Η τέχνη του ατομικισμού. Της Ειρήνης Σκάρογλου

Η τέχνη του ατομικισμού
Της Ειρήνης Σκάρογλου

Η εποχή μας είναι παραδεκτό, πως διακατέχεται από ατομοκεντρισμό που πηγάζει και απο τα ρευστά πολιτικοοικονομικά δεδομένα στα οποία κινούμαστε. Μέσα σ αυτή την γκρίζα ζώνη στην οποία έχουμε περιέλθει μετά το 2008 – μετρώντας ήδη 7 χρόνια στο μεταβατικό αυτό στάδιο- θα αποπειραθώ μια ψύχραιμη αποτίμηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας.  

Η καλλιτεχνική παραγωγή σαφέστατα έχει δεχτεί πλήγμα: Στη μουσική οι λιγοστές εναπομείναντες εταιρείες παραγωγής είναι και οι πιο μεγάλες που δεν ενδιαφέρονται για την ανάδειξη νέων καλλιτεχνών παρά σερβίρουν το ξαναζεσταμένο φαγητό των ίδιων περσόνων που πριν δέκα χρόνια τους απέδιδαν το ύψιστο κέρδος. Οι γκαλερί και οι χώροι τέχνης επιζούν οριακά-αντιμετωπίζονται συχνά ως ελιτιστικοί χώροι, και η επισκεψιμότητα τους ανεβαίνει στις εκθέσεις με δωρεάν προσέλευση, γεγονός που έχει οδηγήσει σε λουκέτο πολλών εξ αυτών. Λουκέτο επίσης σε τουλάχιστον 35 Αθηναϊκά θέατρα και πολυχώρους τέχνης, 150 χώροι απειλούμενοι απο το 2014 με χρεοκοπία. Χρεοκοπίες σε βιβλιοπωλεία, παραστάσεις που ακυρώνονται, απλήρωτοι και ανασφάλιστοι καλλιτέχνες, 98% ανεργία στους ηθοποιούς ( ανακοίνωση του ΣΕΗ),  νοοτροπία του τσάμπα, εργασιακή εκμετάλλευση και πληρωμή με ποσοστά. 

Στον αντίποδα όλων αυτών βρίσκεται μια τεράστια και δυναμική μάζα νέων που παρά τους άνωθι ανασταλτικούς παράγοντες έχει συσπειρωθεί σε χώρους τέχνης, σεμινάρια, σπουδές στο θέατρο και μουσική, στη λογοτεχνία και την ποίηση. Το αισιόδοξο αυτό στοιχείο περνά ολούθε το μήνυμα πως ζούμε σε μια γενιά διψασμένη για τέχνη και επικοινωνία, ανταλλαγή απόψεων και αισθητική. Είναι όμως αυτή η δίψα αρκετή για να καλύψει το κενό και την διαστρέβλωση που έχει δημιουργήσει η τέχνη του ατομικισμού; Η τέχνη της τηλεοπτικής αισθητικής και της ασφάλειας του εύκολου γέλιου, της εύκολης συγκίνησης, της λιγοστής δουλειάς και του γρήγορου αποτελέσματος; Η συνήθεια στο εκχυδαΐσμένο χιούμορ και η αποστροφή στα υψηλά ιδεώδη και στην απογύμνωση του καλλιτέχνη;

Με την ευχή να μην αναπαράγω κλισέ, θα κλείσω το στοχαστικό αυτό κείμενο με μια θέση πάνω σε όλα αυτά τα δεινά. Η τέχνη του ατομικισμού είναι μια νόθη τέχνη. Ή καλύτερα δεν είναι καν τέχνη. Χωρίς διάβασμα, σκληρή δουλειά και υψηλό πνεύμα συνεχίζεται η αναπαραγωγή του κλισέ, του χιλιοειπωμένου, ενός έργου ανίκανο να κινήσει τον παραμικρό κοινωνικό μοχλό. Κάτι θα αλλάξει, κάτι θα καλυτερέψει όταν οι καλλιτέχνες απομακρυνθούμε απο το εφιαλτικό εγώ, τον συμβιβασμό και αναθεωρήσουμε τα κίνητρά μας. Η Τέχνη μας είναι ζωντανή, αναγκαία και μπορεί να αλλάξει ολόκληρη την κοινωνία.

“Είδα τον άγγελο μέσα στο μάρμαρο και το σμίλεψα μέχρι που τον απελευθέρωσα. / I saw the angel in the marble and carved until I set him free. ” – Michelangelo