Το Ανγκόρ Βατ στο πρώτο φιλί της μέρας και η συντριβή της υπεροψίας των ανθρώπων στο Τα Προμ [Φωτογραφίες]

Είδαμε το Angkor Wat στο πρώτο φιλί της μέρας με τις κορφές των αδύτων του να εστιάζουν ταυτόχρονα  στο μηδέν και το άπειρο και τη φύση να ιερουργεί στον ναό του Ta Prohm.

Είδαμε τον θρίαμβο της αυτοκρατορίας των Χμέρ στις επικές μάχες του Suryavarman ii με τους Cham στο  Angkor Wat αλλά και την  συντριβή της ανθρώπινης υπεροψίας στο Ta Prohm. Κι ακούσαμε την ψιθυριστή παράκληση των ναών στο βασιλιά  να τους προστατέψει από τις δαιμονικές δυνάμεις και τους ιερόσυλους ανθρώπους.

Τέλος,  προσπαθήσαμε  να συγκρίνουμε λαούς και πολιτισμούς και  να δούμε τι συνέβαινε στον υπόλοιπο κόσμο όταν ήκμαζε το βασίλειο του Ανγκόρ γιατί έτσι όπως περιδιαβάζαμε, εύκολα μπερδεύαμε και μπερδευόμαστε στον χρόνο.

Ημέρα 7η του ταξιδιού

17.11.2017

Συνεχίζουμε στην Σιέμ Ρεπ και θαυμάζουμε τους αρχαίους ναούς του Αγκόρ.

Από εκεί  περνάμε στο Λάος και ανεβαίνουμε με ποταμόπλοιο,  ταχύπλοα,  κανό και πολύωρες πεζοπορίες τον Μεκόνγκ, μέχρι το Χρυσό Τρίγωνο (στα σύνορα Λάος – Βιρμανίας – Βιετνάμ), στο κέντρο του οπίου και της ηρωίνης.

Πάμε!

To μεγάλο αφιέρωμα του enallaktikos.gr  δημοσιεύεται σε συνέχειες κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Κυριακή μετά τις 22:00.

Μπορείτε να βλέπετε όλα τα κείμενα που δημοσιεύονται και στο hashtag #indokina 

Το Ανγκόρ Βατ στο πρώτο φιλί της μέρας

Τέσσερις από μας ξυπνάμε 04:30, ακόμα βράδυ, για να δούμε το ξημέρωμα στο Ανγκόρ Βατ.

Κατεβάζουμε βαλίτσες, ανεβαίνουμε στο τουκ-τουκ της καρδιάς μας  και φεύγουμε με έναν αέρα περιπέτειας να ανεμίζει τα μαλλιά και τα μαντίλια μας. 

Πολύ δροσερό αέρα, θα πρέπει να ομολογήσω… 

Σε λίγο είμαστε τυλιγμένες ως την κορφή. 

Γύρω μας η πόλη ξυπνάει. Φουφούδες ανάβουν, καφές μυρίζει, κόσμος τεντώνεται…

Λατρεύω αυτή την ώρα, που οι φυσιογνωμίες είναι ακόμη αθώες από τον ύπνο, που η πόλη δεν έχει χτίσει τις άμυνες της.

Το Ανγκόρ Βατ, μια ολόκληρη πολιτεία μάλλον, παρά ένα συγκρότημα ναών, περιβάλλεται από μια τεράστια τάφρο που συμβολίζει τον ωκεανό. 

Εκεί στα δροσερά σκαλιά καθισμένες, μαζί με λίγους ακόμη ανθρώπους, περιμένουμε την αυγή να φωτίσει τις πυραμιδωτές κορυφές, τα περιστύλια, τον συμπαγή όγκο της βάσης. 

Διάχυτη στην ατμόσφαιρα μια μουσική μακρινή, επαναλαμβανόμενη, επίπεδη, κρατά το “ίσο” στη δική της θρησκεία, και ταιριάζει… αχ πόσο ταιριάζει, με τις νεφέλες του “ωκεανού” που διαλύονται, με την ευκρίνεια των περιγραμμάτων, με τη λάμψη των σπαθιών των φοινικόδεντρων, με μας τις ίδιες που στεκόμαστε μαγεμένες.

