Της Monica Costa Riba, υπεύθυνη εκστρατειών για τα δικαιώματα των γυναικών στην Ευρώπη – Διεθνής Αμνηστία
Το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός. Είναι τόσο απλό.
Ωστόσο, οι μύθοι και τα στερεότυπα του φύλου που σχετίζονται με τον βιασμό και τη συναίνεση είναι ευρέως διαδεδομένα στις κοινωνίες μας, συμπεριλαμβανομένων των δικαστηρίων.
Στην πραγματικότητα, στην Ευρώπη, μόνο μια μειοψηφία χωρών έχουν νόμους που ορίζουν ότι είναι έγκλημα να κάνεις σεξ με κάποιον/α χωρίς τη συναίνεση του/της. Αλλά, θαρραλέες γυναίκες αγωνίζονται να αλλάξουν αυτή την πραγματικότητα.
Η γνώση είναι δύναμη, και αυτό ισχύει επίσης σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση του βιασμού. Έτσι, υπάρχουν πέντε αλήθειες για τον βιασμό:
Η πλειοψηφία των βιασμών διαπράττονται από άτομα που είναι γνωστά στο θύμα.
Μια κοινή υπόθεση είναι ότι οι βιασμοί διαπράττονται κυρίως από ξένους. Αλλά στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία των βιασμών διαπράττονται από κάποιον γνωστό στο θύμα. Οι δράστες μπορούν να είναι φίλοι, συνάδελφοι, μέλη οικογένειας, συνεργάτες ή πρώην συνεργάτες.
Ο «μύθος περί του ξένου» στέλνει το λανθασμένο μήνυμα ότι μια σεξουαλική επίθεση που διαπράχθηκε από κάποιον γνωστό στο θύμα δεν είναι βιασμός. Ένα ανησυχητικό 11% των ερωτηθέντων σε μια έρευνα του 2016 για τη στάση σχετικά με τη βία στη βάση του φύλου στην Ε.Ε., εξέφρασε την άποψη ότι ο εξαναγκασμός του σεξ με έναν οικείο άνθρωπο δεν θα έπρεπε να είναι παράνομη.
Συχνά, τα θύματα του βιασμού δεν αντιστέκονται σωματικά.
Δεν πρέπει να υπάρχει καμία υπόθεση, στο νομικό ή το πρακτικό επίπεδο, ότι ένα άτομο έχει δώσει τη συναίνεσή του επειδή δεν έχει αντισταθεί σωματικά. Ακριβώς επειδή μια γυναίκα δεν έχει ορατά τραύματα, δεν είπε “ΟΧΙ” ή δεν έδειξε αντίσταση, δεν σημαίνει ότι δεν βιάστηκε. Παρά την προσδοκία ότι ένα «πρότυπο» θύματος βιασμού, θα αντισταθεί στον επιτιθέμενο, έχει αναγνωριστεί ότι το πάγωμα στην αντιμετώπιση σεξουαλικής επίθεσης αποτελεί μια κοινή φυσιολογική και ψυχολογική αντίδραση, αφήνοντας το θύμα αδύνατο να αντισταθεί στην επίθεση, συχνά σε σημείο ακινησίας. Για παράδειγμα, μια σουηδική κλινική μελέτη του 2017 διαπίστωσε ότι το 70% των 298 γυναικών που συμμετείχαν, που επιβίωσαν από βιασμούς, παρουσίασαν «ακούσια παράλυση» κατά τη διάρκεια της επίθεσης.
Οι αναφορές ψευδούς βιασμού είναι σπάνιες.
Δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ότι οι ψευδείς αναφορές είναι συνήθεις. Οι βιασμοί συχνά δεν καταγγέλλονται, εξαιτίας της έλλειψης εμπιστοσύνης στο δικαστικό σύστημα ή λόγω του φόβου ότι τα θύματα δεν θα γίνουν πιστευτά. Η πραγματικότητα είναι ότι χρειάζεται πολύ θάρρος και αποφασιστικότητα για να καταγγείλεις έναν βιασμό. Και όταν το τολμούν, οι γυναίκες συχνά κατηγορούνται και ταπεινώνονται, ερωτώνται επανειλημμένα τι έκαναν για να το προκαλέσουν ή για ποιο λόγο βρέθηκαν σε μια συγκεκριμένη κατάσταση. Οι επιζήσασες αξίζουν να γίνουν πιστευτές, οι καταγγελίες τους θα πρέπει να διερευνώνται διεξοδικά και οι ίδιες θα πρέπει να λαμβάνουν την υποστήριξη που δικαιούνται.
Τα ρούχα των γυναικών δεν αποτελούν λόγο κατηγορίας
Η υπόθεση ότι αυτό που φοράει μια γυναίκα μπορεί να προκαλέσει έναν άνθρωπο να την βιάσει, προέρχεται από τα βαθιά ριζωμένα στερεότυπα για την σεξουαλικότητα του άνδρα και της γυναίκας. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, οι γυναίκες βιάζονται ή δέχονται βίαιη επίθεση ενώ φορούν κάθε είδους ρούχα. Κανένας τύπος ρούχων δεν αποτελεί πρόσκληση για σεξ ή συναίνεση. Το τι φορούσε μια γυναίκα όταν βιάστηκε, απλώς δεν έχει σημασία. Ο βιασμός δεν είναι ποτέ ευθύνη του θύματος. Η κατανόηση ότι το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός είναι το πρώτο βήμα για την αλλαγή των κοινωνικών στάσεων που επιβαρύνουν περαιτέρω τα θύματα βιασμού.
Το αλκοόλ και τα ναρκωτικά δεν μπορούν ποτέ να αποτελέσουν δικαιολογία για τον βιασμό.
Ομοίως, η σεξουαλική επαφή με ένα άτομο, που δεν είναι σε θέση να συναινέσει λόγω του αλκοόλ ή των ναρκωτικών, είναι βιασμός.
