Καλή φάση που υπάρχουν βίντεο και φωτογραφίες. Πάντως για καλό δεν ήταν ετούτοι εδώ.
– Οι «νόμιμοι» κουκουλοφόροι
Μια από τις εντυπωσιακότερες «ανακαλύψεις» των ηλεκτρονικών ΜΜΕ αφορούσε την παρουσία και τη δράση κουκουλοφόρων αστυνομικών στο πλευρό των ΜΑΤ. Οι πάντες εξέφρασαν την έκπληξή τους για το φαινόμενο. Κι όμως, κάθε άλλο παρά πρόκειται για καινοτομία στις κατασταλτικές πρακτικές της ΕΛΑΣ.
Κατ’ αρχάς, η κουκούλα αποτελεί μέρος της επίσημης στολής των ειδικών «αντιτρομοκρατικών» μονάδων όλων των αστυνομιών του Πρώτου Κόσμου, από τη βρετανική SAS ή τη γερμανική GSG-9 μέχρι τη «δική μας» ΕΚΑΜ. Στις παραμονές της Ολυμπιάδας του 2004, ελάχιστα ήταν άλλωστε τα έντυπα που δεν φιλοξένησαν ενθουσιώδη φωτορεπορτάζ με θέμα τις επιδόσεις των κουκουλοφόρων αυτών ράμπο. Οι δυνητικοί στόχοι των τελευταίων δεν περιορίζονταν, βέβαια, σε αεροπειρατές και μέλη της αλ-Κάιντα. Στις 28 Ιανουαρίου 1992 και τις 20 Φεβρουαρίου 1996, τα αθηναϊκά κανάλια είχαν παρουσιάσει με κάθε λεπτομέρεια τις επιδρομές πάνοπλων εκαμιτών σε τσιγγάνικους καταυλισμούς της Αττικής. Και στις δυο περιπτώσεις, οι ένστολοι που κατατρομοκράτησαν τους ανυπεράσπιστους πολίτες φορούσαν μαύρες κουκούλες.
Στο κέντρο της Αθήνας, η παρουσία κουκουλοφόρων αστυνομικών δίπλα στις διμοιρίες των ΜΑΤ χρονολογείται κι αυτή από τις παραμονές της Ολυμπιάδας. Προσωπικά, τους είδαμε για πρώτη φορά πίσω από τα ΜΑΤ κατά την πορεία του Πολυτεχνείου το 2003. Κατά το Πολυτεχνείο δε του 2006 έγιναν πανελληνίως γνωστοί, χάρη στα τηλεοπτικά πλάνα της κακοποίησης του κύπριου φοιτητή που (κατά την επίσημη εκδοχή) «έπεσε πάνω στη ζαρντινιέρα».
Παρά την ηθελημένη ενδυματολογική ομοιότητα με τους διαδηλωτές, η επαγγελματική ιδιότητα των κουκουλοφόρων της ΕΛΑΣ είναι πάντως ορατή δια γυμνού (και στοιχειωδώς εξασκημένου) οφθαλμού, κάτω από κανονικές τουλάχιστον συνθήκες. Εξ ού και θύματά τους πέφτουν κατά κανόνα άσχετοι περαστικοί. Οι έμπειροι διαδηλωτές, αντίθετα, τους «κόβουν» από μακριά – ακόμη κι όταν τα ακουστικά του υπηρεσιακού γουόκι τόκι δεν ξεχωρίζουν κάτω από την κουκούλα ή το κασκόλ.