Και μετά, στη γέφυρα να βλέπουμε τους  ρόδινους λωτούς να αποκαλύπτονται,  να ανοίγουν ομπρέλες σμαραγδένιες και πράσινες στα χέρια των επισκεπτών, κοπέλες σαν μίσχοι λουλουδιών να μας προσπερνούν, η αίθουσα περισυλλογής του βασιλιά να μας εκπλήσσει και στις βιβλιοθήκες, που στη πραγματικότητα ήταν θησαυροφυλάκια, να φωτογραφίζεται μια κόκκινη νύφη. 

Και μετά οι μεγάλες ανάγλυφες απεικονίσεις στα περιστύλια.

Μια ολόκληρη μάχη, με το μέγεθος των μορφών αυστηρά ιεραρχημένο.

Με πλήθος υπάκουους στρατιώτες, οι μικρότεροι στην απεικόνιση, με αποφασισμένους αξιωματικούς, λίγο μεγαλύτεροι, οι στρατηγοί κι ο αυτοκράτορας τεράστιοι. 

Οι θυμωμένοι ελέφαντες ορμούν και η μάχη αρχίζει.

Oι στρατοί έρχονται και από τις δύο κατευθύνσεις και συγκρούονται στο κέντρο του ανάγλυφου. 

Όλες οι στάσεις των πολεμικών τεχνών επιδεικνύονται, πόδια εκσφενδονίζονται, σαγόνια σφίγγονται πεισματικά, βέλη διαπερνούν ισχυρούς θώρακες. 

Η επική μάχη του Suryavarman ΙΙ με τους Cham. 

Στο επόμενο ανάγλυφο,  απεικονίζεται ο Suryavarman ΙΙ σε ακρόαση, και στο κατώτερο επίπεδο εκτυλίσσεται μια γιορτή. 

Υπηρέτες κουβαλούν τρόφιμα, ψαράδες ολόκληρες ψαριές, μουσικοί κουρδίζουν τα όργανά τους, παλλακίδες ψιλοκουβεντιάζουν, πριγκίπισσες  περνούν μέσα σε παλανκίνο, ξένες πρεσβείες υποκλίνονται… σαν να ακούω τον ήχο απ’ τις μουσικές και τις κουβέντες. 

Στο Ανγκόρ Βατ θα ξαναγυρίσουμε… 

Πίνουμε ένα γρήγορο καφέ κάτω από ένα πελώριο δένδρο, καταφέρνουμε να ανακαλύψουμε τον οδηγό μας που μισοκοιμάται στην αιώρα του, απαραίτητο συμπλήρωμα ενός τουκ – τουκ που σέβεται τον εαυτό του, και φεύγουμε για Ta Prohm. 

Ta Prohm.  Η συντριβή της υπεροψίας

Τον ναό  κατασκεύασε το 1186 ο Jayavarman VII για να τιμήσει την μητέρα του, στο πρόσωπο της  Prajnaparamita της μητέρας του Βούδα. 

Όμως  είναι στην κορυφή της Ανατολικής πύλης που ανακαλύπτουμε την πραγματική κτητόρισα του ναού.

Την θεά της γης, την Thorani, που όταν την τριγύρισαν οι στρατιές του δαίμονα Mara, έστυψε με δύναμη τα μαλλιά της για να απελευθερώσει τα ύδατα και να πνίξει τους κυνηγούς της. 

Νομίζω ότι αυτό γίνεται και σήμερα στο Ta Prohm.

Η δύναμη της γης συνθλίβει τις οροφές, δένδρα ξεπηδούν απ’ τις μετώπες, ανασηκώνουν τα δάπεδα, διαπλατύνουν τα παράθυρα, επανακτούν τον χώρο από τους διώκτες τους. 

Έτσι κι εμείς τιμώντας τον χώρο σαν ιερό της φύσης, μάθαμε να αναγνωρίζουμε τους ιερουργούς της.

Δηλαδή την συκιά που στραγγαλίζει,  όταν ένας μικρός της σπόρος,  μεταφερθεί στην κορυφή, ενός δένδρου ή…. ενός κτιρίου!

 Από εκεί, μικρές αέρινες ρίζες  θα βρουν τον δρόμο τους  προς το έδαφος και θα αρχίζουν να περιτυλίγουν, ότι τους φιλοξενεί,  έως ότου να το πνίξουν. 

Και φυσικά το εμβληματικό δένδρο, την Tetrameles nudiflora, που οι τεράστιες σάρκινες ρίζες του, επαναδιαμόρφωσαν τα σχήματα των ναών, δημιούργησαν νέους άξονες, σχημάτισαν μαιάνδρους  και βαριά στολίδια στα πλαίσια των ανοιγμάτων. 

