“Έτσι σώθηκε η Ηλεκτρική”: Σαν σήμερα, 13 Οκτώβρη 1944, ενώ ο λαός της πρωτεύουσας συνεχίζει τους πανηγυρισμούς από την προηγούμενη μέρα για την απελευθέρωση, στον Πειραιά ο ΕΛΑΣ δίνει μάχες εναντίον των ναζί για τη σωτηρία των λιμενικών εγκαταστάσεων, της “Ηλεκτρικής Εταιρείας” (ΠΑΟΥΕΡ) και όλων των εργοστασίων.
Οι ναζί σκοπεύουν πριν αποχωρήσουν να προκαλέσουν τεράστιες καταστροφές στην υποδομή του τόπου.
Βασικός τους στόχος είναι να τινάξουν στον αέρα την “Ηλεκτρική” στο Κερατσίνι.
Αν καταστρεφόταν το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής, το μόνο που παρήγαγε ηλεκτρική ενέργεια, οι ζημιές και τα θύματα θα ήταν ανυπολόγιστα.
Η Αθήνα και ο Πειραιάς για πολλούς μήνες θα βυθίζονταν στο σκοτάδι.
Για μεγάλο διάστημα δε θα δούλευαν τα εργοστάσια και θα υπολειτουργούσε το λιμάνι.
Ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος και τα τραμ που εκτελούσαν τη γραμμή Αθήνας-Πειραιά θα παροπλίζονταν.
Η μάχη για την σωτηρία της Ηλεκτρικής ήταν ζωτικής σημασίας.
Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ Πειραιά που απαρτιζόταν από το 6ο Σύνταγμα με τέσσερα τάγματα, με καπετάνιο τον κομμουνιστή ηγέτη Νίκανδρο Κεπέση, ήταν σε πλήρη επιφυλακή.
Η υπεράσπιση του εργοστασίου καταγράφηκε στην ιστορία ως η θρυλική “Μάχη της Ηλεκτρικής”.
Τα χαράματα της 13ης Οκτωβρίου η περιοχή συγκλονίστηκε από τη δυνατή έκρηξη που προκλήθηκε από την ανατίναξη των εγκαταστάσεων της Shell στο Πέραμα.
Αμέσως εκδηλώθηκε γενική κινητοποίηση των κατοίκων, οι οποίοι έστησαν πρόχειρα οδοφράγματα αποκλείοντας την περιοχή, ενώ το 2ο τάγμα του ΕΛΑΣ της Κοκκινιάς τοποθετήθηκε στο νεκροταφείο, προκειμένου να εμποδίσει πιθανές μετακινήσεις άλλων γερμανικών δυνάμεων.
Στις 6.45 εμφανίστηκε το γερμανικό απόσπασμα που είχε ανατινάξει τη Shell και το οποίο είχε λάβει τη διαταγή να καταστρέψει τα εργοστάσια του Αγίου Γεωργίου και του Νέου Φαλήρου.
Το απόσπασμα ανήκε στο ειδικό επί των ανατινάξεων τμήμα του Μηχανικού των Eς Eς.
Αποτελείτο από 56 άνδρες βαριά οπλισμένους με αυτόματα και τέσσερα μηχανοκίνητα πολυβόλα.
Μόλις οι ναζί πλησίασαν την πύλη του εργοστασίου, ο σκοπευτής Χρήστος Φερούσης πυροβόλησε μέσα από το εργοστάσιο τον οδηγό του πρώτου οχήματος, υποχρεώνοντας τη φάλαγγα να ακινητοποιηθεί κοντά στο γεφυράκι.
Αμέσως μια χειροβομβίδα ανατίναξε ένα από τα γερμανικά οχήματα. Αιφνιδιασμένοι οι ναζί δέχτηκαν καταιγιστικά πυρά από όλες τις κατευθύνσεις.
Aρχισε έτσι η επίθεση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, του οποίου ο οπλισμός αποτελείτο από λίγα ταλαιπωρημένα ιταλικά όπλα, μερικά περίστροφα και αρκετές χειροβομβίδες.
Οι ναζί προέβαλαν σθεναρή αντίσταση.
Έπειτα από σκληρή μάχη που διήρκεσε περισσότερο από τρεις ώρες, άρχισε η σταδιακή παράδοση των Γερμανών, οι οποίοι ήδη μετρούσαν εννέα νεκρούς και δεκαέξι τραυματίες.
Είκοσι περίπου συνελήφθησαν αιχμάλωτοι μεταξύ αυτών και ο επικεφαλής τους Λίντερμαν.
Το εργοστάσιο της “Ηλεκτρικής” είχε διασωθεί.
Επιπλέον, η εξουδετέρωση του αποσπάσματος ανατινάξεων των Ες Ες απέτρεψε τεράστιες καταστροφές σε εγκαταστάσεις υποδομής, καθοριστικές για την οικονομία της Ελλάδας.
Ο ηρωικός ΕΛΑΣ είχε 11 νεκρούς και 8 τραυματίες.
Την ημέρα που ολόκληρη η Ελλάδα πανηγύριζε, το ηρωικό Κερατσίνι κήδευε τους νεκρούς της “Ηλεκτρικής” στον περίβολο του εργοστασίου, υπό την παρουσία του ΕΛΑΣ.
Πένθος από τη μια και χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες από την άλλη, να καλούν στη μεγαλειώδη παρέλαση της Νίκης που γίνεται υπό ασταμάτητη βροχή.
Το σύνθημα που κυριαρχούσε ήταν “ΕΛΑΣ–Λαοκρατία”.
Ανάμεσα στους ήρωες της θρυλικής μάχη της “Ηλεκτρικής” ήταν και ο πατέρας του Θανάση Βέγγου, Βασίλης Βέγγος ο οποίος ήταν εργάτης στην Εταιρεία Ηλεκτρισμού αλλά και μαχητής του ΕΛΑΣ Πειραιά, ο ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Νίκος Γόδας και ο μετέπειτα άσος του Ολυμπιακού Ανδρέας Μουράτης.
Ο ήρωας αντιστασιακός Βασίλης Βέγγος που χάρη σε αυτόν και τους άλλους μαχητές σώθηκε η Ηλεκτρική, ανταμείφθηκε απο την “πατρίδα” με την απόλυση του απο το εργοστάσιο, ενω ο γιός του κατέληξε στην Μακρόνησο.
ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: Βασανιστές, συνεργάτες των SS, ρουφιάνοι των Μανιάτικων Πειραιά -οι γονείς των στελεχών της Χρυσής Αυγής
