Γράφει ο Χάρης Τζωρτζάκης
Είμαστε μια υποκριτική κοινωνία. Σε αυτό έχουν πολύ δίκιο οι δημιουργοί. Το βίντεο του Λούλη με αυτό της Κιτσοπούλου έχουν ένα κρίσιμο κοινό σημείο. Κρίθηκαν και τα δύο για τους λάθος λόγους.
Το ένα για δήθεν σεξισμό και το άλλο για δήθεν κακοποίηση ζώων. Ας είμαστε ειλικρινείς: σ’ αυτά τα βίντεο δεν υπάρχει ούτε σεξισμός ουτε κακοποίηση ζώων. Αυτό που υπάρχει –σ’ αυτά τα φαινομενικά αντιδιαμετρικής αισθητικής βίντεο, με κοινό παρονομαστή όμως την ποπ κουλτούρα όπου σταρ και αντιστάρ γίνονται οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος– είναι ότι καταλήγουν στο ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα: την αναπαραγωγή και προώθηση του ύψιστου προτάγματος του κυρίαρχου καπιταλιστικού μοντέλου, την ιδιώτευση.
Ας εξετάσουμε όμως γιατί τα δύο έργα κρίθηκαν για τους λάθος λόγους. Σκεφτείτε για παράδειγμα το βίντεο του Χ.Λούλη να μην ήταν υπό την αιγίδα της κυβέρνησης και της πολιτικής προστασίας αλλά να ήταν ένα χιουμοριστικό βίντεο που θα ανέβαζε στο προσωπικό του κανάλι στο YouTube. Οι περισσότεροι θα έλεγαν ότι πρόκειται για ένα χαριτωμένο βίντεο που πολύ πιθανόν να γινόταν viral και μέχρι εκεί. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το βίντεο της Λένας Κιτσοπουλου αν δεν αποτελούσε προϊόν ανάθεσης από τη Στέγη του ιδρύματος Ωνάση. Ενδεχομένως κάποιοι θα διαμαρτύρονταν για τα διακαιωματα των ζώων αλλά και πάλι μέχρι εκεί.
Αυτό που περιπλέκει τα πράγματα και δίνει τελείως διαφορετικό μήνυμα στον αποδέκτη είναι η επιλογή της λεγόμενης φόρμας. Η φόρμα και στις δυο περιπτώσεις δεν είναι το τηλεοπτικό αψεγάδιαστο clean υφος στο βίντεο του Λούλη ούτε ο ωμός ρεαλισμός και το ατημέλητο fuck it all της Κιτσοπούλου. Φόρμα και στις δυο περιπτώσεις είναι ο φορέας, το «brand name». Το ζήτημα δεν είναι το σκοτωμένο ελάφι, ούτε τα εντόσθια ψαριών. Μια βόλτα στον τοπικό Βασιλόπουλο της γειτονιάς σας θα σας πείσει. Το ζήτημα είναι ότι οι δημιουργοί καταλήγουν, ενδεχομένως άθελά τους, στην υποκρισία βάσει της οποίας οι ίδιοι κρίνονται. Το πρόβλημα δεν είναι να λες σε ένα σενάριο μυθοπλασίας ότι «η γυναίκα μου» είναι χαζή και με σέρνει στις πλατείες εν μέσω Κορονοϊού, το πρόβλημα είναι ότι το λες την ώρα που το κράτος που εκπροσωπείς ξυλοκοπεί τη νεολαία στις ίδιες πλατείες που πηγαίνει βόλτα «η χαζή γυναίκα σου». Από την άλλη πλευρά το να μιλάς ενάντια στον καπιταλισμό καπνίζοντας και πυροβολώντας στα βουνά κλείνοντας το μάτι σε ένα σύγχρονο πριμιτιβισμό είναι γαμώ και μπράβο σου.Το να το σφραγίζεις ομως με το κατεξοχήν σύμβολο του ελληνικού καπιταλισμού, τον Ωνάση, είναι μικροαστίλα και υποκριτικό. Εσκεμμένα; Μάλλον όχι, αλλά εδώ δεν κρίνουμε τις προθέσεις ούτε στήνουμε λαϊκά δικαστήρια. Προσπαθούμε να συνομιλήσουμε με το έργο του καλλιτέχνη. Ο προορισμός της τέχνης είναι ακριβώς αυτός: να συγκινεί -όχι πάντα θετικά- και να προκαλεί διάλογο και προβληματισμό και αυτό αν μη τι άλλο το πέτυχαν.
