Τελικά είναι βίαιη η Χρυσή Αυγή; Του Λάμπρου Αναγνωστόπουλου
Στις 18 Σεπτεμβρίου, συμπληρώνονται 5 χρόνια από την δολοφονία του αντιφασίστα Παύλου Φύσσα, από το μέλος της Χρυσής Αυγής, Γιώργο Ρουπακιά. Επίσης, πριν λίγο καιρό, συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από την άνανδρη και βίαιη επίθεση που δέχτηκε από μέλη της ακροδεξιάς οργάνωσης ο ιστορικός και πανεπιστημιακός σήμερα, Δημήτρης Κουσουρής.
Η οργανωμένη επίθεση είχε γίνει σε μία καφετέρια απέναντι από τα δικαστήρια της Ευελπίδων, με επικεφαλής τον «Περίανδρο» Ανδρουτσόπουλο, υπαρχηγό τότε του Νίκου Μιχαλολιάκου και φυγόδικο κατόπιν για επτά χρόνια. Tα συγκεκριμένα περιστατικά δεν αναφέρονται τυχαία, καθώς και στις δυο περιπτώσεις, τα θύματα ήταν Έλληνες.
Είναι δυο από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα σχετικά με την ιδεολογία και τις πρακτικές της οργάνωσης, που σήμερα αποτελεί ουσιαστικά την τρίτη πολιτική δύναμη της χώρας. Δυστυχώς αυτό συμβαίνει, αν και είναι γνωστά τα περιστατικά των τελευταίων χρόνων, με τις συνεχείς απειλές και επιθέσεις σε μετανάστες, τους τραμπουκισμούς πολιτικών, πόσο μάλλον τη δολοφονία ή την απόπειρα δολοφονίας Ελλήνων, διαφορετικής «ιδεολογικής» προέλευσης. Μετά από αυτά, έχει ενδιαφέρον να δούμε γιατί υπάρχουν αρκετοί συμπολίτες μας που υποστηρίζουν αυτές τις πρακτικές, διερωτώμενοι μάλιστα, αν πράγματι τα στελέχη της συνδέονται με πράξεις βίας.
Αρχικά, η σύγχρονη οικονομική και μεταναστευτική κρίση, συνοδεύεται κυρίως στην Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική, από την άνοδο εθνικιστικών πολιτικών και την ένταση ξενοφοβικών, αλλά ταυτόχρονα λαϊκών και «αντικαθεστωτικών» λόγων. Τέτοιες πολιτικές γίνονται πλέον εξαιρετικά δημοφιλείς. Παράλληλα, στην Ελλάδα, ύστερα από τις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου του 2012, ο λόγος αυτής της εθνικιστικής τάσης απορροφήθηκε από την Χρυσή Αυγή, που μπήκε στη Βουλή για πρώτη φορά με 18 έδρες (6,92%). Μέχρι εκείνη τη στιγμή, έκανε φανερή την παρουσία της κυρίως με σημαίες και εθνικιστικά συνθήματα, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων.
Οπωσδήποτε, τα χαμηλά εκλογικά ποσοστά της Χρυσής Αυγής, σε σχέση με τον Σύριζα, δεν πρέπει να ερμηνευθούν ως ένδειξη περιθωριοποίησης του ρατσισμού, κατά την συγκεκριμένη περίοδο. Μάλιστα, μεταξύ 2012 και 2013, το συγκεκριμένο κόμμα έλαβε τεράστια ώθηση, λόγω της εύνοιας που απολάμβανε από μεγάλη μερίδα των ΜΜΕ. Άνοιξε γραφεία σε όλη την Ελλάδα, προσάρτησε πολλά νέα μέλη και εδραιώθηκε ως τρίτο κόμμα στις δημοσκοπήσεις. Σε αντίθεση με τη διαδεδομένη αντίληψη ότι η άνοδος του κόμματος αποτελούσε «μικροαστικό» φαινόμενο, η πλειοψηφία των υποστηρικτών της, ήταν νέοι, άνεργοι και κυρίως άνδρες. Πρωτοφανές γεγονός, αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για ένα κόμμα του οποίου οι βασικές ενέργειες ήταν το αίτημα για απέλαση όλων των μεταναστών, οι καταγγελίες ενάντια στους «προδότες πολιτικούς» και τα αφηγήματα για την υπεροχή της ελληνικής «φυλής».
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, αποτέλεσε γεγονός να συνδυάζεται η αγανάκτηση απέναντι στο πολιτικό κατεστημένο, με έναν ρατσιστικό λόγο. Ακόμη ένα σημαντικό γεγονός είναι ότι οι αστυνομικές ενέργειες, συχνά συνοδεύονταν και ορισμένες φορές καθοδηγούνταν από τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής, ενάντια σε μετανάστες και πολιτικούς αντιπάλους. Η εκλογική άνοδος του κόμματος, μαζί με την υποστήριξη της κυβέρνησης και τα κυρίαρχα ΜΜΕ, άφησε να περάσει ατιμώρητη, άλλη μια δολοφονία, αυτή του Πακιστανού Σεχζάντ Λουκμάν το 2013, την ώρα που πήγαινε στη δουλειά του. Μόνο όταν ένα από τα μέλη της οργάνωσης δολοφόνησε τον Παύλο Φύσσα, η τότε κυβέρνηση άρχισε να ανησυχεί ανοιχτά για τη δολοφονική βία και άσκησε διώξεις ενάντια στους πολιτικούς αρχηγούς της.
