ΕΠΙΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ; Γράφει η Ιωάννα Λιούτα | Μέρα25
Η πολυπλοκότητα των ευρωπαϊκών θεσμών και οργάνων, η άγνοια των πολιτών ως προς τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων εντείνουν το πρόβλημα της νομιμότητας που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Οι αναθεωρήσεις της συνθήκης του Μάαστριχτ,η ενίσχυση του θεσμού του ευρωκοινοβουλίου και η παραχώρηση ρητρών εξαίρεσης στοχεύουν στην βελτίωση της δημοκρατικής λειτουργίας της ΕΕ.
Ο τρόπος όμως λειτουργίας της δημοκρατικής λογοδοσίας στο σύστημα λήψης αποφάσεων της ΕΕ δεν καθοδηγείται από την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Σημαντικοί θεσμοί όπως η ΕΕ,ΕΚΤ δεν είναι εκλεγμένοι. Χωρίς γραπτούς κανόνες ή ισχύουσες νομικές διαδικασίες, το Eurogroup λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις, που στην συνέχεια επικυρώνονται τυπικά και χωρίς ουσιαστική συζήτηση στο Ecofin και το Συμβούλιο Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών των κρατών-μελών της ΕΕ,Αποφάσεις που σημαδεύουν την ζωή μας και αλλάζουν δραματικά την επιβίωσή μας, όπως περίτρανα αποδείχθηκε με τις αποκαλύψεις των ηχογραφήσεων του Eurogroup από τον Γραμματέα του Μέρα25 Γιάνη Βαρουφάκη ,Συζητήσεις ενός κορυφαίου οργάνου όπως το Eurogroup το οποίο αποφασίζει για την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, την ανεργία, τη φτώχεια, τις εσωτερικές ανισορροπίες, το εμπόριο, την παραγωγικότητα κα όπου διαπιστώσαμε το εξής :δεν τηρούνται καν πρακτικά και στηλιτεύεται εκείνος που τα αποκαλύπτει
Πέραν της διαφάνειας και της λογοδοσίας ,σημαντικός λόγος του δημοκρατικού ελλείμματος είναι οι περιορισμένες δυνατότητες που διαθέτουν οι πολίτες στην χάραξη πολιτικής. Η ΕΕ δεν διαθέτει κυβέρνηση, η Επιτροπή που προτείνει την νομοθεσία δεν είναι εκλεγμένη και το Συμβούλιο αντιπροσωπεύει τις κυβερνήσεις. Το μόνο όργανο εκλεγμένο είναι το ευρωκοινοβούλιο.
Οι επίτροποι λειτουργούν ανεξάρτητα από τα εθνικά συμφέροντα δεν μπορούν να ανακληθούν από καμία εθνική κυβέρνηση. Η ψηφοφορία στην βάση της ειδικής πλειοψηφίας στο Συμβούλιο αποφασίζεται μέσω ενός συμβιβασμού πολιτικών προτεραιοτήτων. Οι αποφάσεις δεν ελέγχονται από τα εθνικά κοινοβούλια.
Η πολιτική ευθύνη για όσα αποφασίζονται μέσω της νομοθετικής διαδικασίας είναι αδύναμη διότι δεν υπάρχει διαπάλη μεταξύ ”κυβέρνησης και αντιπολίτευσης”.Η μη εκλεγμένη Επιτροπή αποφασίζει και προτείνει την νομοθεσία. Στο Συμβούλιο απαιτείται συναίνεση μεταξύ των κυβερνήσεων και στο Ευρωκοινοβούλιο μεταξύ των πολιτικών ομάδων. Οι πολίτες δεν μπορούν να απορρίψουν την πολιτική αντζέντα. Παρόλο που η συνθήκη της Λισαβώνας επιτρέπει σε 1.000.000 πολίτες να υποβάλουν αναφορά στην Επιτροπή για το νομοθετικό περιεχόμενο ,δεν υπάρχει καμία νομική υποχρέωση για νομοθετική πρωτοβουλία. Συνοψίζουμε τις διαστάσεις του δημοκρατικού ελλείμματος (θεσμική και κανονιστικές):
- Στόχος της ΕΕ δεν είναι να αντικαταστήσει τις εθνικές δημοκρατίες .Οι λαοί έχουν επιλέξει να διαμοιράζονται κάποιες πολιτικές αρμοδιότητες, ενώ άλλες συνεχίζονται σε εθνικό επίπεδο. Υποστηρίζουν ότι η σταθερότητα του ευρωπαϊκού συστήματος αντανακλά την ικανοποίηση των πολιτών.
- Για άλλους η ΕΕ είναι ένα διαφορετικό δημοκρατικό σύστημα που αποτελείται από πολλαπλές δημοκρατικές κοινωνίες των λαών. Οι νομοθετικές προτάσεις αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και εντός των κρατών μελών (κυβέρνηση-αντιπολίτευση) επιτυγχάνοντας έτσι ένα βαθμό λογοδοσίας..Η απουσία” κυβέρνησης -αντιπολίτευσης” σε ευρωπαϊκό επίπεδο αντισταθμίζεται από την άσκηση του βέτο
-Το αυστηρότερο θεσμικό πλαίσιο για την οικονομική διακυβέρνηση, οι επιπρόσθετοι περιορισμοί στην λήψη αποφάσεων από τις εθνικές κυβερνήσεις (οι οποίες έχουν δεσμευθεί για χαμηλά ελλείμματα και ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς) ,συμβάλλουν στην μειωμένη εθνική αυτονομία για την παρέμβαση στην κοινωνική οικονομία. Επηρεάζουν ακόμα και τις διαδικασίες άσκησης της δημοκρατίας σε εθνικό επίπεδο.
Οι αποφάσεις είναι προϊόν της επιρροή των ισχυρών κυβερνήσεων με την ανάμιξη τεχνοκρατών και εμπειρογνωμόνων που στελεχώνουν τους θεσμούς της ΕΕ
Αυτή η αυστηρή τεχνοοικονομική κατεύθυνση στην οποία κινείται η ΕΕ ,γερμανικής κυρίως εμπνεύσεως, η παντελής έλλειψη αλληλεγγύης απογοητεύει τον μέσο Ευρωπαίο πολίτη . Η φωνή των ισχυρών κρατών , καλύπτει τις ανάγκες των αδύναμων μελών.
ΙΩΑΝΝΑ ΛΙΟΥΤΑ (Τομέας Οικονομίας-Οικονομικών Μέρα25)
Master of Arts (MA) in Governance and Public Policies,Ελέγκτρια Ανωνύμων Εταιρειών
φωτο@pixabay
