Ο ΣΥΡΙΖΑ και το -αιωνίως, τραγικό- «παιχνίδι» 

της μνήμης και της λήθης

Ας σκεφτούμε, εάν μπορούμε ακόμη να σκεφτόμαστε 

Τα 40 χρόνια της μεταπολιτευτικής κλεπτοκρατίας 

και τα 4 χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγέθη ανισότιμα

Κλεάνθης Γρίβας

12 Ιουνίου 2019

Στην εγχώρια πολιτική σκηνή, τα λάθη του ΣΥΡΙΖΑ, που διαχειρίστηκε την εξουσία τα 4 τελευταία χρόνια (συμβιβασμοί, λάθη, παραλείψεις και συμπεριφορές λόγω εξωτερικών πιέσεων, απειρίας, άγνοιας, βλακείας ή ιδιοτέλειας, κατά περίπτωση) είναι πταίσματα σε σύγκριση με τα ανοσιουργήματα της 40χρονης μεταπολιτευτικής κλεπτοκρατίας, η οποία υιοθέτησε έναν άκρατο νεοφιλελευθερισμό με ό,τι συνεπάγονταν αυτό, εξόγκωσε το σπάταλο και παρασιτικό πελατειακό κράτος των «ημετέρων», έκανε ανεπίτρεπτες και σκανδαλώδεις παρεμβάσεις  στην οικονομία που καλύπτονταν από αλόγιστο δανεισμό και δημιούργησε έναν εσμό από ντόπιους «ολιγάρχες», μέσω μιας (υπό κοινοβουλευτικό μανδύα) μεθοδολογίας που εφαρμόστηκε με «επιτυχία» στη  μετασοβιετική Ρωσία και τις αποικίες της με τεράστιο ανθρώπινο κόστος.

Εάν αυτή η σκιαγράφηση είναι σωστή, τότε στην εκλογική αναμέτρηση του Ιουλίου 2019, σημαντικό ρόλο θα παίξει το μείγμα της μνήμης και της λήθης που χαρακτηρίζει με ιδιαίτερο τρόπο κάθε πολίτη.

Ο ανθρωπιστής φιλόσοφος Ernst Fischer έκφραζε την αισιοδοξία του ότι «μέσα στο μπουμπουνητό της βλακείας, βουβαίνεται η λογική. Όταν όμως το μπουμπουνητό γίνει τόσο δυνατό σα να βροντούσε κιόλας η καταστροφή, ακούγεται το ψιθύρισμα. Ένα ψιθύρισμα μέσα στα τείχη της εξουσίας. Και την κρίσιμη στιγμή, πολλοί προτιμούν να ακούσουν τη συμβουλή των σκεπτόμενων παρά τη μπουρδολογία του δαιμονισμένου». (Ernst Fischer, Τέχνη και Ανθρωπισμός)

Δυστυχώς, η αισιοδοξία του Ernst Fischer δείχνει να διαψεύδεται από την εν διαμορφώσει περιρρέουσα πραγματικότητα: Στην κρίσιμη στιγμή, φαίνεται ότι πολλοί προτιμούν να ακούσουν την μπουρδολογία των δαιμονισμένων παρά τη συμβουλή των σκεπτόμενων. 

Από τον ναζισμό και τον φασισμό μέχρι τις εξελίξεις στη μετασοβιετική Ρωσία και τις πρώην σοβιετικές αποικίες και το διαιωνιζόμενο δημοκρατικό έλλειμμα στη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ελπίδας που γεννήθηκε από τις στάχτες της δεύτερης παγκόσμιας ανθρωποσφαγής, όλα δείχνουν ότι το εκκρεμές της ιστορίας κινείται σταθερά προς την κατεύθυνση της λήθης.

Σ’ αντίθεση με όλα τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου, που διαθέτουν έναν ενστικτώδη αυτοπροστατευτικό μηχανισμό που συντηρεί τη «μνήμη» κάθε επώδυνης και καταστρεπτικής εμπειρίας (πράγμα που εξασφαλίζει την αποφυγή της επαναβίωσή της), το εγγενώς σχιζοφρενικό ανθρώπινο είδος, στερούμενο παντελώς ενός αντίστοιχου μηχανισμού, είναι καταδικασμένο να παραπαίει διαρκώς ανάμεσα στη μνήμη και τη λήθη και, ως εκ τούτου, να ξαναζεί εμπειρίες που θα έπρεπε να αποφεύγει για λόγους αυτοπροστασίας του.

