Πολ Μέισον: “Το ευρώ στο οποίο ενταχθήκατε δεν υπάρχει πια”. Συνέντευξή στην Αφροδίτη Τζιαντζή

Το όνομα του Πολ Μέισον, του
Βρετανού δημοσιογράφου και συγγραφέα, οικονομικού αρχισυντάκτη του
Channel Four, δεν είναι άγνωστο στο ελληνικό κοινό. Παρακολουθώντας την
οικονομική κρίση και στην Ελλάδα, κάλυψε τα κινήματα που ξέσπασαν στα
χρόνια των μνημονίων όχι από τις ταράτσες των ακριβών ξενοδοχείων αλλά
από τις πλατείες με τους δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές.

Γνωρίζει όσο λίγοι από πρώτο χέρι την πορεία αναρρίχησης του ΣΥΡΙΖΑ
στην εξουσία, αρκετές φορές δημοσίευσε πρώτος ντοκουμέντα από τις
διαπραγματεύσεις των Βρυξελλών, ενώ δεν διστάζει να μιλήσει «έξω από τα
δόντια» στους Ευρωπαίους ηγέτες για τη στάση τους απέναντι στην Ελλάδα.

Ομως τις τελευταίες ημέρες, πριν και μετά το δημοψήφισμα, ο Πολ
Μέισον έγινε κάτι περισσότερο από γνώριμος. Τα άρθρα και οι
ανταποκρίσεις του έγιναν σημείο αναφοράς για όσους αναζητούν πηγές
ψύχραιμης ενημέρωσης και κριτικής ανάλυσης, σε έναν ορυμαγδό
τρομολαγνείας και παραπληροφόρησης.

• Οι εξελίξεις μετά το δημοψήφισμα είναι ραγδαίες. Τι να περιμένουμε;

Εκτιμώ ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα προχωρήσουν σε μια συμφωνία με την
Ελλάδα, γιατί αυτό πρόσφεραν την προηγούμενη Πέμπτη. Αν η Ευρωπαϊκή
Κεντρική Τράπεζα δεν προχωρήσει άμεσα σε κινήσεις, ώστε να αποκατασταθεί
η ομαλότητα στον τραπεζικό τομέα, θα παραβιάζει ξεκάθαρα τον θεσμικό
της ρόλο. Η κρίσιμη υπαρξιακή στιγμή για την Ελλάδα ήταν το δημοψήφισμα.
Και η Ελλάδα ψήφισε «όχι». Η κρίσιμη υπαρξιακή στιγμή για την Ευρώπη
είναι τώρα. Αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν μια ενωτική στάση προς μια
ξεκάθαρη συμφωνία, αυτό δεν σημαίνει απλώς ότι οδηγούν την Ελλάδα σε
οικονομική κατάρρευση και πιθανόν τη σπρώχνουν εκτός ευρωζώνης. Θα
σημαίνει ότι δεν έχουν πλέον το κύρος μιας κεντρικής εξουσίας στην
ευρωζώνη.

• Πιστεύετε ότι ο ελληνικός λαός θα αποδεχτεί άλλο ένα πακέτο
λιτότητας, απλώς αν του χρυσώσουν το χάπι με μια υπόσχεση για
ανακούφιση του χρέους;

