700 Κωδωνοφόροι στην Πλατεία Αριστοτέλους

Η δράση επιχειρεί να συνδέσει την παράδοση στα δρώμενα της κωδωνοφορίας της Ελλάδας, με τα αντίστοιχα του Ευρωπαϊκού χώρου.

Πρόκειται για εποχικά δρώμενα μεταμφιέσεων με ευγονικό και ευετηρικό χαρακτήρα, δηλαδή δραματικές παραστάσεις που ανέπτυξαν οι γεωργοκτηνοτροφικές κοινωνίες, πιστεύοντας ότι προστατεύουν την παραγωγή τους ειδικά κατά την κρίσιμη εναλλαγή των εποχών.

Οι «Δρόμοι του κουδουνιού» αναζητούν τα κοινά στοιχεία στα δρώμενα αυτά με την καταγραφή της ποικιλομορφίας τους.

Οι Δρόμοι του Κουδουνιού

Έως την 9η χιλιετία π.Χ. τα ανθρώπινα πατήματα ήταν του κυνηγού τροφοσυλλέκτη που γύριζε τη γη για να βρει τροφή· από τότε εμφανίζονται και τα πατήματα του καλλιεργητή που κάνει τη γη να γυρίζει γι αυτόν σε πρωτόγνωρους, παραγωγικούς κύκλους. Με την ανακάλυψη της γεωργίας, η αμέτρητη έκταση, το χάος, γίνεται χωράφι, χώρος μετρημένος, ενώ η αδιάφορη εναλλαγή θερμών και ψυχρών περιόδων γίνεται πέρασμα από τον ένα παραγωγικό κύκλο στον άλλο, χρόνος μετρημένος.

Οι γεωργοκτηνοτροφικές κοινότητες βίωναν τα περάσματα από τον έναν παραγωγικό κύκλο στον άλλο με την εξαιρετική ένταση που τροφοδοτούσε το δίπολο του φόβου και της ελπίδας. Φόβος απέναντι στο απρόβλεπτο και το ευμετάβλητο της κλιματικής συνθήκης που μπορούσε να απειλήσει τη σοδειά, άρα την επιβίωση της κοινότητας. Ελπίδα για καλή συγκομιδή και υγιή αναπαραγωγή ανθρώπων και ζώων.

 Αυτά τα κοινά και διάχυτα στις κοινότητές τους ισχυρά αισθήματα ώθησαν τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους να επινοήσουν διαβατήριες τελετές, ιεροπραξίες ευγονικού και ευετηρικού-καλοχρονιάτικου-χαρακτήρα, κυρίως μιμητικές παραστάσεις των γεωργικών εργασιών, και να τις πυκνώσουν κατά το κρίσιμο πέρασμα από τον χειμώνα (εποχή εμφανούς νέκρωσης της φύσης), στην άνοιξη (εποχή αρχόμενης αναβλάστησης).

Με τις τελετές, τα δρώμενα όπως ονομάζονται, επικαλούνταν μυστηριακές, υπέρτερες των φυσικών δυνάμεων δυνάμεις, για να τις εξευμενίσουν, ώστε να ευεργετήσουν την κοινότητα: ευεργεσία σημαίνει ανανέωση της εμπιστοσύνης στη δύναμη της κοινότητας, στον συλλογικό της εαυτό, στην αλληλεγγύη ανάμεσα στα μέλη της.

Η περιοχή μας, εδώ στη Θεσσαλονίκη, πάνω στον διάδρομο Θερμαϊκός-Αξιός-Μοράβας-κοιλάδα της Ουγγαρίας που διέτρεξε ο πολιτισμός των καλλιεργητών μεταδίδοντας, γύρω στην 7η χιλιετία π.Χ., τη γεωργία από το Αιγαίο στις ολιγομελείς κοινωνίες των κυνηγών της Μεσευρώπης, υπήρξε κεντροβαρική στην ανάπτυξη του νέου γεωργοκτηνοτροφικού πολιτισμού και των ιεροπραξιών του.

