Τον Αύγουστο του 1918 στο Τορόντο του Καναδά, 10.000 Καναδοί βετεράνοι του Α’ ΠΠ, επί 4 ημέρες διαδήλωναν, μαζί με 40.000 κατοίκους του Τορόντο, κατά των Ελλήνων μεταναστών, σε ένα πογκρόμ εναντίον τους, καταστρέφοντας τα μαγαζιά των Ελλήνων μεταναστών και ασκώντας σε όποιον Ελληνα έβρισκαν μπροστά τους.
Η αφορμή για αυτό το ρατσιστικό πογκρόμ ήταν η (μέχρι ενός χρονικού σημείου) ουδετερότητα της Ελλάδας στον Α’ΠΠ, και η άρνηση των Ελλήνων μεταναστών να καταταγούν στον Καναδικό στρατό, την στιγμή που οι Καναδοί στρατιώτες που γύριζαν από τον πόλεμο στην Ευρώπη, βρίσκονταν σε άθλια κατάσταση και χωρίς πόρους, τραυματίες και έχοντας χάσει τους συμπολεμιστές τους στον πόλεμο.
Οι Ελληνες, που δεν έδειξαν καμμία προθυμία να καταταγούν στον στρατό, την περίοδο του πολέμου ευημερούσαν, και παρότι ήταν σχεδόν το 0.5% του πληθυσμού του Τορόντο, κατείχαν το 35% των εστιατορίων, καφέ κ.λπ. μαγαζιών.
Οταν, στις αρχές του Αυγούστου του 1918, έλαβε χώρα ένα πανκαναδικό συνέδριο βετεράνων και τρυματιών πολέμου, η οργή των Καναδών έφτασε σε οριακό σημείο, με αποτέλεσμα την έκρηξη και το πογκρόμ κατά των Ελλήνων, των ‘Slackers’.
Η Ελληνική νύκτα των κρυστάλλων
Από τη δημιουργία του σύγχρονου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, το 1830, οι άθλιες οικονομικές συνθήκες δημιουργούν τα πρώτα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα. Από την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου χιλιάδες Έλληνες προσπαθούν να ξεφύγουν από την άθλια οικονομική κατάσταση και τις συνέπειες της πρώτης πτώχευσης του 1827 και να βρουν καλύτερες συνθήκες ζωής κύρια προς τις επαρχίες της …Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στην Κωνσταντινούπολη και τις μικρασιατικές ακτές.
Ακολούθησαν η δεύτερη πτώχευση του 1843, η Τρίτη πτώχευση, του Τρικούπη, το 1893, ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 και οι Βαλκανικοί πόλεμοι του 1912 – 1913 που συνοδεύτηκαν από τα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα προς την Ευρώπη και την Αμερική.
Η μικρασιατική καταστροφή του 1922 οδήγησε πάνω από 1.500.000 Ελληνες πρόσφυγες στη χώρα μας από την Τουρκία, οι οποίοι αντιμετώπισαν άθλιες συνθήκες επιβίωσης και την αντιπροσφυγική, ξενοφοβική συμπεριφορά αρκετών Ελλήνων της «παλαιάς Ελλάδας».
Οι Ελληνες μετανάστες, αντιμετώπισαν εχθρότητα, ρατσισμό, υποτίμηση. Αισθάνθηκαν ανεπιθύμητοι, πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Αυτές οι συμπεριφορές έφτασαν ακόμα και σε επίπεδα πογκρόμ.
Χαρακτηριστικά ήταν τα γεγονότα στις ΗΠΑ το 1909, και στην Αυστραλία το 1935.
Καναδάς, Τορόντο 1918
Οι Ελληνες μετανάστες, ήταν κυρίως ιδιοκτήτες εστιατορίων ή δούλευαν σαν μάγειροι, ψήστες, σερβιτόροι ή υπάλληλοι εμπορικών καταστημάτων.
Στο Τορόντο, στις αρχές του 20ου αιώνα, αν και οι Ελληνες αποτελούσαν μόνο το 0,5% του πληθυσμού της πόλης, είχαν στην ιδιοκτησία τους πάνω από το 35% από τα εστιατόρια και τις καφετέριες.
Τον Αύγουστο του 1918 ένα πλήθος 50.000 καναδών “πατριωτών” επιδόθηκε για μέρες σε ένα ανελέητο πογκρόμ σε βάρος των ελληνόφωνων μεταναστών της πόλης.
Το αποτέλεσμα αυτού του ρατσιστικού πογκρόμ ήταν ο θάνατος αρκετών μεταναστών, μεταξύ των οποίων 29 γυναίκες και 6 ανήλικα παιδιά καθώς και υλικές ζημιές 1.000.000 δολαρίων.
Η αφορμές ήταν πολλές.
Για χρόνια οι ελληνόφωνοι μετανάστες, μικροιδιοκτήτες και εργαζόμενοι κυρίως στον επισιτισμό (greek restaurants) αποκαλούνταν από τους ντόπιους “slackers”, δηλαδή “τεμπελχανάδες” επειδή κατα τους ρατσιστές απέφευγαν τις βαριές δουλειές του φορτοεκφορτωτή, του ξυλοκόπου ή του βιομηχανικού εργάτη και δούλευαν σαν μάγειροι, ψήστες, σερβιτόροι ή υπάλληλοι εμπορικών καταστημάτων.
Ακολούθησε μια σειρά από γεγονότα όπως οι καλές σχέσεις του τότε προθυπουργού Βενιζέλου με το γερμανό Κάιζερ, η ουδετερότητα της χώρας προέλευσής τους κατα τις αρχές του Α’ παγκοσμίου πολέμου και η άρνηση των ελληνόφωνων μεταναστών να καταταγούν στον Καναδικό στρατό που όξυναν τις ρατσιστικές αντιλήψεις σε βάρος τους.
Επιστρέφοντας οι χιλιάδες των βετεράνων καναδών από τη σφαγή χαρακωμάτων του Α’ παγκοσμίου πολέμου, πολλοί απ’αυτούς ανάπηροι και σε άθλια οικονομική κατάσταση, βρήκαν τους ελληνόφωνους μετανάστες που αποτελούσαν το 0,5% του πληθυσμού της πόλης να ευημερούν έχοντας στην κατοχή τους το 35% των μικρομεσαίων καταστημάτων.
Τον Αύγουστο του 1918 10.000 βετεράνοι διαδήλωσαν στους δρόμους συνεπικουρούμενοι από 40.000 καναδούς πολίτες.
Οι πολυήμερες διαδηλώσεις συχνά εξετράπησαν σε πογκρόμ σε βάρος μαγαζιών και σπιτιών μεταναστών με την αστυνομία στην καλύτερη περίπτωση θεατή ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις όπου καναδοί αστυνομικοί έπαιρναν ενεργά μέρος στο πογκρόμ σε βάρος των ελληνόφωνων.
Οι μνήμες του ρατσιστικού πογκρόμ της πόλης έχουν μετατραπεί σήμερα σε φιέστα όπου “αντι”ρατσιστές συγκεντρώνονται στις συνοικίες των ελληνόφωνων και τρώνε μαζικά greek souvlaki, tzatziki, mousaka κλπ μεσογειακά εδέσματα.
Οι συγκρίσεις με τα σημερινά πογκρόμ μεταναστών σε αθήνα και πάτρα με την ανάλογη στάση της αστυνομίας και κάποιων “πολιτών” είναι αναπόφευκτες.
Τη νύχτα που το Τορόντο «κυνηγούσε Έλληνες». Τίτλος εφημερίδας της εποχής.
