Οι περιοχές Natura 2000 της Ελλάδας [ΧΑΡΤΗΣ]

Οι περιοχές Νatura 2000 αποτελούν ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο προστασίας σπάνιων ή και απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών και οικοσυστημάτων. Το δίκτυο Natura 2000 είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ε.Ε. για τη διατήρηση της φύσης. 

Το δίκτυο Natura 2000 ιδρύθηκε τον Μάιο του 1992 με την υιοθέτηση της Οδηγίας για τους Οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ) η οποία συμπληρώνει την Οδηγία για τα Πουλιά (79/409/ΕΟΚ). Έτσι το δίκτυο αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών:

-τις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)» (Special Protection Areas – SPA) για την Ορνιθοπανίδα, όπως ορίζονται στην Οδηγία για τα Πουλιά (79/409/EK) «για τη διατήρηση των άγριων πτηνών»

-τους «Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)» (Sites of Community Importance – SCI) όπως ορίζονται στην Οδηγία για του Οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ).

Οι ΖΕΠ, μετά το χαρακτηρισμό τους από τα Κράτη Μέλη, εντάσσονται αυτόματα στο Δίκτυο Natura 2000. Αντίθετα, για την ένταξη των ΤΚΣ πραγματοποιείται επιστημονική αξιολόγηση και διαπραγμάτευση μεταξύ των Κρατών Mελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 

Μετά την οριστικοποίηση του καταλόγου των ΤΚΣ, τα Κράτη Μέλη υποχρεούνται να κηρύξουν τις περιοχές αυτές ως «Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ)» (Special Areas of Conservation – SAC)» το αργότερο μέσα σε μια εξαετία και να καθορίσουν τις προτεραιότητες για την διατήρηση σε ικανοποιητική κατάσταση των τύπων οικοτόπων και ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος εντός αυτών.

Η Ελλάδα έχει χαρακτηρίσει σήμερα 202 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και 241 Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ). Οι δύο κατάλογοι περιοχών παρουσιάζουν μεταξύ τους επικαλύψεις όσον αφορά τις εκτάσεις τους. 

Ο κατάλογος των Ελληνικών Ζωνών Ειδικής Προστασίας δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 1495/Β/06.09.2010 ως παράρτημα στη νέα ενσωμάτωση της Οδηγίας 79/4009/ΕΟΚ (η οποία κωδικοποιήθηκε με την Οδηγία 2009/147/ΕΚ). Από τους 241 Ελληνικούς ΤΚΣ, οι 239 χαρακτηρίστηκαν ως Ειδικές Ζώνες Διατήρησης με το Ν3937/2011 (ΦΕΚ60/Α/31-3-2011).

Τον Δεκέμβριο του 2017 (Νόμος υπ’αριθμ. 50743) ο εθνικός κατάλογος των περιοχών Natura 2000 αναθεωρείται και διαμορφώνεται όπως ισχύει και σήμερα.

Μετά την ψήφιση του Νόμου υπ’ αριθμ.4519 (20 Φεβρουαρίου 2018), όλες οι περιοχές Natura 2000 υπάγονται σε έναν από τους 36 πλέον Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών(28 ήδη υφιστάμενοι και 8 νέοι).

Περισσότερα για τις περιοχές Natura 2000 μπορείτε να βρείτε στο επίσημο site της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Δυστυχώς όπως αναφέρει η 14η ετήσια έκθεσης για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας του WWF, μέσα στο 2018 είχαμε άσχημες εξελίξεις:

Η κυβέρνηση διαμόρφωσε ένα αδιαφανές αδειοδοτικό πλαίσιο για τις σεισμικές έρευνες και εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου (υδρογονανθράκων) που θέτει σε άμεσο κίνδυνο πολλές από τις προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας και πιο συγκεκριμένα 85 περιοχές Νatura 2000! 

Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον των περιοχών όπου θα πραγματοποιηθεί σεισμική έρευνα μπορεί να είναι καταστροφικές για το περιβάλλον. 

Περιλαμβάνουν αποψίλωση βλάστησης, διάβρωση εδάφους, υδρολογικές αλλοιώσεις, ρύπανση από απόβλητα, αλλαγή χρήσεων γης, ρύπανση από την κίνηση οχημάτων, αλλοιώσεις σε οικοσυστήματα από διάνοιξη δρόμων, και εν τέλει κατακερματισμό των οικοσυστημάτων. 

Στις θαλάσσιες περιοχές (κυρίως το Ιόνιο και την Κρήτη), οι επιπτώσεις των σεισμικών ερευνών στα θαλάσσια θηλαστικά θα είναι δίχως αμφιβολία εξαιρετικά επιβλαβείς. 

H χρήση σεισμικών αεροβόλων (seismic airguns) για την πρόκληση ακουστικών πηγών είναι η σοβαρότερη και πλέον αδιαμφισβήτητη επίπτωση στη θαλάσσια βιοποικιλότητα, καθώς μπορεί να προκαλέσει ακουστικά τραύματα ή ακόμα και θάνατο σε φάλαινες, δελφίνια και θαλάσσιες χελώνες.

Ειδικότερα, μείζον ζήτημα αποτελεί η εξαίρεση από την υποχρέωση εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις περιοχές παραχώρησης κατά την πρώτη φάση εργασιών σεισμικής έρευνας. 

Μάλιστα, το γεγονός ότι η έρευνα και η εξόρυξη υδρογονανθράκων επηρεάζει άμεσα πάνω από 100 προστατευόμενες περιοχές σε όλη τη χώρα αποτελεί προφανή υποβάθμιση του θεσμικού πλαισίου προστασίας της φύσης.

Συγκεκριμένα, 56 προστατευόμενες περιοχές που βρίσκονται εξ’ ολοκλήρου μέσα σε χερσαία και θαλάσσια οικόπεδα εξορύξεων (40 καταφύγια άγριας ζωής και 16 περιοχές του δικτύου Natura 2000). 

Επίσης, 136 προστατευόμενες περιοχές βρίσκονται μερικά σε χερσαία και θαλάσσια οικόπεδα εξορύξεων (59 καταφύγια άγριας ζωής, 69 περιοχές Natura, 7 εθνικά πάρκα και 1 εθνικός δρυμός).

Πηγή: callisto.gr