Του Διονύση Βίτσου
Ο Χουρσίτ Μεχμέτ Πασάς, ο ικανότερος πολέμαρχος του σουλτάνου, όταν ξέσπασε η επανάσταση του 1821, ξεχώρισε ως στρατιωτικός για την ικανότητά του να καταπνίγει επαναστατικά κινήματα κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και απέδειξε ότι ήταν και ιδιαίτερα ευφυής, όταν κατάφερε να ξεγελάσει τον πανούργο Αλή Πασά.
Γεννήθηκε στον Καύκασο από Κιρκάσιους χριστιανούς, στα τέλη του 18ου αιώνα και λέγεται ότι ο πατέρας του ήταν ιερέας.
Όμως, τον άρπαξαν στο παιδομάζωμα και τον έκλεισαν σε Μεντρεσέ (ιεροδιδασκαλείο) όπου μορφώθηκε για να υπηρετήσει τους Οθωμανούς.
Έπειτα εντάχθηκε στα τάγματα των γενίτσαρων, όπου ανέβηκε γρήγορα στη στρατιωτική ιεραρχία.
Στις αρχές του 19ου αιώνα του ανατέθηκε να καταστείλει μια εξέγερση των Κούρδων την οποία έπνιξε στο αίμα, εφαρμόζοντας την τακτική της καμένης γης.
Ο σουλτάνος τον έκανε πασά και το 1815 τον έστειλε να σβήσει άλλη μια επαναστατική φλόγα που είχε ανάψει στη Σερβία, με υποκινητή τον Μίλος Οβρένοβιτς.
Ο Χουρσίτ δεν άφησε «πέτρα στην πέτρα».
Μετά την καταστροφή που υπέστη ο Σερβικός στρατός από τους Οθωμανούς στην πόλη Νις, ο Χουρσίτ Αχμέτ Πασάς, για να εκφοβίσει τους άλλους Σέρβους επαναστάτες, έδωσε την εντολή να χτιστεί ο Πύργος των Κρανίων με τα κεφάλια των ανταρτών που σκοτώθηκαν.
Σε λίγους μήνες επέστρεψε θριαμβευτής στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Μαχμούτ Β΄ του απένειμε το ύπατο αξίωμα του Μεγάλου Βεζύρη προκαλώντας τον φθόνο των αυλικών που περίμεναν να γίνουν Βεζύρης εκείνοι.
Κατάφεραν να τον εκτοπίσουν πείθοντας τον Σουλτάνο ότι πρέπει να τον στείλει στην Πελοπόννησο, όπου η Φιλική Εταιρεία προετοίμαζε το έδαφος για το ξέσπασμα της Επανάστασης, θέση που ισοδυναμούσε με υποβιβασμό.
Από την ώρα που πάτησε το πόδι του στον Μοριά, άρχισε να σφίγγει τον κλοιό στους Έλληνες.
Όμως εκδηλώθηκε η ανταρσία του Αλή Πασά και τον Ιανουάριο του 1821, ο σουλτάνος διέταξε τον Χουρσίτ να εγκαταλείψει την Τρίπολη και να καταστείλει την κίνηση του Τεπελενλή μετά την αποτυχία του Πασόμπεη.
Έτσι ελευθερώθηκε το έδαφος για να οργανωθεί η ελληνική επανάσταση.
Ο Χουρσίτ υποχρέωσε τον Αλή να καταφύγει στο νησάκι των Ιωαννίνων με μια ομάδα πιστούς Αρβανίτες.
Ο Αλή Πασάς απειλούσε ότι έχει γεμίσει το νησί με τόσα εκρηκτικά που μπορούσε να τινάξει στον αέρα όλη την πόλη, αλλά αυτό που ενδιέφερε τον Χουρσίτ ήταν οι αμύθητοι θησαυροί, που ελέγετο ότι είχε κρυμμένους ο Αλή.
Του έστειλε λοιπόν μήνυμα ότι ο σουλτάνος τον συγχωρούσε και θα τον άφηνε να πάρει τα πλούτη του και να ζήσει στο Τεπελένι.
Ο Αλή απάντησε, ότι θα περιμένει το φιρμάνι.
ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ:
Ο Χουρσίτ, άφησε να περάσει ένας μήνας για να του απαντήσει, όσο διάστημα χρειαζόταν για να πάει και να γυρίσει ο ταχυδρόμος.
Μόλις τον ειδοποίησαν ότι οι απεσταλμένοι του Χουρσίτ έφεραν το φιρμάνι του σουλτάνου, ο Αλή πρόσταξε να ανοίξουν, αλλά αντί για ταχυδρόμους, μπήκαν μέσα οι άνδρες του Χουρσίτ και τον σκότωσαν μετά από ανταλλαγή πυροβολισμών.
Νέος θρίαμβος για τον Χουρσίτ, ο οποίος κατέγραψε όλους τους θησαυρούς και τους έστειλε με ισχυρή φρουρά στην Πόλη.
Οι αυλικοί όμως τους θεώρησαν ασήμαντους και έπεισαν τον σουλτάνο ότι ο Χουρσίτ κράτησε τη μερίδα του λέοντος.
Στο μεσοδιάστημα, ο Χουρσίτ είχε πάει στη Λάρισα για να οργανώσει τη στρατιά που θα κατέπνιγε τον επαναστατημένο Μοριά.
Τότε δύο πιστοί του φίλοι τον πληροφόρησαν ότι ο σουλτάνος έβγαλε φιρμάνι να του πάρουν το κεφάλι ως καταχραστή των θησαυρών του Αλή Πασά.