Η περιορισμένη αυτή αποτελεσματικότητα δεν καθιστά βέβαια τη δράση των κουκουλοφόρων αστυνομικών λιγότερο επικίνδυνη για τις δημοκρατικές ελευθερίες. Σε χαώδεις ιδίως στιγμές, τα περιθώρια δράσης τους είναι κυριολεκτικά απεριόριστα. Το κυριότερο πρόβλημα αποτελεί ωστόσο η κατοχυρωμένη ασυλία τους απέναντι σε οποιοδήποτε δημόσιο έλεγχο. Παλιότερα, τα παρεκτρεπόμενα «όργανα» απέφευγαν την «ταυτοποίησή» τους απ’ τους θιγόμενους πολίτες σκεπάζοντας ή αφαιρώντας τα διακριτικά τους – διαδικασία που διευκολύνθηκε αφάνταστα από τη σμίκρυνση αυτών των διακριτικών στις στολές της ΕΛΑΣ το 1984 κι από την πλήρη απάλειψή τους στις χακί στολές των ΜΑΤ το 1995. Τα πράγματα ήταν ανέκαθεν ευκολότερα για τους αστυνομικούς με πολιτικά, από τους παραδοσιακούς ασφαλίτες ώς τις Μονάδες Ειδικών Αποστολών (ΜΕΑ) της πρώτης πασοκικής οκταετίας. Η κουκούλα, ωστόσο, εξασφαλίζει την απόλυτη προστασία του οργάνου απέναντι στο νόμο: ακόμη κι αν οι πράξεις του φωτογραφηθούν ή κινηματογραφηθούν, μόνο η υπηρεσία του γνωρίζει ενδεχομένως ποιός είναι.
Απομένει ο κίνδυνος «εργατικού ατυχήματος». Στο μακρινό Πολυτεχνείο του 1986, δεκάδες ασφαλίτες και ΜΕΑτζήδες με πολιτικά είχαν «διασπαρεί» μέσα στο ογκώδες μπλοκ των αναρχικών. Τέσσερις απ’ αυτούς εντοπίστηκαν στη διάρκεια της πορείας, αφοπλίστηκαν κι έφαγαν το ξύλο της αρκούδας. Το εγχείρημα της οργανωμένης μαζικής «διείσδυσης» αυτού του τύπου δεν επαναλείφθηκε, σε παρόμοια τουλάχιστον έκταση.
– Οι μαύρες κουκούλες της εξουσίας
Από την πόλη Μπαλακλάβα της Κριμαίας πήραν την ονομασία τους οι κουκούλες που σκεπάζουν όλο το κεφάλι. Στις 25/10/1854 έγινε εκεί μια από τις σημαντικότερες μάχες του Κριμαϊκού Πολέμου – απαθανατισμένη στην κλασική ταινία “Επέλαση της Ελαφράς Ταξιαρχίας”. Οι στρατιώτες φορούσαν τις κουκούλες αυτές για προστασία από το ψύχος.
Διασκεδαστική ατάκα του υπουργού Δημόσιας Τάξης Κ. Γείτονα στη Βουλή (1.3.96) κατά τη συζήτηση για τις επιδόσεις των μασκοφόρων που κατέστρεφαν τσαντίρια και κλώτσαγαν Τσιγγάνους: “Εχει περάσει ανεπιστρεπτί η περίοδος που η Αστυνομία εχρησιμοποιείτο σαν μηχανισμός καταστολής ή οι αστυνομικοί ως μπαμπούλες. Νομίζω ότι οι χαρακτηρισμοί όπως ‘κουκουλοφόροι’ και ‘ράμπο’ που εύκολα και χλευαστικά εκστομίστηκαν δεν προσιδιάζουν στο Σώμα”.
Ενα από τα πολλά κατορθώματα των παρακρατικών αστυνομικών “ομάδων θανάτου” της Βραζιλίας, που έχουν αναλάβει την “κάθαρση” του Ρίο από τα “αντικοινωνικά στοιχεία”, όπως το κατέγραψαν οι Los Angeles Times (18/4/1988): “Μια συνοικιακή παρτίδα χαρτιά έληξε λίγο μετά τα μεσάνυκτα της 8ης Απριλίου όταν κατέφθασαν 8 ένοπλοι, μερικοί απ’ τους οποίους φορούσαν μάσκες. Εδεσαν τους χαρτοπαίκτες με πετονιά κι ύστερα άνοιξαν πυρ εναντίον τους”.