Σ’ αυτό το σημείο, πρέπει να αναφερθεί η δολοφονία δύο μελών της Χρυσής Αυγής, του Μανόλη Καπελώνη και του Γιώργου Φουντούλη, τον Νοέμβριο του ‘13. Πολλοί την παρουσίασαν ως αντίποινα για τη δολοφονία του Φύσσα, από μια πρωτοεμφανιζόμενη τρομοκρατική οργάνωση. Σε κάθε περίπτωση, ήταν μια άνανδρη επίθεση και για τους δολοφόνους ισχύουν τα ίδια με την περίπτωση Φύσσα, αν αναλογιστεί κανείς ότι και στις δυο περιπτώσεις τα θύματα ήταν νέοι άνθρωποι. Ασφαλώς, αυτά τα γεγονότα δεν αναιρούν τίποτα, καθώς δεν έθεσαν τέλος στις πρακτικές και στα μέτρα του κράτους, ούτε μείωσαν τα ποσοστά του ακροδεξιού κόμματος, που από το 2013 και μετά δεν έχουν πέσει κάτω από το 7%.
Επίσης, η δημιουργία συσσιτίων μόνο για Έλληνες, σε πολλές πόλεις αλλά κυρίως στην Αθήνα, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Γιατί ο απλός Έλληνας πολίτης μπορεί να έμεινε άνεργος- γι’ αυτό ευθύνονται φυσικά τα κόμματα εξουσίας- παρ’ όλα αυτά ντρέπεται να δεχτεί φαγητό από τα δημόσια συσσίτια που μπορεί να πηγαίνουν μέχρι και μετανάστες. Η Χρυσή Αυγή πρόσφερε στον απλό πολίτη με τη χαμένη δουλειά και κατ’ επέκταση την χαμένη αξιοπρέπεια, βασικά αγαθά, χρησιμοποιώντας παράλληλα ρητορική μίσους εναντίον τόσο των κομμάτων εξουσίας, όσο και αυτών της ευρύτερης Αριστεράς. Η ευθύνη των κομμάτων αυτών βεβαίως είναι τεράστια και το μίσος των πολιτών δεδομένο. Σε αυτή την κατεύθυνση, την ώρα που οι φόροι και τα χαράτσια πολλαπλασιάζονταν στο μυαλό των Ελλήνων, για πολλούς από αυτούς η Χρυσή Αυγή έκανε σωτήρια εμφάνιση.
Είναι αλήθεια ότι η κοινωνικό- οικονομική κρίση έχει παραμορφώσει τη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό. Δεν είναι μόνο η φτώχεια που απλώνεται γύρω μας τα τελευταία 10 χρόνια. Πάνω απ’ όλα είναι η χαμένη αξιοπρέπεια και η αδικία που αισθάνονται πολλοί Έλληνες για τα κόμματα εξουσίας, τόσο του παρελθόντος, όσο και του παρόντος. Η Χρυσή Αυγή, εκμεταλλεύεται ιδανικά συνθήκες, όπως είναι τα πολύ υψηλά ποσοστά ανεργίας ειδικά στους νέους, η απαξίωση του πολιτικού συστήματος και η αγανάκτηση των πολιτών. Ποιος πολίτης άλλωστε, που έχασε τη δουλειά του ή μειώθηκε ο μισθός του, δεν οδηγήθηκε ασυναίσθητα σε σκέψεις άσκησης βίας εναντίον πολιτικών προσώπων και όχι μόνο.
Κατά συνέπεια λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι η φασιστική ιδεολογία κατορθώνει πολλές φορές εκμεταλλευόμενη καταστάσεις, να μην γίνεται εύκολα αντιληπτή στην κοινωνία. Ωστόσο, είναι τουλάχιστον υποκριτικό, μετά από τόσες αφορμές και παραδείγματα να κλείνουμε τα μάτια μας. Σίγουρα, η «Τρόικα» και οι «Θεσμοί», έχουν εισβάλλει βίαια στις ζωές μας, έχουν αλλοιώσει μέρος του χαρακτήρα μας, χωρίς μάλιστα οι περισσότεροι να ευθυνόμαστε για αυτό. Έχουμε όμως την κοινωνική και πολιτική ευθύνη να γνωρίζουμε ότι η βία και οι ρατσιστικές πρακτικές υπάρχουν, εκφράζονται ανοιχτά και δεν έχουν καμία απολύτως σχέση ούτε με τον πατριωτισμό, ούτε με την πραγματική δημοκρατία.
Λάμπρος Αναγνωστόπουλος
Βοήθημα:
Πέρα από την κρίση, Επιμέλεια: Κατερίνα Νασιώκα, Παναγιώτης Δούλος, John Holloway, Εκδόσεις: Futura
@flickr
