Του Aidan Harper
Πως ισχυριζόμαστε πως είμαστε ελεύθεροι όταν η μόνη επιλογή που έχουμε είναι να δουλεύουμε; Δεν πρόκειται για μια επιπόλαιη ερώτηση. Για την πλειονότητα των ανθρώπων στις δυτικές κοινωνίες το μοντέλο της εργασίας είναι πιθανόν το μεγαλύτερο εμπόδιο όσον αφορά τον ελεύθερο χρόνο σε καθημερινή βάση. Μας δίνεται η επιλογή είτε να δουλέψουμε είτε να στερηθούμε: σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί το τεράστιο όραμα μιας ελεύθερης κοινωνίας, ειδικότερα μιας κοινωνίας με πρωτοφανή υλικό πλούτο. Εάν όμως μπορούσαμε να διευρύνουμε τον προσωπικό μας χρόνο; Στα πλαίσια αναζήτησης μεγαλύτερης ελευθερίας, αναδύθηκε ένα γρήγορα εξελισσόμενο κίνημα για 4-ημερη εργασία.
Δουλεύουμε υπερβολικά σε χρόνια βάση και υποφέρουμε από μια κρίση επιδείνωσης της ψυχικής μας υγείας. Το 2018, ο συνολικός αριθμός των χαμένων ημερών εργασίας εξαιτίας του εργασιακού στρες, του άγχους και την κατάθλιψης στο Ηνωμένο Βασίλειο ανήλθε από τα 3 εκατομμύρια στα 15,4 εκατομμύρια. Ο υπερβολικός φόρτος εργασίας αποτελεί τον κύριο λόγο ασθένειας στην εργασία, με 1 στις 4 ημέρες εργασίας να χάνονται ως άμεσο αποτέλεσμα υπερβολικών ωρών εργασίας. Το ζήτημα είναι παγκόσμιο: στην Ιαπωνία ένας εκτιμώμενος αριθμός 10.000 εργαζομένων πεθαίνει κάθε χρόνο από τις πολλές ώρες δουλειάς. Το πρόβλημα είναι τόσο έντονο που του έχει δοθεί συγκεκριμένη ονομασία: karōshi.
Οι πολλές ώρες εργασίας δεν είναι μόνο τοξικές για την υγεία, αλλά έχουν και ελάχιστο νόημα όσον αφορά την οικονομία: η Γερμανία, η Ολλανδία και η Νορβηγία έχουν τις ελάχιστες ώρες εργασίας στην Ευρώπη. Κι όμως η παραγωγικότητα είναι 26% χαμηλότερη στο Ηνωμένο Βασίλειο από ότι στη Γερμανία, στην οποία οι πολίτες εργάζονται λιγότερες ώρες. Εάν οι Γερμανοί υπάλληλοι σταματούσαν να εργάζονται τo μεσημέρι της Πέμπτης, θα παρήγαγαν το ίδιο έργο όπως ένας Βρετανός υπάλληλος έως το τέλος της Παρασκευής. Το εργατικό δυναμικό της Ιαπωνίας με το υπερβολικό ωράριο έχει τα χαμηλότερα ποσοστά παραγωγικότητας μεταξύ των G7.
Το εργασιακό μας μοντέλο δεν λειτουργεί και είναι αναχρονιστικό. Βοηθά στην διαιώνιση βαθιών και διασυνδεδεμένων προβλημάτων εντός των οικονομιών, συμπεριλαμβάνοντας την αύξηση των μη τυπικών μορφών απασχόλησης, της επίδρασης του αυτοματισμού, της επίμονης έμφυλης ανισότητας, της τελματωμένης παραγωγικότητας, της συνεχόμενης πόλωσης της εργασίας και της τεράστιας εισοδηματικής ανισότητας.
Ορισμένοι προχωρούν επιτυχώς προς έναν κόσμο με λιγότερη εργασία. Συνδικαλιστικές οργανώσεις σε όλη την Ευρώπη ξεκινούν να κάνουν εκστρατείες για λιγότερες ώρες. H Γερμανική Ένωση IG Metall και το συνδικάτο των εργαζομένων στον χώρο της επικοινωνίας του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν κάνει σημαντικές προόδους σε αυτό το πεδίο, ενώ παράλληλα το Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Ινστιτούτο και η Συνομοσπονδία Εργατικών Συνδικάτων έχουν επίσης θέσει το ζήτημα για λιγότερη εβδομαδιαία εργασία.
Βλέπουμε να εμφανίζεται μια νέα πολιτική του χρόνου, από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, ακτιβιστές, πολιτικά κόμματα και εταιρείες. Το μειωμένο εβδομαδιαίο ωράριο εργασίας είναι μια πρακτική και ανθρώπινη απόκριση στις πολλαπλές κρίσεις που αντιμετωπίζουμε στις οικονομίες μας. Όμως είναι κάτι παραπάνω από μια τεχνική απάντηση σε αυτά τα προβλήματα: ένα μειωμένο ωράριο εργασίας θα χαλάρωνε τις αλυσίδες της εργασίας και θα διεύρυνε τον χρόνο όπου όλοι θα μπορούσαμε να αισθανόμαστε πραγματικά ελεύθεροι.
