Η Ευρώπη πρέπει να διερευνήσει δημιουργικούς τρόπους για να προσφέρει ανακούφιση σε χρεωμένες χώρες όπως η Ελλάδα, αν αναζητήσει πράσινες επενδύσεις και να επιταχύνει τη μετάβαση σε μια βιώσιμη οικονομία, είπε σε συνέντευξη στην EurActiv.com ο επικεφαλής της WWF Ελλάδος, Δημήτρης Καραβέλλας.
Αναλυτικά, η συνέντευξη του κ. Καραβέλλα:
– Σε μια πρόσφατη έκθεση, η WWF εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη μη εφαρμογή των μέτρων περιβαλλοντικής πολιτικής στην Ελλάδα. Ποια είναι τα κύρια πορίσματα και κατά τη γνώμη σας, τι έκαναν λάθος διαδοχικές κυβερνήσεις στη χώρα;
Δυστυχώς, οι διαδοχικές κυβερνήσεις ήταν σχετικά συνεπείς στην περιφρόνησή τους για το περιβάλλον και αγνόησαν σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητα της ανάπτυξης μιας βιώσιμης οικονομίας.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι ετών από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, έχουμε γίνει μάρτυρες νέων αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με ζητήματα όπως η διαχείριση των αποβλήτων και των προστατευόμενων περιοχών που έχουν οδηγήσει σε τεράστια πρόστιμα για τη χώρα.
Για χρόνια τα κονδύλια της ΕΕ για τις υποδομές διαχείρισης αποβλήτων παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό αχρησιμοποίητα. Υπάρχει, επίσης, μια ανησυχητική τάση προς την περιβαλλοντική απορρύθμιση και τη συνεχή προσπάθεια να νομιμοποιηθούν πολλές περιβαλλοντικές παραβάσεις.
Στον τομέα της ενέργειας, η εμμονή της κυβέρνησης με τον «φθηνό άνθρακα» απειλεί να κλειδώσει το μέλλον της Ελλάδας σε ένα μοντέλο ηλεκτρικής ενέργειας με υψηλό αποτύπωμα άνθρακα, επενδύοντας σε δυο νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη: Πτολεμαΐδα V και Μελίτη II.
Οι επενδύσεις αυτές δεν έχουν απολύτως καμία οικονομική λογική και είναι εντελώς ανεύθυνες υπό το φως της συμφωνίας του Παρισιού και την πραγματική πρόκληση της μείωσης των εκπομπών. Πώς μπορεί κάποιος να δικαιολογήσει ότι μια χώρα όπως η Ελλάδα, ευλογημένη με τόσο ήλιο και άνεμο, δεν επενδύει σε καθαρή ενέργεια και επιμένει στον άνθρακα;
– Μπορεί η περιβαλλοντική πολιτική και η λιτότητα να συνυπάρξουν στην ίδια πολιτική ατζέντα;
Η περιβαλλοντική πολιτική δεν ήταν ποτέ κορυφαία προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις στην Ελλάδα, αλλά υπήρξε πρόοδος σε ορισμένα μέτωπα. Έχοντας πει αυτό, τα σκληρά μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται από τα προγράμματα οικονομικής προσαρμογής από το 2010 έχουν χειροτερέψει τα πράγματα. Σε καιρούς λιτότητας, το περιβάλλον θεωρείται από πολλούς ως ένα ζήτημα «πολυτέλειας» και η ατζέντα για την αειφορία είναι στο περιθώριο, όπως ανέφερα πριν, στην περίπτωση της καταστροφικής ενεργειακής πολιτικής.
Ακόμη και σε περιπτώσεις όπου η δημόσια διοίκηση που ασχολείται με το περιβάλλον προσπαθεί να κάνει τη δουλειά της, οι περικοπές του προϋπολογισμού έχουν κάνει αυτή την πολύ δύσκολη.
Για παράδειγμα, έχουμε τα εθνικά πάρκα των οποίων το λειτουργικό κόστος δεν μπορεί να καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ το προσωπικό της Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος δεν έχει ακόμα επαρκή κεφάλαια για την κάλυψη του κόστους των ταξιδιών τους, προκειμένου να διενεργούν ελέγχους στον τομέα. Έξι διαδοχικά έτη λιτότητας έχουν κοστίσει στο λαό της Ελλάδας και στο περιβάλλον μας σε μεγάλο βαθμό.