Η μικρή σκηνή: Ελλάδα

Στην εγχώρια πολιτική σκηνή, τα λάθη του ΣΥΡΙΖΑ, που διαχειρίστηκε την εξουσία τα 4 τελευταία χρόνια (συμβιβασμοί, λάθη, παραλείψεις και συμπεριφορές λόγω εξωτερικών πιέσεων, απειρίας, άγνοιας, βλακείας ή ιδιοτέλειας, κατά περίπτωση) είναι πταίσματα σε σύγκριση με τα ανοσιουργήματα της 40χρονης μεταπολιτευτικής κλεπτοκρατίας, η οποία υιοθέτησε έναν άκρατο νεοφιλελευθερισμό με ό,τι συνεπάγονταν αυτό, εξόγκωσε το σπάταλο και παρασιτικό πελατειακό κράτος των «ημετέρων», έκανε ανεπίτρεπτες και σκανδαλώδεις παρεμβάσεις στην οικονομία που καλύπτονταν από αλόγιστο δανεισμό και δημιούργησε έναν εσμό από ντόπιους «ολιγάρχες», μέσω μιας (υπό κοινοβουλευτικό μανδύα) μεθοδολογίας που εφαρμόστηκε με «επιτυχία» στη  μετασοβιετική Ρωσία και τις αποικίες της με τεράστιο ανθρώπινο κόστος.

Πριν από την επιβολή των μνημονίων, οι μεγάλες ληστρικές επιχειρήσεις (σε όλη τη μεταπολιτευτική περίοδο και, κυρίως, κατά την κρίσιμη εικοσαετία πριν από την επιβολή των Μνημονίων), στο πεδίο των επικοινωνιών (Siemens), των τηλεοπτικών μέσων μαζικής αποβλάκωσης, της φούσκας του χρηματιστηρίου με την τρομακτική κυβερνητική προτροπή «πλουτίστε» (που είχε ως αποτέλεσμα μια αναδιανομή του πλούτου που μόνο σε πολεμικές περιόδους μπορούσε να επιτευχθεί), της τουρκο-μπαρόκ φιέστας των ολυμπιακών αγώνων (του Καραγκιόζη), του C4I, των δυσβάστακτων εξοπλιστικών προγραμμάτων (που μόνο την άμυνα δεν εξυπηρετούσαν), και ένα πλήθος άλλων παρεμβάσεων στην οικονομία, που η προφανής αντικοινωνική λειτουργία τους επικαλύπτονταν τεχνηέντως μέσω ενός ανεξέλεγκτου δανεισμού (με επιτόκια από 5% έως 9% μέχρι το 2009) που δημιουργούσε μια πλασματική ευφορία (που, ως αεί προάγγελος καταστροφής), οδήγησαν αναπόφευκτα στην τραγωδία των Μνημονίων. 

Μετά την επιβολή των Μνημονίων, ακολούθησε η υπεξαίρεση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων (PSI) που οδήγησε στην κατάρρευση της συνταξιοδοτικής ικανότητάς τους για τη «σωτηρία» των χρεωκοπημένων τραπεζών), η «αιμοδοσία» αυτών των τραπεζών με την παροχή κρατικής εγγύησης στα ομόλογα-σκουπίδια που εξέδιδαν (σε βάρος των φορολογούμενων), η υπαγωγή του χρέους της χώρας από το ελληνικό στο αγγλικό δίκαιο (επίσης, για την σωτηρία των χρεωκοπημένων τραπεζών), και άλλα συναφή.

Η μεγάλη σκηνή: Κόσμος

Οι θρησκευτικές σταυροφορίες του ύστερου Μεσαίωνα ήταν τυπικές ιμπεριαλιστικές εκστρατείες που κάλυπταν τους ανομολόγητους οικονομικούς και πολιτικούς στόχους τους (μαζικούς φόνους, λεηλασίες, καταστροφές, κατακτήσεις, εκμετάλλευση) με μια θρησκευτική ιδεολογία η οποία αποσκοπούσε στη βίαιη επιβολή της τυραννίας της μιας «μόνης αληθινής» θρησκείας και στην (αδύνατο να ικανοποιηθεί ποτέ) ακόρεστη απληστία, στην οποία ενσωματώνονται όλα τα θανάσιμα αμαρτήματα.

Οι νεοφιλελεύθερες σταυροφορίες της σύγχρονης εποχής, που ξεκίνησαν επιθετικά μετά τη νομισματική κρίση του Μαΐου 1971, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά την δεύτερη παγκόσμια ανθρωποσφαγή, είναι τυπικές ιμπεριαλιστικές εκστρατείες που καλύπτουν τους ανομολόγητους οικονομικούς και πολιτικούς στόχους τους  (μαζικούς φόνους, λεηλασίες, καταστροφές, κατακτήσεις, εκμετάλλευση) με μια κοσμικού χαρακτήρα θρησκεία που εκφράζεται με οικονομικούς όρους («ελεύθερη αγορά», «εκσυγχρονισμός», «διαρκής ανάπτυξη»), που αποσκοπεί στην (αδύνατο να ικανοποιηθεί ποτέ) ακόρεστη απληστία, με την υπεξαίρεση των βασικών δημόσιων αγαθών και στην υποκλοπή σημαντικών λειτουργιών και αρμοδιοτήτων του κράτους, πράγμα που σηματοδοτεί μια επιστροφή στον Μεσαίωνα. 

