20 αγαπημένα λουλούδια από τις αυλές των γιαγιάδων μας

Φυτά με τον αέρα μιας άλλης εποχής! Τόσες όμορφες αναμνήσεις από τις αυλές των γιαγιάδων και των παππούδων μας με τα υπέροχα καλλωπιστικά φυτά που μοσχοβολούσανε από άρωμα. Λουλούδια φυτεμένα σε παρτέρια στον κήπο ή σε γλάστρες, με πλούσια ανθοφορία, πλημμυρισμένη από τα πιο έντονα χρώματα. Παραδοσιακές πήλινες γλάστρες, μεταλλικοί ντενεκέδες, σπασμένα ξύλινα βαρέλια και ένα σωρό άλλες αυτοσχέδιες κατασκευές για να φυτευτούν τα πιο όμορφα λουλούδια. Κι όλα τόσο τακτοποιημένα, τόσο καθαρά. Ας αναζητήσουμε τα πιο αγαπημένα φυτά από τα παιδικά μας χρόνια και τις αυλές των γιαγιάδων μας. Κάποια λουλούδια τα συναντάμε ακόμα, άλλα πλέον λιγότερο συχνά. Είναι καιρός να τα φυτέψουμε και να ξαναζήσουμε με νοσταλγία τις όμορφες στιγμές μέσα από τα άνθη και τα αρώματα των φυτών που όλοι αγαπήσαμε.

Βιγόνια

Ξεκινάμε από τη βιγόνια, το αγαπημένο καλλωπιστικό φυτό που το συναντάμε στις περισσότερες αυλές των γιαγιάδων μας και ειδικά την βασιλική ποικιλία βιγόνιας, την βασίλισσα όπως συνήθως την αποκαλαούν. Ιδανική να φυτευτεί σε γλάστρα, η βιγόνια είναι λουλούδι χαμηλής ανάπτυξης, που φτάνει σε ύψος συνήθως 40-50 εκατοστά και διαθέτει πολλά μικρά λευκά και ρόδινα άνθη που εεμφανίζονται από τον Μάιο μέχρι και τον Οκτώβριο. Προτιμά ημισκιερές θέσεις φύτευσης σε σημείο που δεν χτυπάει απευθείας ηλιακό φως, για να μην εμφανιστούν εγκαύματα στο φύλλωμα και τα λουλούδια της. Η βιγόνια είναι ευαίσθητη στον δυνατό ήλιο και στο έντονο κρύο ενώ δε θέλουμε να έρχεται σε επαφή με ψυχρά και θερμά ρεύματα αέρα. Τοποθετούμε τις γλάστρες με τις βιγόνιες σε σημεία µε καλό αερισμό που διευκολύνουν τη μείωση της υγρασίας και την αποφυγή ανάπτυξης ασθενειών.

Είναι σίγουρο ότι δεν υπάρχει αυλή των παππούδων και των γιαγιάδων μας που να μην μοσχοβολά το γλυκό άρωμα από τις βιολέτες. Ετήσιο ανοιξιάτικο λουλούδι με χαμηλή ανάπτυξη που φτάνει σε ύψος τα 30-50 εκατοστά, η βιολέτα ξεχωρίζει για τα χαρακτηριστικά στενόμακρα γκριζοπράσινα φύλλα της και τα εντυπωσιακά αρωματικά άνθη σε αποχρώσεις του λευκού, του κίτρινου, του ροζ, του μωβ και του κόκκινου. Με πλούσια ανθοφορία που διαρκεί από τις αρχές της άνοιξης μέχρι τις αρχές φθινοπώρου, η βιολέτα είναι ιδανική για να κόψουμε τα λουλούδια της και να τα βάλουμε σε βάζο. Επιλέγουμε ηλιοφανείς θέσεις για την βιολέτα αν και ζορίζεται κάπως τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες και ειδικά σε περιόδους καύσωνα. Είναι αρκετά ανθεκτική στην αλατότητα για φύτευση σε παραθαλάσσιες περιοχές, όμως είναι ευαίσθητη στην παγωνιά και τους ανέμους. Γιαυτό χρειάζεται να εξασφαλίζουμε στην βιολέτα σχετικά προστατευμένη θέση.