Άλλοι τρεις διάδρομοι, δυτικά της ελληνικής χερσονήσου, διαπερνούν το ορεινό εμπόδιο των Άλπεων επιτρέποντας τη μετάδοση της γεωργίας έως την 5η χιλιετία π.Χ., από τη βόρεια ακτογραμμή της Μεσογείου στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη: το πέρασμα του Μπρέννερο στη Βόρεια Ιταλία, ο Ροδανός ποταμός πλάϊ στη Μασσαλία, η περιοχή Καρκασσόν δίπλα στα Πυρηναία.

Περιοχές επίσης κεντροβαρικές σε ομοιόθετες ιεροπραξίες, δρώμενα γονιμικά, κωδωνοφορίες εκκωφαντικές και αποτροπαϊκές για τη συντριβή των ενάντιων στην επιβίωση των κοινοτήτων δαιμόνων και τον εξευμενισμό των φιλίων δυνάμεων. Δρώμενα που θα φιλοξενήσουμε στην πόλη μας, «εκτός τόπου και χρόνου», ως προς τη γεωγραφία και τη συμβατική χρονομέτρηση, εντός όμως της εποποιίας της κοινής γεωργοκτηνοτροφικής μας κληρονομιάς, της πιο πλατιάς, της πιο γενναιόδωρης αναγωγής του σημερινού μας πολιτισμού: Η γεωργία υπήρξε «μαθητεία αρετής και θάρρους» και είμαστε οι σημερινοί άνθρωποι παιδιά εκείνης της εποποιίας που χάραξε πάνω στη γη η γεωργοκτηνοτροφική κοινωνία καθιστώντας οικουμένη την πριν «ανώνυμη, ανυπόστατη, ερημωμένη» γη.

Αν ο προνεωτερικός άνθρωπος επινόησε τα εκκωφαντικά στην κλίμακα της κοινότητάς του κουδούνια για να εξορκίσει το κακό, και φαίνεται πως τα κατάφερε καλά, τί διαστάσεων κουδούνια να περιμένουμε από τον νεωτερικό άνθρωπο που σε δυόμισι μόλις αιώνες κατάφερε να απειλήσει τον πλανήτη;

Ίσως μια κωδωνοφορία συμπαντικής κλίμακας!

Δραστηριότητες

Η διοργάνωση τοποθετείται σε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο με προτεραιότητα σε δραστηριότητες όπως εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, συνέδρια, ημερίδες και αναπαραστάσεις δρώμενων στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Οι δραστηριότητες θα ξεκινήσουν στις 16 Φεβρουαρίου με τα εγκαίνια έκθεσης δημιουργικής φωτογραφίας επί του θέματος.

Η πομπή θα πραγματοποιηθεί στο κέντρο της Θεσσαλονίκης την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014. Θα περιλαμβάνει παρέλαση με κατάληξη την πλατεία Αριστοτέλους, όπου ομάδες κωδωνοφόρων θα αναπαραστήσουν τα έθιμά τους.

Πρόγραμμα Εκδηλώσεων

Σάββατο 15 Φεβρουαρίου 2014

20:30 Gallery Toss, (Bar La Doze, Βηλαρά 1 & Συγγρού, στα Άνω Λαδάδικα)
Εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας του Νίκου Βαβδινούδη [STUDIOVD]
«Πρόσωπα + Προσωπεία» Παραγωγή: Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης

Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2014

11:00 με 14.00 Πλατεία Αριστοτέλους.
HAPPENING «Δέκα ζωγράφοι παρεμβαίνουν εικαστικά στο logo»

19:00 Κτήριο περιοδικών εκθέσεων του Λ.Ε.Μ.Μ.-Θ. Βασ. Όλγας 68.
Εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας του Σωκράτη Νίκογλου
«Τελετουργία μύησης».

Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2014

20:00 BRASSERIE GARÇON, Λεωφ. Νίκης & Αγ. Σοφίας 2
Εγκαίνια ομαδικής έκθεσης φωτογραφίας.
Συμμετέχουν: Άννα Πιτσικαλή, Μανώλης Λαγουτάρης, Αρτέμης Τιμασούκ, Δημήτρης Προκοπίου. Παραγωγή: Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης

20:30 ΚΑΦΕ ΝΙΚΗΣ 35, Λεωφ. Νίκης 35
Εγκαίνια ομαδικής έκθεσης φωτογραφίας.
Συμμετέχουν:Dick Blau, Δημήτρης Βαμβακούσης, Χάρης Φάρρος. Παραγωγή: Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης

Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2014

20:00 ΙΔΡΥΜΑ ΤΑΣΟΥ ΦΑΛΚΟΥ – ΑΡΒΑΝΙΤΑΚΗ ΚΑΙ ΤΙΤΙΚΑΣ ΑΡΒΑΝΙΤΑΚΗ, Παπαμάρκου 15, Πλ. Άθωνος
Εγκαίνια ομαδικής έκθεσης φωτογραφίας.
Συμμετέχουν: Ντίνα Μανάβη, Άγης Κελπέκης, Χριστίνα Παπαφράγκου και Θέμιδα Ζήδρου. Παραγωγή: Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης

20:30 Gallery X-ART-I, (Παπαμάρκου 25, Πλ. Άθωνος)
Εγκαίνια ομαδικής έκθεσης φωτογραφίας.
Συμμετέχουν: Άγης Κελπέκης, Dick Blau, Ευθύμης Μουρατίδης. Παραγωγή: Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης

Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2014

10:00 Κεντρικό κτήριο του Λ.Ε.Μ.Μ.-Θ. Βασ. Όλγας 68.
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Εργαστήριο για παιδιά.
«Μεταμορφώσεις: Κατασκευάζοντας την κεφαλοστολή του Σοχού»

17:00 Κτήριο περιοδικών εκθέσεων Λ.Ε.Μ.Μ.-Θ. Βασ. Όλγας 68.
Επιστημονική Ημερίδα.
Θέμα «Κουδούνι: ήχος, χορός, δρώμενα.»
Εισηγητές: Νέλλη Μελίδου Κεφαλά «Παραδοσιακές μεταμφιέσεις», Υβόννη Χάντ «Τα κουδούνια χορεύουν», Παναγιώτης Πανόπουλος «Ηχητική, οπτική και κειμενική εθνογραφία των κουδουνιών: Περιστάσεις, επιτελέσεις, αναπαραστάσεις».

20:00 Κεντρικό κτήριο του Λ.Ε.Μ.Μ.-Θ. Βασ. Όλγας 68.
Αναλόγιο.
Η Ζυράννα Ζατέλη θα διαβάσει αποσπάσματα από το μυθιστόρημά της «Και με το φως του λύκου επανέρχονται». (Οι κουδουνοφόροι μέσα από την μυθοπλασία της συγγραφέως.)

Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014

11:00 – 17:00
Πομπή ομάδων κωδωνοφόρων από την Ελλάδα.
Από τον Λευκό Πύργο στην πλατεία Αριστοτέλους μέσω της παραλιακής οδού.

Αναπαράσταση των δρώμενων στην πλατεία

Σειρά εκδηλώσεων με ή για τη φωτογραφία

Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης (www.fkth.gr) σας προσκαλεί σε μία σειρά εκδηλώσεων με ή για τη φωτογραφία, που θα πραγματοποιηθούν στους παρακάτω χώρους της Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της δράσης «Οι Δρόμοι του Κουδουνιού. Η Θεσσαλονικη Υποδέχεται Τα Κουδούνια» που διοργανώνει το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης.

 Είσοδος: Ελεύθερη

 Πηγή: www.parallaximag.g