23.5 C
Athens
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΑΠΟΨΕΙΣΠοιο είναι το οπλοστάσιο της Ευρώπης για την αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς;...

Ποιο είναι το οπλοστάσιο της Ευρώπης για την αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς; Του Κώστα Μπακούρη

Ποιό είναι το οπλοστάσιο της Ευρώπης για την αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς;

Για την αναλυτική παρουσίαση της Έκθεσης Αξιολόγησης πατήστε εδώ.

Πρίν λίγες ημέρες[1] η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς παρουσίασε την Αξιολόγηση της Ελληνικής Προεδρίας της ΕΕ στον αγώνα κατά της διαφθοράς. Μεταξύ των επιτυχιών της Ελληνικής Προεδρίας είναι η προώθηση ενός πολύ σημαντικού νομοθετήματος που αφορά στη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και η τροποποίηση της Οδηγίας για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (κοινώς ξέπλυμα χρήματος).

 Στην πρώτη περίπτωση, η σύσταση Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας έρχεται να συμπληρώσει τους εθνικούς δικαστικούς θεσμούς ως προς τη δίωξη πολύπλοκων υποθέσεων απάτης και διαφθοράς. Δεν είναι τυχαίο ότι το ποσοστό καταδίκης υποθέσεων κατά των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ είναι κάτω του 50% για την πλειοψηφία των κρατών-μελών.

Το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι η διερεύνηση και δίωξη υποθέσεων που έχουν να κάνουν με τα εγκλήματα «λευκού κολλάρου», όπως είναι η διαφθορά και το ξέπλυμα χρήματος, συνήθως διαρκούν σε χρόνο, απορροφούν σημαντικούς πόρους σε ανθρώπινο δυναμικό από τις εκάστοτε εθνικές εισαγγελίες και απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις, γι’ αυτό και πολλές από αυτές αναγκαστικά τίθενται στο αρχείο.

Ο υπό σύσταση ευρωπαϊκός θεσμός έρχεται να αντιμετωπίσει τις αδυναμίες αυτές, μέσα από το συντονισμό των εθνικών εισαγγελικών αρχών, τη συνεργασία με άλλα αρμόδια όργανα όπως είναι η Eurojust, τη διεύθυνση και παρακολούθηση ερευνών και την παραπομπή παράνομων δραστηριοτήτων ενώπιον της δικαιοσύνης. Μήπως η υπόθεση των υποβρυχίων της Ferrostal θα είχε εξελιχθεί διαφορετικά αν υπήρχε μια Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να συντονίζει τις έρευνες σε Γερμανία, Ελλάδα και Πορτογαλία;

Δεν είναι τυχαίο που 13 κράτη-μέλη αντιδρούν στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, θέλοντας να διαφυλάξουν την εθνική τους κυριαρχία, τηρώντας το αποκλειστικό τους προνόμιο που είναι η άσκηση της ποινικής εξουσίας.

 O Ευρωπαίος Εισαγγελέας δεν αποτελεί πανάκεια στο πρόβλημα της διαφθοράς, αλλά μια ενδιάμεση λύση, διότι η δημιουργία του ανασύρει το βασανιστικό ερώτημα, «Τι είδους ενωμένη Ευρώπη θέλουμε;». Δεν είναι τυχαίο που 13 κράτη-μέλη αντιδρούν στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, θέλοντας να διαφυλάξουν την εθνική τους κυριαρχία, τηρώντας το αποκλειστικό τους προνόμιο που είναι η άσκηση της ποινικής εξουσίας.

Γι’ αυτό και ακόμα εν τη γενέσει του, ο θεσμός της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, φαίνεται να αποκτά πολυσύνθετη δομή (κολλεγιακό μοντέλο), ιδιότυπη αντίληψη της ιεραρχίας, φορώντας «δύο καπέλα», το εθνικό & το ευρωενωσιακό. Η Ελληνική Προεδρία συνέβαλε δημιουργικά στην πρόοδο των διαβουλεύσεων, συνεκτιμώντας και τις αντιδράσεις των εθνικών κοινοβουλίων. Ωστόσο, τεχνικά ζητήματα που πηγάζουν από θεμελιώδη ερωτήματα περί ουσιαστικής ενοποίησης του νομοθετικού πλαισίου παραμένουν αντικείμενο συνεχών διαπραγματεύσεων για τις επόμενες Προεδρίες που θα κρίνουν και την ουσιαστική ισχύ του θεσμού αυτού.

