Τα συστήματα και η δυναμική τους | Του Βασίλη Ρώτα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥΣ 

Κάθε “σύστημα” (οικοσύστημα: οικογένεια, κράτος, συνασπισμός κρατών, κόμμα,  επιχείρηση κ.ο.κ) έχει όπως κάθε ζωντανός οργανισμός, ένα πρωταρχικό “δίλημμα”:  Ζωή ή θάνατος. Σε αυτό αντιστοιχεί η κύρια δυναμική του : υπερέχουν οι δυνάμεις συνοχής ή οι δυνάμεις διάλυσης; Το “σύστημα ” δυνατόν να έχει τις εξής πιθανές προοπτικές : 

      – win-win ( ομαλή ανάπτυξη )

      – σταθερότητα 

      – στασιμότητα 

      – καθοδικό σπιράλ ( κατάρρευση).

Οι δύο πρώτες περιπτώσεις έχουν ουσιαστικά ποσοτική διαφοροποίηση. Εδώ απαιτείται (και παρατηρείται) η ύπαρξη θετικής ενέργειας , στην 2η περίπτωση ίσα-ίσα για συντήρηση.  Προφανώς , στη στασιμότητα υπάρχει μηδενικό άθροισμα ενέργειας ( ανεξάρτητα απο το αν εξισορροπούνται μεγάλα ή μικρά  ποσά 

θετικής και αρνητικής ενέργειας). Άλλο τόσο προφανώς , στο καθοδικό σπιράλ το ενεργειακό “άθροισμα ” είναι αρνητικό. Λ.χ. σε μια ερωτική σχέση , αν εισχωρήσει η καχυποψία ,συνεχίσει με εκατέρωθεν πλήγματα κλπ., η σχέση αποκτά δυναμική διάλυσης .

Ένας άλλος τρόπος προσέγγισης της δυναμικής ενός “συστήματος ” , είναι ο “όγκος πληροφορίας” που περιέχει. Ένα “σύστημα” προβλέψιμο αυτοεπαναλαμβανόμενο, χωρίς καινοτομία, είναι εν τέλει πτωχό ,γραμμικό : όπως οι δεινόσαυροι ,που αναπτύχθηκαν σε μια μόνο διάσταση . Η εκτροπή από την πολυδιάστατη ισορροπία , οδήγησε σε κατάρρευση . 

Στη σημερινή “Ευρώπη” ( νοείται άραγε χωρίς την Ελλάδα; ), η καλύτερη από τις πιθανές εκδοχές, φαίνεται (δυστυχώς) να  είναι αυτή της στασιμότητας. Όντας πολλαπλώς γηρασμένη , μακριά από την καινοτομία, τόσο των ιδεών όσο και των εφαρμογών, ο “όγκος πληροφορίας” είναι μικρός. Η προβλεψιμότητα (και μάλιστα των περιοριστικών ή αρνητικών ενεργειών) κυριαρχεί, δίνοντας περισσότερο την εικόνα του καθοδικού σπιράλ, της σχέσης που οδεύει προς διάλυση.

Πολλές φορές η νόσος παρομοιάζεται με μια πέτρα που κουβαλάς ή με ένα αγκάθι λ.χ. στον αυχένα, που περιορίζει τις διαστάσεις όπου μπορείς να κινηθείς.  Η αφαίρεση του “αγκαθιού”, επιτρέπει την επάνοδο στην πολυδιάστατη υγεία.  Ωστόσο και ο ασθενής κάποιο λόγο έχει που κουβαλά την πέτρα: τα λεγόμενα δευτερογενή οφέλη. Μπορεί πχ να παίρνει αναρρωτικές άδειες ή να αποφεύγει κάποιους ενοχλητικούς.  Έτσι όμως οργανώνεται σε ένα κατώτερο επίπεδο , λιγότερων διαστάσεων , φτωχότερο , “τριτοκοσμικό “.

Βλέπω πολλούς να επιμένουν να κουβαλούν την πέτρα. Βλέπω τις αρνητικές εκδηλώσεις να πολλαπλασιάζονται, την αρνητική ενέργεια να αυξάνεται, τις δυνάμεις συνοχής να εξασθενούν. Δεν βλέπω καινούργια πληροφορία να μπαίνει στο σύστημα.

Το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι μια φάση στασιμότητας, που όμως εν τέλει θα υποβαθμίσει ουσιαστικά αυτό που γνωρίζαμε .

Τελικά, όντως, η αυριανή εικόνα της υποβαθμισμένης ΕΕ , πιθανότατα θα έχει 2 υποσυστήματα : το “γερμανικό” και το “νότιο”, με …τρίτο το Εν. Βασίλειο ( που κατά τη γνώμη μου έχει καινούργια πληροφορία και δυναμική ανάπτυξης). Λόγω της υποβάθμισης, θα κυριαρχούν οι Αμερικανοί. Διαφαίνεται δηλαδή κάτι σαν Λατινική Αμερική.

Το παρήγορο για εμάς και αρκετά πιθανό, είναι η δημιουργία μιας ζώνης ανάπτυξης της Ανατ. Μεσογείου. Σε αντίθεση με τα παραπάνω, εδώ έχουμε στοιχεία αύξησης του όγκου πληροφορίας, θετικού ισοζυγίου ενέργειας, που θα ενισχυθεί δραστικά μετά την επερχόμενη ειρήνευση και ανοικοδόμηση ( που πιθανόν να περιλαμβάνει και ένα Κουρδικό κράτος ).  Η δε διαπλάτυνση της διώρυγας του Σουέζ είναι ένα πρόσθετο σημάδι.