– Η ελληνική κρίση έχει επηρεάσει αρνητικά την Ευρωζώνη. Υπάρχει περιβαλλοντικά βιώσιμη πρόταση;
Αν η Ευρώπη είχε από την αρχή της κρίσης, ως στόχο έναν γενναία πράσινο κόσμο βιώσιμης οικονομικής δραστηριότητας και κοινωνικής ανάπτυξης, αντί της λιτότητας και της συνεχούς μεταφοράς του χρέους στις μελλοντικές γενιές, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά τώρα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη αυτή την αμφισβητούμενη περιοχή.
Στην ερώτησή σας, όμως, ναι, υπάρχει μια εναλλακτική πρόταση, αλλά θα απαιτήσει ηγεσία με όραμα και συντονισμένη δράση. Θα απαιτήσει να αναγνωρίσουμε το περιβάλλον και τη φύση ως την κοινή μας κληρονομιά και να αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι οι «φτωχές» χώρες από άποψη ΑΕΠ, όπως η Ελλάδα, είναι «πλούσιες» σε άλλα πράγματα, όπως η βιοποικιλότητα και οι φυσικοί πόροι. Θα απαιτήσει, επίσης, να σκεφτόμαστε με την καινοτομία στο επίκεντρο σχετικά με το πώς η τρέχουσα χρέους μπορεί να μετατραπεί σε μια δύναμη για το καλό, βοηθώντας στη διατήρηση του κοινού φυσικού μας πλούτου και στην επανεκκινήση των προβληματικών οικονομιών σε ένα πιο βιώσιμο μονοπάτι.
Η WWF πρόκειται σύντομα να δημοσιεύσει μια αρχική πρόταση: ένα έγγραφο πολιτικής συζήτησης με τίτλο «Η ελάφρυνση του χρέους για μια ζωντανή οικονομία στην Ελλάδα». Ο στόχος της πρότασης είναι να ανοίξει μια ευρεία συζήτηση στην Ευρώπη σχετικά με καινοτόμες λύσεις για την κρίση χρέους, που συνδέεται με την επιδίωξη μιας βιώσιμης ή «ζωντανής» οικονομίας, όπως μας αρέσει να την περιγράφουμε.
Ελπίζουμε ότι ο διάλογος αυτός θα προωθήσει τα κλειδιά που απαιτούνται για να ξεκλειδώσουμε ένα κοινό και προοδευτικό όραμα για την Ευρώπη: λύσεις για την κρίση του χρέους, περισσότερη φύση, συνετή διαχείριση των φυσικών πόρων, περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας, αριστεία στη διακυβέρνηση και τη διαφάνεια, δίκαιη ανάπτυξη . Έχουμε, επίσης, ως στόχο η συζήτηση αυτή να ενταχθεί στο πλαίσιο των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, των οποίων η αποτελεσματική εφαρμογή είναι πλέον μια σαφής ευθύνης των κρατών μελών της και θα ωφελήσει το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
– Το διεθνές τμήμα της WWF συμφωνεί με αυτή την πρωτοβουλία;
Ως ένα παγκόσμιο δίκτυο, στη WWF μοιραζόμαστε ένα κοινό όραμα και αξίες και τα υποστηρίζουμε μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλο. Έχουμε εργαστεί από κοινού με το δίκτυο του WWF στην πολιτική μας απάντηση στην οικονομική κρίση. Επιτρέψτε μου να σημειώσω εδώ ότι από το 2012, έχουμε επίσης τρέξει ιστοσελίδα theCrisisWatch, η οποία παρακολουθεί και κάνει αναφορές σχετικά με τις περιβαλλοντικές διαστάσεις της οικονομικής κρίσης σε ολόκληρη την ΕΕ.
Επίσης, το 2012 και το 2014, η WWF έφερε επισήμως την προσοχή της τρόικας στην περιβαλλοντική κρίση που προκλήθηκε από τα ελληνικά οικονομικά προγράμματα: οι επιστολές συνυπογράφονται από τους διευθυντές της WWF International, WWF ΕΕ, και τον εαυτό μου. Οπότε, ναι, είμαστε ένα όσον αφορά στην αναζήτηση βιώσιμων λύσεων για την οικονομική κρίση.
Σαράντης Μιχαλόπουλος