Θα θεωρούσα πολύ λογικό να υπάρχει μια υπόσχεση για ελάφρυνση του
χρέους, ώστε η κυβέρνηση να υπογράψει τη συμφωνία που έχει πέσει στο
τραπέζι. Το βασικό δεν είναι τα ποσοστά του πλεονάσματος, αλλά η
εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Αυτό που έχει αλλάξει είναι
ότι το 61% του λαού μόλις ψήφισε ενάντια σ’ αυτές τις μεταρρυθμίσεις.
Ακόμη και αν είσαι οικονομολόγος του ΔΝΤ και πιστεύεις ότι πρέπει να
εφαρμοστούν δεν θα ήταν λογικό να τις επιβάλεις. Η λογική υπαγορεύει ότι
δεν θα γίνουν επειδή διαφωνεί το 61% του πληθυσμού. Γι’ αυτό το
δημοψήφισμα δεν ήταν απλώς μια χειρονομία. Νομίζω ότι εξέπληξε ακόμα και
τον ίδιο τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα με την κλίμακα της απόρριψης που
αυτό εξέφρασε. Σημαίνει ότι το 61% της Ελλάδας απορρίπτει το δόγμα του
ΔΝΤ. Αυτό πρέπει να το χωνέψουν οι δανειστές. Η ελληνική κυβέρνηση τους
πρότεινε εναλλακτική λύση στη λιτότητα, μέτρα αναδιανομής. Αλλά αυτά θα
πετύχουν μόνο αν συνδυαστούν με ένα τεράστιο αναπτυξιακό σχέδιο, ένα
σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα, διαρθρωτικά ταμεία και νομισματική
χαλάρωση. Αν όμως οι Ευρωπαίοι εξωθήσουν την Ελλάδα σε οικονομική
κατάρρευση, νομίζω ότι οι Ελληνες θα καταλήξουν στο εξής συμπέρασμα:
Αυτό δεν είναι πλέον το ευρώ στο οποίο ενταχθήκαμε πριν από 13 χρόνια.

• Μετά το δημοψήφισμα ακούγονται πιο έντονα φωνές που
υποστηρίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να πάρει άμεσα μέτρα ελέγχου των
τραπεζών, πιθανόν με εθνικοποίηση. Ποια είναι η άποψή σας;

Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να καταλάβει ότι είναι πολύ πιθανόν η ΕΚΤ
να επιχειρεί ακόμα και τώρα αλλαγή καθεστώτος, επιδιώκοντας την
κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας. Αν συνειδητοποιήσει ότι όντως
ισχύει αυτό, τονίζω το «αν», είναι ξεκάθαρο ότι η ΕΚΤ δεν είναι φίλος
αλλά εχθρός. Αν η ΕΚΤ απαιτήσει κούρεμα καταθέσεων, δεν νομίζω ότι
υπάρχει περίπτωση να το δεχτούν οι περισσότεροι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.
Τότε η κυβέρνηση θα έπρεπε να πυροδοτήσει εθνικοποίηση των τραπεζών.
Αυτό όμως θα σηματοδοτούσε μια -ακούσια- στροφή από μια
σοσιαλδημοκρατική πολιτική προς μία πραγματικά ριζοσπαστική αριστερή
πολιτική για τις τράπεζες. Θα ήταν η πρώτη φορά στη σύγχρονη παγκόσμια
ιστορία που ένα κράτος θα εθνικοποιούσε προληπτικά τις τράπεζες. Θα ήταν
ένα τεράστιο βήμα. Προσωπικά ελπίζω να μη φτάσουμε εκεί γιατί θα
πυροδοτούσε κλιμάκωση αντιδράσεων, πιθανόν έξοδο από το ευρώ, πάγωμα των
διευρωπαϊκών τραπεζικών συναλλαγών, καταστρέφοντας την τουριστική
σεζόν. Δεν νομίζω ότι οι περισσότεροι Ελληνες είναι έτοιμοι γι’ αυτό.
Είναι έτοιμες οι αριστερές τάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και μια ολοένα αυξανόμενη
μερίδα του πληθυσμού. Ομως αν πρόκειται να εγκαταλείψεις την ευρωζώνη
καλύτερα να το κάνεις με ελεγχόμενο τρόπο. Γι’ αυτό επιμένω ότι αν η
συμφωνία προχωρήσει και υπάρξει υπόσχεση για ελάφρυνση του χρέους, θα
ήταν λογικό η κυβέρνηση να προχωρήσει στη σύσταση μιας ανεξάρτητης
επιτροπής, που θα εκπονήσει μια αντικειμενική μελέτη για το πώς μπορεί
να γίνει μια συντεταγμένη έξοδος από το ευρώ. Θα έπρεπε να γίνει
ψηφοφορία, πιθανότατα και εκλογές.