Το γιασεμί είναι κι αυτό δημοφιλές αναρριχώμενο φυτό που συναντάμε στις αυλές των γιαγιάδων μας, και ειδικά το χιώτικο γιασεμί που μας χαρίζει απλόχερα το γλυκό άρωμα των λουλουδιών του. Με ανθοφορία του ξεκινά από τις αρχές της άνοιξης μέχρι τα πρώτα κρύα του χειμώνα, το γιασεμι χρειάζεται μια ηλιοφανή ή ημισκιερή θέση για να ανθοφορήσει. Αν επιλέξουμε νότιο προσανατολισμό στο μππαλκόνι ή την αυλή μας, το γιασεμί θα μας ανταμείψει με ακόμα πλουσιότερη ανθοφορία. Βέβαια, το γιασεμί έχει μικρότερη ανάπτυξη όταν φυτεύεται σε γλάστρα από όταν φυτεύεται απυθείας στο έδαφος. Τέλος, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το γιασεμί είναι ανθεκτικό στη ζέστη και στην ξηρασία, χρειάζεται όμως να το προφυλάξουμε καθώς είναι ευαίσθητο στην παγωνιά και στους δυνατούς βοριάδες.

Ελάχιστοι γνωρίζουν το όνομα του! Με καταγωγή από το Μεξικό, ο τηλέγραφος είναι πολυετές τροπικό αναρριχώμενο φυτό που έχει χαρακτηριστικά στενόμακρα μωβ φύλλα, ενώ θα συναντήσουμε και σε κόκκινο, ροζ, πορφυρό ή πράσινο χρώμα. Ο τηλέγραφος εμφανίζει πλούσια κα παρατεταμένη ανθοφορία από τις αρχές της άνοιξης ώς και τα τέλη του φθινοπώρου σχηματίζοντας μικρά υπέροχα λουλούδια σε ροζ, μωβ ή λευκό χρώμα που αποτελούνται από τρία πέταλα και θυμίζουν το σχήμα μικρής καρδιάς. Ο τηλέγραφος δεν χρειάζεται πολύ φως και αναπτύσσεται καλύτερα σε ημισκιερές θέσεις στον κήπο και το μπαλκόνι. Η πολύωρη έκθεση στον ήλιο εξασθενεί το έντονο χρώμα των φύλλων του ειδικά τη ζεστή καλοκαιρινή περίοδο. Ο τηλέγραφος χαρακτηρίζεται από γρήγορη ανάπτυξη την περιοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού, το χειμώνα παγώνει, καθώς είναι ευαίσθητος στις χαμηλές θερμοκρασίες.

Έχουμε θαυμάσει δεκάδες ποικιλίες τριανταφυλλιάς, με λουλούδια σε διάφορα χρώματα, μικρά και μεγάλα, σε κήπους και σε μπαλκόνια των γιαγιάδων μας. Ειδικά την εκατοντάφυλλη που χαρακτηρίζεται από μικρά ροζ αρωματικά άνθη που μμοσχοβολάνε. Βέβαια υπάρχουν πολλές ποικιλίες τριανταφυλλιάς νάνες, εδαφοκάλυψης, θαμνώδεις, αναρροχόμενες, δενδρώδεις για να επιλέξουμε. Για την φύτευση της τριανταφυλλιάς, προτιμούμε πιλέγουμε ηλιόλουστες θέσεις για να μας δώσει καλύτερη ανάπτυξη και πλουσιότερη ανθοφορία. Ακόμα και σε ημισκιερή θέση, η τριανταφυλλιά μπορεί να επιβιώσει και θα μας χαρίσει αρκετά λουλούδια. Πάντως, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι όταν φυτεύουμε τριανταφυλλιά σε γλάστρα, την τοποθετούμε σε θέση προφυλαγμένη από τους έντονους βοριάδες και την παγωνιά.

Τι να πούμε για το γεράνι που έίναι ένα από τα πιο δημοφιλή και παραδοσιακά ανθόφυτα που το συναντάμε σχεδόν σε όλους τους κήπους και τις αυλές! Η σημαντική καλλωπιστική αξία του γερανιού οφείλεται στα μεγάλα λουλούδια του καθώς και στην πλούσια και παρατεταμένη ανθοφορία του. Με καταγωγή από τη νότια Αφρική, το γεράνι παρουσιάζει πλούσια ανθοφορία από τις αρχές της άνοιξης ως τα τέλη του φθινοπώρου και μας χαρίζει λουλούδια που σχηματίζουν χαρακτηριστικές σφαιρικές ταξιανθίες σε λευκό, ρόδινο, πορτοκαλί, κόκκινο, μοβ και κίτρινο χρώμα. Τα γεράνια ευδοκιμούν σε οποιοδήποτε τύπο εδάφους, ακόμα και σε βαριά αργιλώδη εδάφη, αρκεί το χώμα να έχει καλή αποστράγγιση. Προτιμά ηλιόλουστα σημεία, με νότιο προσανατολισμό, για να χαρίσει πλουσιότερη ανθοφορία, αν και μπορεί να ανθοφορήσει ακόμη και σε σκιερές ή ημισκιέρες θέσεις. Ιδιαίτερα ανθεκτικά στις υψηλές θερμοκρασίες και την ξηρασία, τα γεράνια είναι κατάλληλα και για παραθαλάσσιες φυτεύσεις, καθώς είναι ανθεκτικά στην αλατότητα του εδάφους.

