Η μπύρα του Σαββάτου: “Ενας καλλιτέχνης της πείνας και ο δάσκαλος.” Της Σοφίας Φιλιππίδου
Το τριαντάφυλλο μου έχει συρρικνωθεί τόσο που αν ήθελα να μιλήσω για το σχήμα του θα σας έλεγα πως είναι ά-σχημο!
Ένα μουμιοποιημένο α-άσχημο τριαντάφυλλο.
Ένα σκήνωμα, μια αποξηραμένη μάζα χωρίς χυμούς, μυρωδιά, κάποια ομορφιά ή μαγεία…
Αν το είχα κόψει και το είχα κρεμάσει ανάποδα θα είχε διατηρήσει το σχήμα, θα θύμιζε κάτι…ενώ τώρα που πεθαίνει πάνω στην τριανταφυλλιά -μαραζώνει καλύτερα- τρομάζω να μιλήσω για το χρώμα της σήψης- αλλού καφέ θαμπό, αλλού μπεζ ξεπλυμένο, που και που μαυριδερό κόκκινο- σαν παλιός λεκές από κρασί πάνω σε τραπεζομάντηλο ή σαν σημάδι από σάλτσα στο πουκάμισο που δεν πλύθηκε καλά, σαν σκουριά σε άσπρο σεντόνι κάποιας προίκας που δεν στρώθηκε ποτέ-.
Σήμερα πλησίασα πάλι και το κοίταξα με επιμονή και τότε “είδα” δυο μαύρες τρύπες… κάτι σαν κούφια μάτια και μια γραμμή ωχρή κάτι σαν στόμα που χαμογελάει φρικτά και μετά ένοιωσα να με καλεί να το κοιτάξω καλύτερα και ανακάλυψα έκπληκτη τον ιστό μιας αράχνης κάτω από την καμπύλη που κάνει το αποξηραμένο λουλούδι καθώς γέρνει για να αποκολληθεί από το κοτσάνι.
Αυτός ο ιστός «έδεσε» τώρα το «απολειφάδι» με τον μίσχο, το στέριωσε άτσαλα -σαν μαθητευομένη αράχνη, που πρώτη μέρα εκπαιδεύεται στην θαυμαστή τέχνη των μεταξωτών παγίδων.
Έτσι, λέγοντας ιστός μην πάει ο νους σας σε εκείνα τα αραχνούφαντα των μαγιστρων της υφαντικής τέχνης, αλλά σε ένα ξέφτι ένος προμινωικού υφαντού που βρέθηκε σε ταφικές ανασκαφές κάπου στην Ιεράπετρα…
Κατά τα αλλά ο φίλος μου Νίκος Αλεξανδράκης στην επιστροφή για την Αθήνα μου μίλησε για τον Κάφκα και το μικρό του διήγημα «ένας καλλιτέχνης της πείνας» “Ein Hungerkünstler” (δυστυχώς δεν μπορώ να το μεταφράσω καλύτερα) και την άλλη μέρα το πρωί μου έστειλε το γερμανικό κείμενο -από τις εκδόσεις Gutenberg- να το διαβάσω.
Ο καλλιτέχνης που ζει απο την πείνα του έχει έναν ιμπρεσάριο που -μετά από σαράντα μέρες αφαγίας- τον επιδεικνύει στο κοινό ενώ τον σηκώνει από τις μασχάλες και περιφέρει το ισχνό του σώμα από τραπέζι σε τραπέζι ώσπου με τον καιρο και την συνήθεια το θέαμα παύει να έχει ενδιαφέρον και ο καλλιτέχνης για να ζήσει καταφεύγει στο τσίρκο όχι μέσα εκεί που λαβαίνουν χώρα τα ακροβατικά αλλά έξω δίπλα στα ζώα.
Έτσι κάποιοι θεατές μπορούν αν θέλουν να τον περιεργάζονται φεύγοντας μέσα στο κλουβί του.
Ένας θεατής μάλιστα δείχνει κάποιο ενδιαφέρον για την «δουλειά» του και στην ερώτηση του αν πεινάει, ο καλλιτέχνης απαντάει «και βέβαια πεινάω και πολύ μάλιστα και θα έτρωγα αν υπήρχε κάτι που να τρώγεται… αλλά δεν μου αρέσει τίποτα»
Αυτό ήθελα να σας πως σήμερα και δεν θα προδώσω το τέλος του καλλιτέχνη μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να ψάξει αλλά θα κλείσω την σημερινή μου μπύρα με αυτή το σημείωμα: «Εζήτησα να ξυπνήσω ψυχές ικανές να καθορίσουν μονάχες τους αύριο την τύχη τους κι όχι νευρόσπαστα που να κινούνται σήμερα με τη θέληση του πρώτου τυχαίου δασκάλου τους κι αύριο με του άλλου οποιουδήποτε κυρίου τους.
Δεν έδωκα καλούπια σε καμιά περιοχή της ζωής και της σκέψης τους, καλούπια που αλλάζουν επιφανειακά μονάχα κ’ εξωτερικά τη ζωή, μα που αφήνουν αποκοιμισμένη και στείρα την ψυχή τους.
Όπου έβλεπα την ελεύθερη σκέψη τη σεβάστηκα και την αγάπησα, οσοδήποτε τολμηρή κι αν ήταν, και περιφρόνησα με αγανάκτηση το μυαλό το σκλαβωμένο μέσα στα δεσμά της πρόληψης και της υποκρισίας.
Οι ταπεινοί γύρω μας μας έριξαν λόγια βλεδυρά και μας εμίσησαν – αλίμονο αν δεν μας μισούσαν, αυτό θα σήμαινε πως συγγενεύαμε με την ταπεινή και πρόστυχη ψυχή και ζωή τους.
Γιατί μαθητής μου εμένα δεν είναι ‘κείνος που αγαπά την ήρεμη κι ακίνδυνη ζωή, τη στρωμένη με λουλούδια, αλλά εκείνος που μέσα του έχει ξυπνήσει η ανησυχία.
Μαθητής μου δεν είναι ‘κείνος που θα μ’ αγαπήσει με μια θηλυκιά και μαλακή άγονη αγάπη, αλλά εκείνος που ακολουθώντας τις αρχές της επικίνδυνης πάλης θα με φτάσει και θα με ξεπεράσει, αρνούμενος ίσως στο τέλος εμένα.” *Μίλτος Κουντουράς (1889-1940)
* ο Μίλτος Κουντουράς ηταν δάσκαλος.
