Στην αρχή της επιδημίας Covid-19, o Ansel Oommen, τεχνολόγος ιατρικών εργαστηρίων, προσφέρθηκε εθελοντικά να αναλύσει ρινικά επιχρίσματα για ασθενείς στο μεγάλο νοσοκομείο της Νέας Υόρκης όπου εργάζεται. Πολλοί ήταν θετικοί στον κορωνοϊό. «Ήμουν το πρώτο άτομο που είδα αυτά τα αποτελέσματα», είπε.
Μόνος, υπό το βάρος μιας πανδημίας που θα ξεσπούσε
«Ήταν ένα περίεργο συναίσθημα να βρίσκομαι μόνος μου σε ένα ήσυχο εργαστήριο και όμως να νιώθω αυτή την τεράστια βαρύτητα μιας καταιγίδας που ετοιμάζεται να ξεσπάσει». Εκείνη την εποχή ήταν ακόμη άγνωστο πόσο μεταδοτικός ήταν ο ιός, έτσι, για την ασφάλεια όλων ο Oommen εργαζόταν σε ξεχωριστό όροφο από τους συναδέλφους του.
Οι ετικέτες «κίνδυνος-θάνατος» έγιναν Τέχνη!
Μόνος στο εργαστήριο ένα βράδυ, γεμάτος με μια αίσθηση προαισθήματος είχε την ευκαιρία να κάνει τέχνη από τις αυτοκόλλητες ετικέτες προειδοποίησης για βιολογικούς κινδύνους γύρω του. «Για να μεταβολίσω το τραύμα και την θλίψη, καταφεύγω στις τέχνες, γιατί είναι ένας τρόπος να μετατρέψω κάτι άυλο σε κάτι που έχει μορφή».
Μεταβολίζοντας το προσωπικό και συλλογικό τραύμα
Ο 29χρονος Oommen είχε ζήσει παιδικό τραύμα καθώς συμβίωνε με άρρωστο γονέα επί 19 χρόνια. Για αυτόν η δημιουργικότητα ήταν ένα κρίσιμο συστατικό της θεραπείας. Τον Απρίλιο του 2020 άρχισε να αφαιρεί τις φωτεινές ετικέτες βιολογικού κινδύνου με ψαλίδι και στη συνέχεια να τις ανακατασκευάζει με χειρουργική ακρίβεια στο πάτωμα του διαμερίσματός του στο Μανχάταν.
Ένα βιβλίο τοξικολογίας έδωσε την έμπνευση για το κολάζ «Σιωπηλή Άνοιξη»
Καθώς επέστρεφε στο σπίτι από το εργαστήριο ένα απίστευτα ήσυχο πρωινό, θυμήθηκε ένα βιβλίο που είχε διαβάσει όσο μελετούσε για το πτυχίο της τοξικολογίας, το «Silent Spring» της Rachel Carson, σχετικά με τους κινδύνους των φυτοφαρμάκων. Αυτό το βιβλίο έγινε η έμπνευση για ένα κολάζ που ονομάζεται «Σιωπηλή άνοιξη» το οποίο διαθέτει μια κεντρική ανθρώπινη φιγούρα γύρω από λουλούδια με το σχήμα του κορωνοϊού και πεταλούδες στο σχήμα αντισωμάτων, όλα φτιαγμένα από τα αυτοκόλλητα βιολογικού κινδύνου.
Κόκκινο και πορτοκαλί: τα χρώματα κινδύνου αποτύπωσαν αυτό που ένιωθε
Τα χρώματα κινδύνου, το κόκκινο και το πορτοκαλί, που στη φύση σηματοδοτούν τον κίνδυνο για πιθανούς θηρευτές, ένα φαινόμενο γνωστό ως «αποσηματισμός» (από το αρχαίο ελληνικό από+σήμα), αποτύπωσαν την τοξικότητα των δικών του συναισθημάτων. «Όχι ότι η θλίψη και το τραύμα από μόνα τους είναι τοξικά» είπε, «αλλά μπορεί να οδηγήσουν σε τοξικές καταστάσεις εάν δεν είστε σε θέση να τα επεξεργαστείτε με υγιή τρόπο», δηλώνει ο καλλιτέχνης.
