Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,
εκ μέρους της Human Rights Watch, θα ήθελα να σας συγχαρώ για την ορκωμοσία σας ως Πρωθυπουργού, μετά από τις εθνικές εκλογές της Ελλάδας.
Η Human Rights Watch είναι ανεξάρτητη μη κυβερνητική οργάνωση που παρακολουθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα σε περισσότερες από 90 χώρες ανά τον κόσμο. Επί μία και πλέον δεκαετία εργαζόμαστε στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην Ελλάδα, καλύπτοντας θέματα που εκτείνονται από τα δικαιώματα των προσφύγων, των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων, ως την προστασία των ανηλίκων και ενηλίκων με αναπηρίες και των δικαιωμάτων των γυναικών.
Καθώς αναλαμβάνετε τα ηνία της εξουσίας στην Ελλάδα, σας στέλνουμε αυτήν την επιστολή για να επιστήσουμε την προσοχή σας σε ορισμένες από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, τις οποίες ελπίζουμε η κυβέρνησή σας να αντιμετωπίσει κατά προτεραιότητα.
Εξ όσων καταλάβαμε, πολλά ηγετικά στελέχη της αστυνομίας κατανοούν ότι η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να συνεχιστεί. Σας παροτρύνουμε να βάλετε άμεσα τέλος σε αυτήν την πρακτική και να βρείτε, για αυτά τα ασυνόδευτα παιδιά που βρίσκονται επί του παρόντος υπό κράτηση, θέσεις σε ανοικτές δομές με αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης όπου μπορεί να τους παρέχεται φροντίδα και συμβουλευτική και να έχουν πρόσβαση σε νομική βοήθεια και σε άλλες βασικές υπηρεσίες.
Σας παροτρύνουμε να επικεντρώσετε τις προσπάθειές σας σε μια συστηματική μετάβαση από την ιδρυματοποίηση στη φροντίδα στο πλαίσιο οικογένειας και στην ανεξάρτητη διαβίωση μέσω της ανάπτυξης υπηρεσιών στήριξης των παιδιών με αναπηρίες και των οικογενειών τους, ενός πλήρως λειτουργικού και κατάλληλα χρηματοδοτημένου συστήματος αναδοχής και υιοθεσίας, ενός εύρωστου μηχανισμού παρακολούθησης και αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών υποστήριξης σε επίπεδο κοινότητας και μίας στρατηγικής αποϊδρυματοποίησης.
Σας παροτρύνουμε να διατάξετε την πλήρη παύση των απωθήσεων και άλλων επιστροφών με συνοπτικές διαδικασίες προς την Τουρκία από την περιοχή του Έβρου και να εκκινήσετε μία επίσημη έρευνα επί της πρακτικής.
Σας παροτρύνουμε να βάλετε τέλος στις συνεχιζόμενες πολιτικές γεωγραφικού περιορισμού των αιτούντων άσυλο στα νησιά, σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας το 2018, να μεταφέρετε άμεσα τους αιτούντες άσυλο στην ηπειρωτική χώρα και να ικανοποιήσετε τις ανάγκες προστασίας τους παρέχοντας πρόσβαση σε δίκαιες και αποτελεσματικές διαδικασίες ασύλου και κοινωνικών υπηρεσιών όσο εξετάζεται η αίτησή τους.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής σας εκστρατείας, είπατε ότι επιθυμούσατε να μετατρέψετε τα κέντρα ταυτοποίησης και υποδοχής στα νησιά σε κέντρα κράτησης και να επισπεύσετε τις διαδικασίες ασύλου και επιστροφών στην Τουρκία. Ο μόνος τρόπος να αυξήσετε τον αριθμό ή την ταχύτητα των επιστροφών στην Τουρκία θα ήταν να αποδυναμώσετε τις ασφαλιστικές δικλείδες στη διαδικασία και συνεπώς να δημιουργήσετε πραγματικό κίνδυνο να βρεθούν οι αιτούντες άσυλο σε κίνδυνο κακοποίησης κατά παράβαση των υποχρεώσεων της Ελλάδας υπό τον νόμο περί προσφύγων και ανθρώπινων δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η θέσπιση ενός καθεστώτος κράτησης στα νησιά, κατά τις γραμμές που αναφέρθηκαν στην προεκλογική εκστρατεία σας, θα αποτελούσε επίσης παράβαση των διεθνών νομικών υποχρεώσεων της Ελλάδας.
Αναγνωρίζουμε ότι η Ελλάδα σε σχέση με τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ αντιμετωπίζει σημαντική και δυσανάλογη ευθύνη λόγω του Κανονισμού του Δουβλίνου και έχουμε επανειλημμένα καλέσει τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ να εγκαθιδρύσουν και να θέσουν σε εφαρμογή έναν μηχανισμό επιμερισμού των ευθυνών. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση δεν αίρει τις υποχρεώσεις της Ελλάδας να προστατεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των πάντων στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από το εάν είναι μετανάστες ή όχι.
Διαχρονικά έχουμε συνεργαστεί στενά με τις ελληνικές αρχές για την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην χώρα. Ευελπιστούμε στην συνεργασία με την κυβέρνησή σας σε αυτά τα σημαντικά ζητήματα.
Με εκτίμηση,
Hugh Williamson
Διευθυντής, Τμήμα Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας,
Human Rights Watch