθα…..φυσικά θα ήταν χρήσιμες και τυχόν άλλες ταυτοποιήσεις προσώπων που εμφανίζονται σε αυτές τις φωτογραφίες. Ευχαριστώ.
«Χθές την νύκτα άγνωστοι ανετίναξαν και κατέρριψαν τα 2 τόξα και σιδηράν βάσιν προς το μέρος Αρπίνης της γέφυρας Γοργοποτάμου διακοπείσης της συγκοινωνίας STOP
Επίσης εις χιλ 215+200 είχε τοποθετηθεί επί της γραμμής δυναμίτης όστις εξερράγη κατά την διέλευσιν μηχανής στρατιωτικής υπηρεσίας με αποτέλεσμα μικρής βλάβης της γραμμής θραυσθείσης μιάς σιδηροτρόχιάς.
Προ της ανατινάξεως γεφύρας προεκλήθη συμπλοκή μεταξύ των αγνώστων και της εκεί ιταλικής φρουράς με αποτέλεσμα τον φόνον 7 Ιταλών σταρτιωτιών και 4 τραυματίων STOP Γερμανός αξιωματικός κος Πένικε ευρισκόμενος εις Καρυάν ζητεί την άμεσον αναχώρησιν μηχανικού Μεταλλικών Γεφυρών προς εξέτασιν γεφύρας. Τηλεγραφήσατε αναχώρησιν του».
Με αυτό το τηλεγράφημα της 26/11/42 ο επιθεωρητής Εκμεταλλεύσεως στη Λαμία Ι.Γιαννόπουλος ενημερώνει το Υπουργείο Συγκοινωνιών, την Γενική Διεύθυνση των ΣΕΚ, τις διευθύνσεις Εκμεταλλεύσεως, Έλξεως και Γραμμής καθώς και το τμήμα Μεταλλικών Γεφυρών για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου.
Είναι η πρώτη καταγραφή μιας παράτολμης πράξης που έγινε πριν από 75 χρόνια και πού παραμένει μέχρι σήμερα βαθιά χαραγμένη στην ιστορική μνήμη του λαού μας.
Περισσότερα: https://ethniki-antistasi-dse.gr/Gorgopotamos-OSE.html
ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ 1942 – 2020 Του Iassonas Chandrinos
Συγκεντρωθήκαμε χώρια το κάθε τμήμα.
Άρχισε σε μας ο Άρης να μας εξηγεί το σχέδιο, να το καταλάβουν όλοι, γιατί τη νύχτα ο κάθε μαχητής γίνεται ο ίδιος στρατηγός.
Τι περίεργο μ’ αυτόν τον άνθρωπο.
Οι οδηγίες του, σα να έκοβαν ένα-ένα όλα τα εμπόδια και τη θεωρούσες τελειωμένη τη δουλειά.
Τον άκουγες κι αισθανόσουν να σε πλημμυρίζει άνεση κι ευγνωμοσύνη, που τις βρίσκει και σου τις ξυπνάει μέσα σου τόσες πηγές δύναμη και ετοιμότητα;
Υστερα προχώρησε να χωρίσει τις ομάδες για την κάθε αποστολή.
Στον Κωστούλα έδωσε τις ομάδες που ήσαν ο Νικηταράς, ο Κεραυνός, ο Καραλίβανος, ο Φυσέκης κι ο Θεοχάρης.
Βόρεια απ’ τη γέφυρα τον Πάνο, το Μενέλαο, νότια το Διαμαντή.
Στην εφεδρεία όρισε τις ομάδες του Φίλιππου και δε θυμάμαι ποια άλλη.
Κρατούσε ακόμα κοντά του από στελέχη τον Περικλή, τον Θάνο, τον Πελοπίδα. Κάθε ομάδα, μόλις άκουγαν την αποστολή τους, άρχιζαν την ξαναμμένη προετοιμασία.
Συγκεντρώνονταν γύρω στους ομαδάρχες τους, άκουγες βιαστικές μετακινήσεις μέσα στα πουρνάρια, σιγανές, ζεστές συνεννοήσεις.
Απλωνότανε σιγά-σιγά έξαψη και ανακατωσούρα.
Μια στιγμή φώναξε ξανά ο Αρης κι έγινε αμέσως ησυχία.
Ρώτησε αν υπάρχουν άλλες απορίες.
Υστερα είπε: «Συναγωνιστές!
Τον ακούγαμε αχνά – Συναγωνιστές…
Σε λιγάκι ξεκινάμε.
Η δουλειά που κατεβαίνουμε είναι βέβαια δύσκολη.
Αν όμως κάμει ο καθένας ό,τι του ανατέθηκε, γίνεται εύκολη για όλους και θα τελειώσει γρήγορα και καλά.
Θέλω το πρωί που θ’ ανηφορίζουμε ξανά αυτή την πλαγιά, να ‘χουμε όλοι το κεφάλι μας ψηλά. Μου δίνετε το λόγο σας;».
Ένα σκίρτημα μας τίναξε.
Βγήκε μια κραυγή κι από τα 150 στόματα, η υπόσχεση που γύρευε ο καπετάνιος μας.
Σείστηκε ολάξαφνα η πλαγιά κι ήτανε εξαίσιο κι αυτό.
Είχανε ξεχειλίσει κατακαλά οι καρδιές μας δύναμη κι ενθουσιασμένη, αδερφική συνοχή…
Νικηφόρου “ΑΝΤΑΡΤΗΣ στα Βουνά της Ρούμελης” Β΄ τόμος