 
Μπορεί η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να είναι το όπλο καταστολής περιστατικών διασυνοριακής διαφθοράς και απάτης, αλλά χρειάζεται κινητοποίηση και στον τομέα της πρόληψης. Ήδη η Ελληνική Προεδρία έθεσε σε προτεραιότητα την επίτευξη συμφωνίας επί του γενικού πλαισίου για την αναθέωρηση του θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση του «ξεπλύματος χρήματος».

 Ο ορισμός και η συγκέντρωση στοιχείων για τους πραγματικούς δικαιούχους των εταιρειών –ιδίως των συγκεκαλυμμένων ανωνύμων εταιρειών-, η ανάθεση της εποπτείας των συναλλαγών σε ευρωπαϊκές αρχές, η συμπερίληψη των φορολογικών αδικημάτων στον κατάλογο των βασικών αδικημάτων, είναι βήματα μπροστά για την ενίσχυση της διαφάνειας στο νομοθετικό πλαίσιο για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος.

 Μπορούν όμως οι διατάξεις αυτές να κρατήσουν τα βρώμικα χρήματα έξω από τους ευρωπαϊκούς τραπεζικούς λογαριασμούς; Μεταξύ των πορισμάτων της ημερίδας της Διεθνούς Διαφάνειας που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου 2014, διαπιστώθηκε και η ανάγκη για αλλαγή νοοτροπίας και αντιλήψεων ώστε η διαφθορά να καταπολεμηθεί σε όλα τα επίπεδα.

Μια ένδειξη αλλαγής νοοτροπίας θα ήταν η δημοσιοποίηση των μητρώων με τις πληροφορίες των πραγματικών δικαιούχων,-πάγια πρόταση της Διεθνούς Διαφάνειας- ώστε να δίνεται ελεύθερη πρόσβαση στον πολίτη, τον δημοσιογράφο, τον εποπτικό φορέα σε ένα online μητρώο, αυξάνοντας τις πιθανότητες ελέγχου και διασταύρωσης στοιχείων.

Η μέχρι στιγμής απροθυμία των Κρατών-Μελών να στηρίξουν την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη δημοσιοποίηση των πληροφοριών αυτών, αποδυναμώνει τις συζητήσεις για περισσότερη διαφάνεια ως όπλο για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος, με το ρίσκο οι νέοι κανόνες να είναι γεμάτοι κενά.

 
Ένα είναι το σίγουρο. Το οπλοστάσιο της Ευρώπης κατά της διαφθοράς για να είναι αποτελεσματικό πρέπει να αποτινάξει αναχρονιστικές αντιλήψεις, πιέσεις και διφορούμενες διατάξεις. Ο στόχος είναι κοινός και αναγνωρισμένος από όλους. Αυτό που μένει είναι να φανεί το ενωμένο πρόσωπο της Ευρώπης απέναντι στη διαφθορά.

 

Για την αναλυτική παρουσίαση της Έκθεσης Αξιολόγησης πατήστε εδώ.

O Κώστας Μπακούρης είναι Πρόεδρος της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Διεθνής Δαφάνεια-Ελλάς. Απο το 1996 αποστολή της οργάνωσης είναι η καταπολέμηση της διαφθοράς και η προώθηση της διαφάνειας, τη λογοδοσίας και της ακεραιότητας σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς της κοινωνίας.

Ποιο είναι το οπλοστάσιο της Ευρώπης για την αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς; Του Κώστα Μπακούρη

1] Για τη σύνταξη του άρθρου λήφθηκαν υπόψη τα πορίσματα της δεύτερης ενότητας της εκδήλωσης της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος που πραγματοποιήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2014 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κατά την οποία μίλησαν: η Αγγελική Καμπαράνη (Εφέτης Αθηνών), Όλγα Τσόλκα (Επίκ. Καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας, Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, Πάντειο Πανεπιστήμιο), Χριστίνα Αναστασιάδου (Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ τμήματος Νομικής Πανεπιστημίου Αθηνών), Θεμιστοκλής Αντωνίου (Αναπλ. Διευθυντής Τράπεζας της Ελλάδος) και Τάσος Τέλλογλου, Δημοσιογράφος.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ
Captcha verification failed!
Η βαθμολογία χρήστη captcha απέτυχε. Παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας!
echo ‘’ ;