Το κράτος δικαίου και πρόνοιας, το μεγάλο επίτευγμα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας κατά την πρώτη μεταπολεμική 25ετία, εκθεμελιώθηκε συστηματικά κατά τα επόμενα 30 χρόνια,, με την συνεργασία της ίδιας της σοσιαλδημοκρατίας  η οποία,  ασπαζόμενη εν μέρει ή εν όλο την οικονομική και πολιτική ατζέντα των αντιπάλων της, οδηγήθηκε στην αυτοκτονία: Υιοθετώντας την οικονομική ατζέντα των πολιτικών της αντιπάλων, δημιούργησε ένα κακέκτυπο αντίγραφό τους, πράγμα που συντέλεσε στην ενίσχυσή τους. Γιατί, η επιλογή ανάμεσα σε ένα «πρωτότυπο» και σε ένα «αντίγραφό» του, με τη βοήθεια της μνημονικής υπολειμματικότητας, λειτουργεί σχεδόν πάντοτε υπέρ του «πρωτοτύπου».

Η επιτυχία των νεοφιλελεύθερων «σταυροφοριών» προϋποθέτει τον, εξ’ ασιτίας, θάνατο της δημοκρατίας και τον θρίαμβο ενός μεταμοντέρνου πολιτικού και ψυχικού ολοκληρωτισμού, με εργαλεία του τη θρησκεία (στις μεταφυσικές και κοσμικές εκφάνσεις της) και τις, κατά καιρούς, διαθέσιμες ψυχοτεχνικές μαζικής χειραγώγησης, ως βασικές μεθόδους διευθέτησης των ανθρώπινων υποθέσεων σε βάρος και εναντίον των ανθρώπων.

Ο πολιτικός ολοκληρωτισμός στηρίζεται, κυρίως, στην άσκηση της ανοικτής ή επαπειλούμενης φυσικής βίας. Ο ψυχικός ολοκληρωτισμός βασίζεται στις διανοητικές και ψυχολογικές λοβοτομές, που αλλοιώνουν ύπουλα την ανθρώπινη βούληση μέχρι τον τελικό εκμηδενισμό της. 

Η ενοποίηση του πολιτικού και ψυχικού ολοκληρωτισμού διαμορφώνει ένα νέο εργαλείο καταναγκασμού, χειραγώγησης και ελέγχου, που επιτρέπει την προγραμματισμένη διαστροφή του ανθρώπινου ψυχισμού, με βάση το οργουελιανό μοντέλο που περιγράφεται από τον Τζόρτζ Οργουελ στο «1984»: 

«Η διαταγή του παλιού Δεσποτισμού ήταν: Δεν θα θέλεις. Η προσταγή των οπαδών του Ολοκληρωτισμού ήταν: Θα θέλεις. Η δικής μας είναι: Θέλεις». 

(Τζορτζ Οργουελ, 1984, Αθήνα, Διεθνή Βιβλία, 1970, σελ. 248) 

Αυτή η ενοποίηση εγκαινίασε μια περίοδο κρίσης κατά την οποία ο άνθρωπος όπως τον γνωρίζαμε μέχρι σήμερα (ως βιολογική και ψυχοδιανοητική ενότητα) βαθμιαία υποκαθίσταται από ένα νέο ανθρωποειδικό τύπο με προβλεπτά και διαμορφώσιμα ψυχικά γνωρίσματα, ο οποίος είναι κατάλληλος να λειτουργήσει στις νέες συνθήκες του παγκοσμιοποιημένου εταιρικού καπιταλισμού, στον οποίο εισήλθε ολόκληρος ο κόσμος μετά τη νομισματική κρίση του 1971: Μια περίοδο βαθιάς κρίσης που θίγει όλους τους τομείς της κοινωνικής και ατομικής ζωής. 

Με βασικά εργαλεία το «Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» (ΔΝΤ), την «Παγκόσμια Τράπεζα», τον «Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου» και τα καταστρεπτικά ιδεολογήματα της «ελεύθερης αγοράς», του «εκσυγχρονισμού» και της «απεριόριστης ανάπτυξης» (που είναι εξ’ ορισμού αδύνατη σε κάθε κλειστό σύστημα όπως ο πλανήτης Γη), η ανθρωπότητα βιώνει μια χωρίς προηγούμενο πολύπλευρη υπαρξιακή κρίση: κοινωνική, οικονομική, βιολογική και ψυχική. 

1) Στο πεδίο της υλικής παραγωγής, συνειδητοποιείται με όλο και πιο τραγικό τρόπο το γεγονός ότι ο βιομηχανικός «πολιτισμός» έφτασε στα φυσικά όρια της «ανάπτυξής» του, εξαντλώντας με μη-αντιστρεπτό τρόπο τις υλικές προϋποθέσεις της επιβίωσης του ανθρώπινου είδους (ενώ παράλληλα, η αυξανόμενη εξάντληση των πρώτων υλών εισάγει στην καθημερινότητά μας ένα πλήθος, όλο και πιο άγριων, πολεμικών συγκρούσεων για των έλεγχο των όλο και πιο σπάνιων αποθεμάτων τους).