Το άγχος μέσα σε ένα ιατρικό εργαστήριο επεξεργασίας χιλιάδων δειγμάτων
Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι μόνο οι γιατροί, οι νοσηλευτές και οι τεχνικοί έκτακτης ανάγκης βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της πανδημίας. Και όμως και μέσα σε ένα ιατρικό εργαστήριο μεγάλου νοσοκομείου η κατάσταση δεν είναι λιγότερο δύσκολη, κι ας μην έρχονται, συνήθως, οι εργαζόμενοι εκεί, σε άμεση επαφή με τους ασθενείς. «Όταν σκέφτεστε την πανδημία σκέφτεστε τις μονάδες εντατικής και τα νεκροτομεία» λέει ο Oommen, αλλά το εργαστήριο είναι ένα περιβάλλον εξίσου ταραχώδες. Αν έμπαινες στο εργαστήριο δεν θα το ένιωθες, αλλά εκεί οι ζωές χιλιάδων ανθρώπων βρίσκονται στον αέρα. Επεξεργαζόμαστε χιλιάδες δείγματα, το βλέπουμε σε τεράστια κλίμακα.»
«Μολυσματική» η κατάσταση που ζούμε
Σε ένα έργο του βλέπουμε γραμμένο το εξής: «Ο ενθουσιασμός είναι μεταδοτικός, το ίδιο και το να αγνοούμε την κοινωνική απομόνωση», ενώ δύο άνθρωποι χαρακτηρίζουν την κατάσταση με επίθετο που συνάδει με την κατάσταση της πανδημίας, «μολυσματική».
Ψυχή: μια θεά με τη μορφή πεταλούδας
Η πράξη δημιουργίας κάθε έργου – το να κόβει τις ετικέτες, να κρατά τα κομμάτια στο χέρι του, να σκέφτεται πού πρέπει να συνδεθούν – του επέτρεψε να μεταφέρει τα αρνητικά του συναισθήματα στο χαρτί και τελικά να μετουσιώσει το νόημα που πήρε μέσα του η εμπειρία της πανδημίας. Καθότι στα έργα του χρησιμοποίησε και ζωντανές πεταλούδες και νύμφες εντόμων, ένιωσε και ότι η ενασχόληση με την εκτροφή τους είχε επίσης θεραπευτικά αποτελέσματα. Ας μην ξεχνάμε πώς η σύγχρονή ψυχιατρική και ψυχολογία, προέρχονται από την αρχαία ελληνική λέξη «ψυχή». Η Ψυχή ήταν μία θέα με τη μορφή πεταλούδας.
«Στη διαδικασία της φροντίδας για κάτι μικρό, φροντίζεις τον εαυτό σου», λέει ο καλλιτέχνης. Κάπου μέσα στις δυσκολίες και τα βάσανα υπάρχει η βαθιά κατανόηση του τι σημαίνει να είσαι θνητός.», συμπεραίνει ο Oommen, ο οποίος ετοιμάζεται να δωρίσει τα έργα της συλλογής του με τον τίτλο «Βiohazard» στην Ιστορική Εταιρεία της Νέας Υόρκης.
Η Τέχνη ενίσχυσε τις άμυνες και τις δυνάμεις του να ανταπεξέλθει
Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του περιστρέφεται γύρω από καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης και κρίσης και η φύση της δουλειάς του τον χρειάζεται να είναι πάντα σε επιφυλακή για την επόμενη καταιγίδα στον ορίζοντα. Αν και δεν το περίμενε ποτέ, όμως, όπως δήλωσε, χάρη στην τέχνη του είναι παράξενα προετοιμασμένος για όσο ακόμα κρατήσει η πανδημία, αλλά και οτιδήποτε ακόμα του φέρει η ζωή.
**Το Eyes of Light πιστεύει στην σημαντική επίδραση της τέχνης στην ψυχική και σωματική υγεία ενός ανθρώπου και εκεί στηρίζεται το έργο μας. Δείτε πως μπορείτε να πάρετε μέρος στις δράσεις της εδώ.