Η μετασοσιαλιστική ρωσική κοινωνία που ως γνωστόν “απελευθέρωσε” τις δυνάμεις της αγοράς, το οργανωμένο έγκλημα και τις πάσης φύσεως συμμορίες, έχει μετατραπεί, όπως ήταν επόμενο, σε ένα καθημερινό θέατρο επιδρομών των κουκουλοφόρων δυνάμεων του κράτους. Τα ειδικά σώματα είναι τα πολυαριθμότερα στον κόσμο και η συχνή τους επαφή με τις άφθονες τοπικές μαφίες τα κάνει, όσο περνά ο καιρός, όλο και περισσότερο να μοιάζουν αυτές.
Μέλος της κοινότητας των Σίχ στο ινδικό Πεντζάμπ, ο εισαγγελέας Σουκουίντερ Σίνγκ Μπάτι απήχθη σ’ έναν εξοχικό δρόμο της Σανγκρούρ στις 12 Μαΐου 1994 από τρεις άνδρες με πολιτικά – και δεν ξαναγύρισε. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, ο οδηγός του λευκού βαν που χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά του φορούσε μαύρη κουκούλα. Το όλο συμβάν θεωρείται μια ακόμη απόδειξη της αποχαλίνωσης των ειδικών αντιτρομοκρατικών σωμάτων που είχαν συγκροτηθεί για την καταστολή του αποσχιστικού κινήματος την περασμένη δεκαετία.
Νέοι καιροί στην ανεξάρτητη Λευκορωσία: τον περασμένο Απρίλιο, δυνάμεις του Υπουργείου Εσωτερικών με αυτόματα και μαύρες κουκούλες εισέβαλαν στο Κοινοβούλιο και ξυλοκόπησαν 18 βουλευτές που έκαναν απεργία πείνας σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επέκταση των προεδρικών εξουσιών. Μασκοφόροι αστυνομικοί χρησιμοποιήθηκαν ξανά τον Αύγουστο για την καταστολή απεργίας των εργαζόμενων στο μετρό του Μίνσκ, που διαμαρτύρονταν για τη δίμηνη καθυστέρηση των μισθών τους”.
Ογδόντα δύο νεκρούς άφησαν πίσω τους τον Μάρτιο του 1994 στην αλγερινή πόλη Μπλίντα που θεωρείται προπύργιο των Ισλαμιστών, οι ειδικές δυνάμεις της Τάξεως. “Εφθασαν αλεξιπτωτιστές και άρχισαν να γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα, συνοδευόμενοι από κουκουλοφόρους καταδότες, βάσει υποδείξεων των οποίων έκαναν συλλήψεις (…) Την επόμενη βρέθηκαν δεκάδες άνδρες με κομμένους τους λαιμούς, μπροστά στα κατώφλια σπιτιών” (Le Monde, 5.4.94).
Τελευταία επίδειξη των ΕΚΑΜ, πριν την τηλεοπτική τους επιχείρηση κατά του τσιγγάνικου καταυλισμού στον Ασπρόπυργο, ήταν η εκκένωση της ΑΣΟΕΕ και η σύλληψη 52 νεαρών καταληψιών. Η κατάληψη της σχολής είχε πραγματοποιηθεί τον Αύγουστο του 1994 από ομάδες αναρχικών και ήταν εκδήλωση συμπαράστασης στους κρατούμενους απεργούς πείνας (τότε) Γ. Μπαλάφα και Ο. Καμπούρη. Η εισβολή των πάνοπλων κουκουλοφόρων έγινε κατόπιν προσκλήσεως των πρυτανικών αρχών του ιδρύματος.
Χωρίς σχόλια. “Δεκαοκτώ κρατούμενοι μεταφέρθηκαν από τις φυλακές Λάρισας σε άλλες φυλακές της χώρας, αφού, όπως καταγγέλλουν συγκρατούμενοί τους, άνδρες της δύναμης των φυλακών τους χτύπησαν με γκλομπ, ξύλα και σιδερένιες ακίδες. Καταγγέλλεται επίσης ότι μερικοί απ’ αυτούς που χτυπούσαν φορούσαν κουκούλες για να μην τους αναγνωρίσουν.” (“Ε”, 9.2.1991).
– Μπάτσοι, γορίλες…