• Να αποφευχθεί δηλαδή μια άτακτη έξοδος;

Το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί τώρα είναι να πυροδοτηθεί μια
κλιμακούμενη αναμέτρηση. Χρειάζεται να ανοίξει ο δρόμος προς μια
συμφωνία, που θα δώσει χρόνο σε όλους τους Ελληνες να σκεφτούν ποιο
είναι το μέλλον της χώρας τους. Προσωπικά πιστεύω ότι η ευρωζώνη στην
οποία εντάχθηκε η Ελλάδα έχει αλλάξει ριζικά. Η Γερμανία αντιδρά στην
ελληνική κρίση με στενά εθνικό συμφεροντολογικό τρόπο, όχι ως Ευρωπαίος
εταίρος. Εκδικητική είναι και η στάση των κρατών της Βαλτικής, με
μηδενική αλληλεγγύη. Το ευρώ στο οποίο εντάχθηκε η Ελλάδα δεν υπάρχει
πια. Αυτό είναι το νούμερο ένα πρόβλημα. Το νούμερο δύο είναι ότι το
διεθνές οικονομικό τοπίο έχει αλλάξει επίσης δραματικά. Το 2002 η
Τουρκία ήταν μια μη ανεπτυγμένη χώρα, σήμερα αναπτύσσεται ραγδαία. Το
ίδιο συμβαίνει με τη Ρωσία και την κατάσταση στην Ουκρανία. Μια λογική
κυβέρνηση, αριστερή ή δεξιά, θα έπρεπε να επανεξετάσει πολύ σοβαρά τη
στρατηγική θέση της Ελλάδας στην παγκόσμια οικονομία. Αυτά τα ερωτήματα
πρέπει να συζητιούνται με όσο γίνεται μεγαλύτερη νηφαλιότητα.

• Πώς σας φάνηκε ο τρόπος που κάλυψαν τα ελληνικά ΜΜΕ το
δημοψήφισμα, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από τον κόσμο ότι
παραπληροφορούν και τρομοκρατούν;

Κινούμαι με τηλεοπτικό συνεργείο και γνωρίζω την εχθρότητα που
δείχνουν αρκετοί Ελληνες απέναντι στους δημοσιογράφους. Είναι εν μέρει
δικαιολογημένη. Σίγουρα κάποια τηλεοπτικά κανάλια παραβίασαν ευθέως τη
δημοσιογραφική δεοντολογία υποστηρίζοντας το «ναι». Ηταν η τελευταία
τους ευκαιρία να επιβιώσουν. Πιστεύω ότι τα αφεντικά τους έχουν
καταλάβει ότι τα κανάλια τους δεν πρόκειται να επιβιώσουν με τη σημερινή
τους μορφή, μετά το δημοψήφισμα. Ομως η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να
προσέξει, εφαρμόζοντας ρυθμιστικά μέτρα για τα ΜΜΕ, χωρίς
εκδικητικότητα. Αυτό επιτυγχάνεται μόνο με μια ανεξάρτητη και έγκυρη
ρυθμιστική αρχή. Κάθε πρωί σκέφτομαι πώς θα κάνω τη δουλειά μου ως
δημοσιογράφος, γνωρίζοντας ότι ο κόσμος μπορεί να παραπονεθεί αν φανώ
προκατειλημμένος. Αν αυτό αποδειχθεί πρέπει απολογηθώ δημόσια και αν
επαναληφθεί 2-3 φορές, απολύομαι. Αυτό είναι σωστό και πρέπει να
επιβληθεί στα ελληνικά ΜΜΕ.

• Θεωρείτε ότι μετά και το ηχηρό «όχι» του 61,3%
δημιουργείται ένα ρεύμα ριζοσπαστικοποίησης, που πιθανόν να διεκδικήσει
κάτι περισσότερο από μια συμβιβαστική συμφωνία πάνω στο σχέδιο Γιούνκερ;

Το ρεύμα ριζοσπαστικοποίησης που δημιουργήθηκε τις τελευταίες μέρες
πριν από το δημοψήφισμα πρέπει να διοχετευτεί κάπου, δεν πρέπει όμως να
βάλει εμπόδια στη συμφωνία. Αυτό θα οδηγούσε στην κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ,
κάτι που επιδιώκουν οι δανειστές. Ο νέος ριζοσπαστισμός μπορεί να
μετουσιωθεί σε ένα κίνημα, που θα ελέγχει την κυβέρνηση, θέτοντάς την
ενώπιον των δεσμεύσεών της, ξεκινώντας να εφαρμόζει το πρόγραμμα της ΔΕΘ
από τα κάτω.