Η πρώτη του σκέψη ήταν να καταφύγει στους αρβανίτες πασάδες, τους οποίους απάλλαξε από τον Αλή, όμως μετάνιωσε και αποφάσισε να θέσει τέρμα στη ζωή του παρά να δεχτεί τον ατιμωτικό θάνατο από το χαντζάρι του δημίου.
Φώναξε τους καλύτερους μαρμαρογλύπτες και τους ζήτησε να ετοιμάσουν μέσα σε τέσσερις ημέρες έναν μεγαλοπρεπέστατο τάφο.
Επιστατούσε ο ίδιος στην κατασκευή και έβαλε φρουρά για να μη διαρρεύσει το μυστικό στην πόλη, ενώ φιλοξενούσε κάθε βράδυ τους τεχνίτες στο σεράι!
Τους έδωσε στο τέλος μια επιτύμβια πλάκα γραμμένη στα αραβικά, που δεν ήξερε να διαβάσει κανείς και έγραφε μεταξύ άλλων:
«Τόσο τυχερός άνθρωπος δεν ξαναγεννιέται»
Αφού ετοίμασε τον τάφο οργάνωσε και την κηδεία του: μήνυσε σε όλους τους στρατιωτικούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς αξιωματούχους να συγκεντρωθούν στο μεγάλο τζαμί στο κέντρο της Λάρισας και έβαλε ντελάληδες να ειδοποιήσουν τον πληθυσμό.
Ανέθεσε σε αξιωματικό να κανονίσει στρατιωτικό άγημα που θα απέδιδε τιμές αρχηγού κράτους στον μελλοθάνατο που επρόκειτο να κηδευτεί.
Όταν ήταν όλα έτοιμα εμφανίστηκε ο Χουρσίτ με στολή Μεγάλου Βεζύρη, μπήκε στο τέμενος και έβαλε τους χοτζάδες να ψάλλουν τη νεκρώσιμη ακολουθία.
Το απόγευμα της 30ης Νοεμβρίου του 1822 μια πομπή ξεκίνησε από το κέντρο της πόλης με επικεφαλής τον μελλοθάνατο στρατηλάτη που βάδιζε προς τον τάφο του!
Μόλις πέρασαν τη γέφυρα του Πηνειού αποκαλύφθηκε το μαυσωλείο.
Ο Χουρσίτ στάθηκε μπροστά, έβγαλε από τον κόρφο του ένα φιαλίδιο, ήπιε το δηλητήριο και έπεσε νεκρός μπροστά στο κατάπληκτο πλήθος!
Θάφτηκε αμέσως, αλλά δεν βρήκε γαλήνη.
Μετά από δύο ημέρες απεσταλμένοι της Υψηλής Πύλης έφεραν το φιρμάνι του σουλτάνου για τον αποκεφαλισμό του.
Αν και έμαθαν ότι αυτοκτόνησε, αποφάσισαν πως όφειλαν να εκτελέσουν τη διαταγή.
Ξέθαψαν τον Χουρσίτ, του πήραν το κεφάλι και το μετέφεραν πάνω σε ασημένιο δίσκο στην Πόλη για να το δείξουν στον σουλτάνο.
Μόλις έμαθε για τον θάνατο του Χουρσίτ, ο Κολοκοτρώνης αναφώνησε: «Βαράτε παληκάρια. Και ο Θεός βοηθάει τον αγώνα μας!»
.
[«Είναι ο ίδιος, όστις επολέμησε και ηχμαλώτισε την Σερβίαν [στην Επανάσταση 1804-12] αφ’ ου την εγέλασε με τας υποσχέσεις του. Τούτο είναι αρκετόν παράδειγμα προς εσάς, δια να μην απατηθήτε ομοίως»
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΣΤΟΝ ΘΕΟΔΩΡΟ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ, 29.1.1821]
.
[«Μεγαλοπρεπής ως Σουλτάνος, σκληρόκαρδος, πολυδάπανος ως ουδείς άλλος των ηγεμόνων της Πελοποννήσου και τρόμον τοις υπ’ αυτόν εμπνέων…
Ο άγριος χαρακτήρ του νέου τούτου ηγεμόνος, η αιμοβόρος διάθεσίς του και η δραστηριότης του διέσπειραν τόσον φόβον, ώστε η Πελοπόννησος ή δεν θα εκινείτο καθ όλην την διάρκειαν της ηγεμονίας του ή αν εκινείτο θ’ απετύγχανεν αφεύκτως παρόντος αυτού».
ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ»]
.
[ΠΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΚΡΑΝΙΩΝ: Ο Χουρσίτ πασάς έδωσε εντολή να αποκεφαλίσουν τα πτώματα και να περισυλλέξουν τα κρανία χωριστά από το δέρμα.
Τα χρησιμοποίησε ως πρώτη ύλη για την δημιουργία ενός πύργου, που στήθηκε για να θυμίζει σε όλους τους επίδοξους εχθρούς του, ότι δεν θα δείξει κανέναν οίκτο.
Είχε ύψος τρία μέτρα.
Χρησιμοποιήθηκαν και τα 952 κρανία τα οποία ενσωματώθηκαν και στις τέσσερις πλευρές του κτίσματος.
Δεκατέσσερις σειρές, από 17 σφηνωμένα κρανία η καθεμία, με το κεφάλι του διοικητή να βρίσκεται στην κορυφή του πύργου.
Με το πέρασμα του χρόνου, πολλά έφυγαν από τις θέσεις τους ενώ άλλα τα αφαίρεσαν οικογένειες των θυμάτων για τα θάψουν.]
