Σκύρος, τ’ όμορφο νησί…που λέει και ένα παραδοσιακό τραγούδι…
Η Σκύρος είναι ένα νησί με μοναδική ταυτότητα, αντιθέσεις τοπίου και έντονα πολιτιστικά στοιχεία. Με αφορμή την πεζοπορική εξόρμηση του Βριλησσού στο νησί το τριήμερο της Αποκριάς οι δύο αρχηγοί του με καταγωγή από το νησί, θα μας παρουσιάσουν τη λαογραφία, την αρχιτεκτονική, την ιστορία, τη γαστρονομία και φυσικά τα διάσημα έθιμα της Αποκριάς.
Ομιλητές: Δήμητρα Μαζαράκη,Έφη Ορφανού
Χώρος: στα γραφεία του Βριλησσού, Πάρνηθος 73 Βριλήσσια στις 20:30, ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ
Δηλώσεις συμμετοχής για την εξόρμηση του Βριλησσού (8/3 έως 11/3) την Τετάρτη 20/2 από τις 19.30 εως 20.30 στα γραφεία του Βριλησσού.
«Οι Κουδουνάτοι» της Σκύρου, είναι το πιο ενδιαφέρον δρώμενο της Αποκριάς στο Αιγαίο.
Οι ρίζες του χάνονται στα βάθη των αιώνων και είναι εμφανής η βακχική του καταγωγή. Και σε άλλες χώρες της Βαλκανικής αλλά και στην Ιταλία γιορτάζουν τα καρναβάλια τους κάθε χρόνο αρχές της άνοιξης με ξέφρενους χορούς χτυπώντας ρυθμικά κουδούνια για να διώξουν τα κακά πνεύματα και να εξασφαλίσουν καλή σοδειά.
Στους Σκυριανούς αρέσει να διηγούνται μια ιστορία για κάποιο τρελό τσοπάνη που ζώστηκε τα κουδούνια των προβάτων του και βγήκε στη χώρα θρηνώντας για το χαμό του κοπαδιού του.
Όπως και να έχει πάντως το νησί ζει όλο το χρόνο προσδοκώντας τις Απόκριες και μετέχει με μεγάλο ζήλο σε όλα τα έθιμα. Έτσι, αντίθετα με τις πόλεις που έχουν υιοθετήσει ένα δυτικού τύπου καρναβάλι, στη Σκύρο διατηρείται μέρος από τον παλιό μαγικοθρησκευτικό χαρακτήρα της ελληνικής παράδοσης.
Από την αρχή του Τριωδίου, με αποκορύφωμα το Σαββατοκύριακο της Κρεοφάγου και της Τυρινής τα σοκάκια της Χώρας γεμίζουν με παρέες 3-5 ατόμων που είναι οι πρωταγωνιστές του σκυριανού καρναβαλιού.
Κυρίαρχη μορφή αυτή του «Γέρου», ντυμένος με μαύρη μάλλινη κάπα, μάσκα από προβιά νεαρού γιδιού και 50-80 κουδούνια. Από τη μέση και κάτω το σύνολο ολοκληρώνεται με την παραδοσιακή τσοπάνικη φορεσιά και φυσικά τα παραδοσιακά υποδήματα, τα «τροχάδια». Προχωρεί με ρυθμικό βηματισμό, κουνώντας τη μέση του ώστε τα κουδούνια να δίνουν ένα ήχο δυνατό αλλά με συγκεκριμένο ρυθμό.
Το να ντυθεί κάποιος γέρος απαιτεί εκπαίδευση χρόνων, αντοχή αλλά και αρκετά χρήματα για να βρεθούν τα υλικά, ειδικά τα κουδούνια!
Συνοδός του «Γέρου», η «Κορέλα» που είναι άντρας ντυμένος με γυναικεία φορεσιά με μάσκα και παπούτσια ίδια με του «Γέρου» κρατά μαντήλι και χορεύει γύρω του τραγουδώντας ένα συγκεκριμένο σκοπό. Τρίτο μέλος της παρέας, ο «Φράγκος» που όπως υποδηλώνει το όνομα είναι ντυμένος με δυτικό τρόπο, κρατά μια μπουρού που τη φυσά και έχει ένα κουδούνι πίσω του και πειράζει τους θεατές. Η φιγούρα αυτή διακωμωδεί όσους ασπάστηκαν τη δυτική ενδυμασία στο νησί. Παλιότερα τα παιδιά είχαν δικές τους ενδυμασίες, τα τελευταία όμως χρόνια ντύνονται με πανομοιότυπο τρόπο. Η παράδοση θέλει την ιδιότυπη παρέα μετά τις επισκέψεις σε συγγενικά και φιλικά σπίτια να ανεβαίνει στο μοναστήρι του Αϊ Γιώργη, πολιούχου του νησιού και να προσκυνά την εικόνα.