Θυμάμαι όταν είχα διαβάσει το βιβλίο του Βασιλικού “Το φύλλο, το πηγάδι, τ’ αγγέλιασμα”, ονειρευόμουν κισσούς να ξεπροβάλουν από τις υδρορροές, φυλλόδενδρα να αγκαλιάζουν το προσκεφάλι μου, κληματσίδες να κυριαρχούν στην κουζίνα. 

Το φανταζόμουν σαν γιορτή, εδώ όμως είναι τιμωρία, είναι συντριβή. Οι κορμοί, οι τεράστιες ρίζες, αστράφτουν νικηφόροι.

Υπέροχος ναός κι ακόμη πιο θαυμαστό, ότι τον άφησαν  έτσι.. μπλεγμένο, παραδομένο, υποταγμένο. 

Αξίζει όμως να σταθούμε στην αναθηματική στήλη του Ta Prohm

Η στήλη μας δείχνει ότι την περίοδο του Jayavarman VII υπήρχε νοσοκομειακή κάλυψη. Μάλιστα περιγράφει με ακρίβεια ότι για την υποστήριξη του εκτεταμένου δικτύου των νοσοκομείων του, που ήταν απλωμένα σε όλη τη χώρα, αλλά διοικούνταν από  το ιερατικό επιτελείο, χρειάζονται  838 χωριά και 81.640 άνδρες. 

Ακόμη αναφέρονται αυτά που προσέφερε ο βασιλιάς για τη συντήρηση τους  σε ετήσια βάση. «Ρύζι, μέλι, τηγμένο βούτυρο, κόλιανδρο, πιπέρι, κάμφορα, κάρδαμο, 10 «ρίζες» αλοιφή και 1600 κομμάτια ύφασμα».

Αναφέρει επίσης ότι υπήρχαν 3 κατηγορίες νοσοκομείων, οι μεγαλύτερες είχαν 200 υπαλλήλους, οι μεσαίες 100 και οι μικρότερες 50. 

Σε μία από τις αναγραφές σε ένα νοσοκομείο αναφέρετε ότι και «οι τέσσερις κάστες μπορούν να θεραπευθούν εδώ», σημαντική πληροφορία για την κοινωνική οργάνωση του βασιλείου.

Οι ύμνοι στον βασιλιά που αναγράφονται, επίσης στην στήλη, δεν είναι συνηθισμένοι.

Ισχυρίζονται,  ότι αν οι Ωκεανοί και οι Τρεις Κόσμοι  ήταν τόσο μεγάλοι όσο ο βασιλιάς Jayavarman VII, τότε ο Βισνού θα χρειαζόταν όχι  τρία, αλλά  δέκα χιλιάδες  βήματα για να τους  κατακτήσει».

Τέλος οι αναθηματικές  στήλες του Ta Prohm και του  Preah Khan παρακαλούσαν τον Βασιλιά να προστατεύει τον ναό από δαίμονες και ανθρώπους.

«Ω Βασιλιά, σε εκλιπαρώ προστάτευσε τους ναούς από τις δαιμονικές δυνάμεις,  προστάτευσε κάθε κομμάτι από την ιερή ύλη, ακόμη και την μικρότερη που είναι φτιαγμένη από ξύλο κι από  πέτρα απέναντι στους πλιατσικολόγους, απέναντι στους ανθρώπους που διαπράττουν ιεροσυλία και φέρνουν κακοτυχία.» 

Αυτές τις παρακλήσεις, κανείς, είτε βασιλιάς είτε θεός, δεν μπόρεσε να ικανοποιήσει. 

Το Ανγκόρ Βατ κι οι συμβολισμοί του

Tο Angkor Wat χτίστηκε το 1112-1152, είναι αφιερωμένο στον Βισνού και λειτουργούσε ως ναός, αλλά και ως μαυσωλείο για  τον Suryavarman II.

Παραμένει ιερός χώρος με  αδιάλειπτη λειτουργία έως σήμερα.

Η αντανάκλασή του στα νερά της τάφρου είναι  το σύμβολο της Καμπότζης, και απεικονίζεται στη σημαία της χώρας. 

Τι συμβολίζει;

 Όπως εξηγεί η Eleanor Mannikka στο βιβλίο της «Το Ανγκόρ Βατ: ο χρόνος, ο χώρος και η Βασιλεία»  οι χωρικές διαστάσεις του Angkor

Wat  αντιστοιχούν στα μήκη τω