Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Αλεξάνδρα Κουτουδάκη
Σήμερα απευθύνομαι σε εσένα. Που βαρέθηκες να ακούς πόρτες να χτυπάνε, που νιώθεις παρείσακτος στη ζωή του παιδιού σου, που δεν αντέχεις άλλο να μειώνεσαι από έναν άνθρωπο 30 χρόνια μικρότερό σου τον οποίο έχεις μεγαλώσει με όλες σου τις δυνάμεις. Εξαντλείται η υπομονή σου και δε σε κατηγορώ. Νομίζεις για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια πως δεν είσαι απαραίτητος, πως απλά είσαι ένα βάρος στη ζωή του την οποία συνεχώς δυσκολεύεις με τους περιορισμούς σου και τις απαιτήσεις σου. Και έπειτα ακούς διάφορα. Ότι πρέπει να γίνεις φίλος με το παιδί σου ή ότι πρέπει να εμπλέκεσαι τώρα πιο πολύ από ποτέ, ότι κάθε σου κίνηση μπορεί να έχει επιπτώσεις. Η αλήθεια είναι πως στη συγκεκριμένη φάση της ζωής του όντως χρειάζεται αρκετή προσοχή. Λίγα όμως είναι αυτά που πραγματικά έχει ανάγκη προκειμένου να αναπτυχθεί σωστά και να γίνει υπεύθυνος ενήλικας.
Είναι λογικό να παραπατάς μεταξύ της αυστηρότητας και της χαλαρότητας. Ίσως θεσπίζεις αυστηρούς κανόνες και θέτεις υπερβολικά όρια. Ίσως από την άλλη κάποια στιγμή προσπαθήσεις να το προσεγγίσεις περισσότερο ως φίλος με σκοπό να επιτύχεις τη δημιουργία μιας ισότιμης σχέσης. Στην ουσία μια τέτοια κίνηση αποσκοπεί κυρίως στο να νιώσεις την επιβεβαίωση που επιζητάς τόσο πολύ πως ασκείς σωστά το γονεικό σου ρόλο, πως είσαι ένας γονιός κοντά στο παιδί του που δε διακινδυνεύεις την απώλεια επικοινωνίας μαζί του. Ωστόσο όλα δείχνουν πως η κατάλληλη λύση βρίσκεται κάπου στη μέση. Ο έφηβος χρειάζεται τα όρια και θέλει να νιώθει πως έχει έναν γονιό καθοδηγητή ο οποίος είναι παρών και τον κατανοεί. Όσο κι αν θέλουμε να συμφωνούμε με τα πρότυπα της σύγχρονης εποχής, είναι γεγονός πως οι σχέσεις, τα όρια και οι κανόνες πρέπει να είναι σαφείς, ώστε να μάθει ο νέος να συμμορφώνεται με όρια και ευθύνες που θα καλεστεί να αναλάβει ως ενήλικας. Πολλές φορές το να κρατήσετε τις ισορροπίες θα σας δυσκολέψει λόγω της τάσης του εφήβου να αποζητά τη σύγκρουση με την εξουσία κάθε μορφής, όμως χρειάζεται στο πρώτο αυτό σύστημα και πλαίσιο, το οικογενειακό, να μάθει να ακούει, να υπακούει και να συμμορφώνεται. Όχι να γίνει άβουλος και να μην επεξεργάζεται τα όσα του λέγονται από κάποιον απλά επειδή βρίσκεται σε θέση ισχύος. Αντιθέτως θα πρέπει να καλλιεργήσει την κριτική του σκέψη και να μπορεί κι εκείνος να συμμετέχει στη διαμόρφωση των κανόνων και των ορίων, ώστε να μάθει αργότερα να διαφωνεί και να εκφράζει την άποψή του και τη διαφορετικότητά του με ευγενικό τρόπο.