Δεν είναι εντυπωσιακό πως καταφέρνει ο λαός μας να συγκεράσει θρησκευτικά και λαϊκά στοιχεία σε ένα έθιμο;
Ένα ιδιαίτερο έθιμο της τελευταίας Κυριακής είναι αυτό της «Τράτας». Πρόκειται για ένα είδος παράστασης στην πλατεία του χωριού όπου απαγγέλλονται σατιρικά ποιήματα πάνω σε μια βάρκα. Οι ναύτες της ντυμένοι γελοία απαγγέλουν σκωπτικά στιχάκια που δεν αφήνουν κανένα γνωστό πρόσωπο του νησιού ανέγγιχτο!
Να μαζευτούμ’ όλοι μαζί
τώρα στα καρναβάλια,
για να τα πούμε καθαρά
του καθ’ ενός τα χάλια!
Και έρχεται η ώρα να κλείσει και αυτό το Τριώδιο και να μπούμε στην περίοδο της Σαρακοστής, της «κάθαρσης» από τα παγανιστικά έθιμα και τις βωμολοχίες. Αυτή είναι η πιο μεγάλη γιορτή για το νησί. Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος που να μη βγει αυτή τη μέρα και να μην περάσει μια βόλτα από την ‘αγορά’ και την πλατεία. Όλοι γίνονται μια παρέα και γλεντούν στο δρόμο και οι περισσότεροι φορούν τις παραδοσιακές τους φορεσιές. Αυτή τη μέρα οι γυναίκες παίρνουν το αίμα τους πίσω και πρωταγωνιστούν. Η γυναικείες σκυριανές φορεσιές(υπάρχουν 3 διαφορετικές) είναι κειμήλια και οι κοπέλες καμαρώνουν πολύ που τις φορούν, χορεύουν και κυκλοφορούν με αυτές. Το γλέντι κρατά όλη τη μέρα και τη νύχτα και τελειώνει την Τρίτη το πρωί.
– απο τον Άγιο Αθανάσιο πεζοπορία στο νοτιοανατολικό άκρο της Σκύρου μέχρι το ακρωτήρι Λιθάρι οπου και ο μοναδικός απο κατασκευής πετρόχτιστος διώροφος φάρος (κατασκευή 1894) – ωρες πορείας 5 (βλέπε φωτογραφίες)
-Κατούνες‐Παναγιά Λυμπιανή‐Χώρα, κυκλική διαδρομή μέσα από το παλιό υδραγωγείο του νησιού, τον νερόμυλο και τα ασβεστοκάμινους μέσα σε πευκοδάσος ,με ενδιάμεσο σταθμό το σκαλισμένο στο βράχο εκκλησάκι της Παναγιάς Λυμπιανής. ώρες πορείας 4.
Πολιτιστικά δρώμενα
Επίσκεψη σε παραδοσιακό εργαστήριο με ξυλόγλυπτα -που μαζι με τα κεραμικά αποτελούν τις δυο παραδοσιακές τέχνες του νησιού.
Επίσκεψη στον πολιτιστικό σύλλογο όπου θα ενημερωθούμε για όλα τα παραδοσιακά έθιμα του νησιού.
Επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο Μανου και Αναστασιας Φαλταιτς και παραδοσιακό γλέντι με τοπικές ενδυμασίες στην πλατεία του χωριού.
Ενημέρωση για το Σκυριανό αλογάκι στο κέντρο ενημέρωσης στην Καλαμίτσα ( https://www.skyrianhorses.org/)
Γευσιγνωσία
Παραδοσιακό φαγητό θα γευτούν οι συμμετέχοντες στο Τραχύ και την Καλαμίτσα . Επίσης θα γνωρίσουμε τα προϊόντα της Σκύρου, θυμαρίσιο μέλι, λαδόπιτα , ξινοτύρι. καθώς και οι σπιτικές μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού και παραδοσιακα Σκυριανά τραχανοπτάρια.
Θα γευτούμε “το παγωτό της Φαλταΐνας” , κορυφαίο παγωτό από φρέσκο γάλα, χωρίς τεχνητά χρώματα και αρώματα .
Η διαμονή των συμμετεχόντων θα γίνει σε δωμάτια στην περιοχή Μαγαζια
Η εξόρμηση του Μαρτίου είναι η 4η εξόρμηση του Βριλησσού στη Σκύρο στα 20 χρόνια του συλλόγου.
Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα του συλλόγου www.vrilisos.gr