Για να θυμηθούμε με νοσταλγία και το φούλι από τις αυλές των γιαγιάδων μας με το δυνατό γλυκό άρωμα που πλημμύριζε τις καλοκαιρινές μας νύχτες! Αγαπημένo αναρριχώμενο καλλωπιστικά φυτό, το φούλι ξεχωρίζει για τα μεγάλα αρωματικά λευκά λουλούδια που εμφανίζονται από νωρίς την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο. Εκτός από το κλασικό φούλι, αρκετά διαδεδομένο είναι και τo διπλό φούλι ή γκραντούκα που διαθέτει πολύ εντυπωσιακό μεγάλο άνθος αλλά υπολείπεται σε ένταση αρώματος. Για να σχηματίσει πλούσια ανθοφορία το φούλι χρειάζεται σημαντική έκθεση στον ήλιο, ειδικά την περίοδο της άνοιξης και στις αρχές καλοκαιριού που είναι η κρίσιμη εποχή ανθοφορίας. Όσο μεγαλύτερη είναι η ηλιοφάνεια, τόσο πλουσιότερη είναι η ανθοφορία και μεγαλύτερα τα άνθη. Βέβαια, χρειάζεται προσοχή, καθώς η έντονη ηλιοφάνεια των καλοκαιρινών μηνών Ιουλίου-Αυγούστου ίσως προκαλέσει εγκαύματα στα φύλλα. Επίσης, πρέπει να σημειώσουμε ότι το φούλι δεν είναι ανθεκτικό στο κρύο και απαιτεί προφύλαξη.

Ώρα να πούμε και για το σκυλάκι ένα ιδιαίτερα δημοφιλές λουλούδι που συναντούσαμε κάθε άνοιξη όταν επισκεπτόμασταν τους κήπους των γιαγιάδων μας. Χαρακτηριστικό φυτό της Μεσογείου, το σκυλάκι συναντάται σε νάνες ποικιλίες από 20-40 εκατοστά, μεσαίου ύψους από 40-60 εκατοστά και υψηλές ποικιλίες από 60-120 εκατοστά. Αν και πολυετές φυτό, συνήθως φυτεύεται ως ετήσιο για να μας χαρίσει πλούσια ανθοφορία και εντυπωσιακούς χρωματικούς συνδυασμούς.Τα σκυλάκια ευδοκιμούν σε μεγάλη ηλιοφάνεια, αν και μπορούν να προσαρμοστούν και να ανθοφορήσουν ακόμη και σε σκιερά μέρη. Επιλέγουμε θέσεις φύτευσης προφυλαγμένες από ισχυρούς ανέμους για τα σκυλάκια, καθώς διαθέτουν ευαίσθητο ανθοφόρο βλαστό που μπορεί να σπάσει, ειδικά αν δεν έχει δεθεί σε πασσαλάκι.

Ακόμη μία αγαπημένη επιλογή των παππούδων και των γιαγιάδων μας είναι το πελαργόνι με τα οδοντωτά γυαλιστερά φύλλα και τα μεγάλσ δίχρωμα λουλούδια σε αποχρώσεις συνήθως του ροζ και του μωβ, του πορτοκαλι, του κόκκινου και του άσπρου με μία χαρακτηριστική σκούρα απόχρωση στο κέντρο τους. Τα πελαργόνια ευδοκιμούν σε οποιοδήποτε τύπο εδάφους που παρουσιάζει καλή αποστράγγιση αν και σε γόνιμα εδάφη, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, έχουν καλύτερη ανάπτυξη και πλουσιότερη ανθοφορία. Το πελαργόνι μπορεί να φυτευτει τόσο σε ηλιόλουστες όσο και σε ημισκιερές θέσεις, ενώ είναι ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, στην ξηρασία και στον καύσωνα. Μπορεί να φυτευτεί και να ανθοφορήσει ακόμη και σε παραθαλάσσια μέρη, καθώς αντέχει την υψηλή αλατότητα του εδάφους. Ωστόσο, είναι ευαίσθητο στο έντονο κρύο, στην παγωνιά του χειμώνα και στους δυνατούς βοριάδες και χρειαζεται προφύλαξη.