Επομένως αν καταφέρει ο γονιός να κάνει σαφή τη θέση του ως διακριτικού καθοδηγητή που σέβεται και ακούει το παιδί, τις ανάγκες και τους προβληματισμούς του δε χρειάζεται να μπει σε περαιτέρω σκέψεις και να υιοθετήσει ένα συγκεκριμένο πρότυπο γονέα, όπως του αυστηρού και αυταρχικού ή του κολλητού που του προσφέρει άκριτα κάθε ελευθερία. Προσπαθήστε να γνωρίσετε καλύτερα το παιδί σας χωρίς να γίνεστε αδιάκριτοι, αποδεχτείτε το, κατανοείστε το, και στηρίξτε τις επιλογές του με τρυφερότητα, σεβασμό στην προσωπικότητά του και με πολλή υπομονή. Έτσι θα αποκτήσει υψηλή αυτοεκτίμηση και θα νιώσει ικανό. Κι έπειτα πιστέψτε κι εσείς στις δικές σας δυνατότητες ως γονιός, γιατί κάνετε ό,τι μπορείτε, γιατί συνεχώς ανησυχείτε, γιατί δίνετε όλο σας το είναι. Και να, τώρα διαβάζετε ένα κείμενο για να ενημερωθείτε, ενώ θα μπορούσατε να κάνετε οτιδήποτε άλλο. Το παιδί σας θα εκτιμήσει πολύ την αμφίδρομη συναισθηματική προσέγγιση. Όπως λοιπόν εσείς επιθυμείτε το παιδί να σας εκφράζει τα συναισθήματα του όταν έχει κάποιο πρόβλημα μαζί σας μιλήστε του κι εσείς για τα δικά σας συναισθήματα αντί να είστε επικριτικοί και να ξεσπάτε με έντονο τρόπο.
Ο έφηβός σας χρειάζεται αγάπη, κατανόηση και εμπιστοσύνη. Χρειάζεται να νιώθει πως θα είστε πάντα εκεί, χωρίς όμως να επιβάλλετε την παρουσία σας. Εντάξει, όχι, ξέρετε πως δε χρειάζεται μόνο αυτά, αλλά εσείς γνωρίζετε πολύ καλύτερα από τον καθένα τις ακριβείς ανάγκες του παιδιού σας και της σχέσης σας με αυτό. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και ως διαφορετικό πρέπει να τον αντιμετωπίζετε κι όχι να τον βλέπετε πάντα ως έναν οργισμένο έφηβο, με ξαφνικές και παράλογες εκρήξεις, γιατί δεν είναι έτσι και γιατί αυτή η αντίληψη καθρεφτίζεται όχι με σωστο τρόπο στη συμπεριφορά σας απέναντί του. Έχει προσωπικότητα και οι πράξεις και οι αντιδράσεις του έχουν κάποια αίτια και θέλουν να δείξουν κάτι στο οικογενειακό σας σύστημα.
Συγχωρείστε το που μπορεί να σας μίλησε άσχημα κάποιες φορές, που έκανε σα να μην υπάρχετε, ή που σας είπε κάποιο ψέμα και ανοίξτε μαζί του διάλογο. Έχετε περάσει κι εσείς κάποια στιγμή από αυτήν την ηλικία όσο κι αν το έχετε ξεχάσει.
Κι αν καμιά φορά σας εξοργίζει με τη συμπεριφορά του αφήστε το να ξεσπάσει και ύστερα πηγαίντε στο δωμάτιό του και κοιτάξτε το που κοιμάται γαλήνια. Δε μοιάζει πολύ με το γλυκό παιδάκι που έτρεχε να σας αγκαλιάσει όταν γυρνούσατε από τη δουλειά; Είμαι σίγουρη πως μοιάζει. Όταν ξυπνήσει, λοιπόν κάντε μια νέα αρχή στη σχέση σας.
Με υπομονή, υποστήριξη, σεβασμό και διακριτική καθοδήγηση. Έτσι θα σας δει κι εκείνο με άλλα μάτια. Και σε λίγα από τώρα χρόνια θα σκέφτεστε αυτά και θα γελάτε. Θα αναπολείτε τις στιγμές που το παιδί σας σας χρειαζόταν τόσο πολύ. Έστω κι αν αυτή η ανάγκη εκδηλωνόταν συνήθως με ένα “άσε με ήσυχο”, “φύγε”, και με ένα νευριασμένο κλείσιμο πόρτας βγαλμένο από σκηνή εφηβικής ταινίας. Δείτε το κι εσείς λοιπόν σαν ταινία, με ανατροπές και αναταράξεις που κάποια στιγμή έρχεται το happy end, αφού παρά τις αναταράξεις και τα προβλήματα παραμένετε μαζί, αγαπημένοι και έτοιμοι να αντιμετωπίσετε οποιαδήποτε δυσκολία.