Οι παλιοί το μάθανε σαν ερωτάκι και το φυτεύανε με ενθουσιασμό κάθε άνοιξη στις γλαστρες τους! Οι νέοι το γνωρίσανε αρκετά χρόνια αργότερα ως ιμπάτιενς, το ποώδες ετήσιο φυτό που ξεχωρίζει για την πλούσια ανθοφορία του. Το ιμπάτιενς εμφανίζει τα λουλούδια του από τα μέσα της άνοιξης μέχρι τα τέλη του φθινοπώρου σε λευκές, ροζ, μοβ, κόκκινες και πορτοκαλί αποχρώσεις. Υπάρχουν μονόχρωμες αλλά και δίχρωμες ποικιλίες ενώ υπάρχουν ποικιλίες με μονά άνθη και πιο χαμηλή ανάπτυξη και ποικιλίες με διπλά άνθη με πιο ορθωτή ανάπτυξη. Το ερωτάκι προτιμά καλύτερα ημισκιερές θέσεις καθώς το λουλούδι του είναι σχετικά σε ευαίσθητο στον έντονο μεσημερινο ήλιο του καλοκαιριού καθώς και στις πολύ υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού.

Ο κήπος και η αυλή τςη γιαγιάς έχει και τα ομορφότερα βολβώδη λουλούδια, τις εντυπωσιακές ντάλιες. Υπάρχουν χιλιάδες διαφορετικές ποικιλίες ντάλιας με διαφορετικά ύψη βλαστού, ντάλιες με συμπαγή ανάπτυξη που περιορίζονται σε ύψος μισού μέτρου μέχρι και ντάλιες που διαθέτουν πολύ ζωηρή ανάπτυξη και φτάνουν σε ύψος τα δυο μέτρα. Θα συναντήσουμε ποικιλίες ντάλιας με τόσο διαφορετικά σχήματα λουλουδιού καθώς και σε απίστευτα χρώματα, από λευκό, κρεμ, κίτρινο, μέχι ροζ, μωβ, πορτοκαλί, κόκκινο, ακόμη και σκουροκόκκινο που πλησιάζει σχεδόν το μαύρο. Φυτεύουμε κάθε χρόνο την ντάλια την περίοδο της άνοιξης για να μας χαρίσει απλόχερα τα υπέροχα λουλούδια της μέσσα στο καλοκαίρι. Προτιμούμε για την ντάλια ηλιόλουστη θέση, καλά προστατευμένη από δυνατούς ανέμους είτε την φυτέψουμε σε γλάστρα στο μπαλκόνι μας ή σε κάποιο σημείο του κήπου μας.

Συνεχίζουμε με τη γλαδιόλα, που δεν λείπει από τα περισσότερα σπίτια των παππούδων και των γιαγιάδων μας. Η γλαδιόλα, βολβοειδές λουλούδι που φυτεύεται άνοιξη, ξεχωρίζει για τα σπαθοειδή, μυτερά φύλλα της και για τα εντυπωσιακά άνθη της, που βρίσκονται σε ανθοφόρο βλαστό που ξεπερνά σε μήκος και το ένα μέτρο. Στα άνθη της γλαδιόλας συναντάμε μεγάλη χρωματική ποικιλία με διάφορες αποχρώσεις όπως λευκό, κίτρινο, ιώδες, μωβ, κόκκινο και πορτοκαλί ενώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν πλέον και δίχρωμες ποικιλίες γλαδιόλας που είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές. Η γλαδιόλα ανθίζει όλη την περίοδο του καλοκαιριού, ξεκινώντας 12-13 βδομάδες μετά την ανοιξιάτικη φύτευση των βολβών. Επιλέγουμε ηλιόλουστες θέσεις για τις γλαδιόλες, προφυλαγμένες από δυνατούς ανέμους καθώς είναι πολύ πιθανό να σπάσει ο ανθοφόρος βλαστός.