Μη αμειβόμενη εργασία με μανδύα εθελοντισμού στην εποχή του κορωνοϊού
Εδώ και αρκετές μέρες η Πολιτεία έκανε έκκληση για ενίσχυση του ΕΣΥ μέσω εθελοντών και εθελοντριών που θα προσφέρουν ιατρικές, νοσηλευτικές και άλλες υπηρεσίες. Στη σχετική ανακοίνωση αναφέρεται ότι «Η προσφορά όλων μας είναι απαραίτητη ώστε να αντιμετωπιστούν οι δυσανάλογες ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί. Η στήριξη του εθνικού συστήματος υγείας και των επαγγελματιών του είναι απαραίτητη με όποιες δυνάμεις μπορεί ο καθένας μας».
Τι συμβαίνει όμως στην πράξη; Είναι δυνατόν «γιατροί, νοσηλευτές, παραϊατρικό προσωπικό, ψυχολόγοι, φοιτητές και συνταξιούχοι επιστημών υγείας» αλλά και κάθε ενδιαφερόμενος/η με κάποια ειδικότητα να βαφτίζονται εθελοντές/ριες και να καλούνται να προσφέρουν χωρίς αμοιβή και πλαίσιο σε ένα υποστελεχωμένο ΕΣΥ;
Τρεις οργανώσεις εθελοντισμού,
- η Κίνηση Εθελοντών Service Civil International Ελλάς (SCI Ελλάς),
- η Εθελοντική Εργασία και
- η Citizens in Action παρατηρούν:
Η Κυβέρνηση καλεί γιατρούς και γενικά εξειδικευμένο προσωπικό να δηλώσει εθελοντική προσφορά των υπηρεσιών του μέσα από την ηλεκτρονική φόρμα (https://ethelontes.gov.gr/). Στην πρόσκληση αναφέρεται: «Ο Υπεύθυνος Διαχείρισης Εθελοντών της κάθε Υγειονομικής Περιφέρειας καλεί σε συνέντευξη τους εθελοντές. Στην επιλογή των εθελοντών συνεκτιμάται η εργασιακή εμπειρία, οι δεξιότητες του κάθε εθελοντή και το εν γένει ενδιαφέρον του για να εργαστεί σε συγκεκριμένα πεδία που χρήζουν άμεσης ενίσχυσης για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών που έχουν ανακύψει».
Πρόκειται επομένως για ξεκάθαρη έκκληση για δωρεάν προσφορά εξειδικευμένης εργασίας από εξειδικευμένο επαγγελματικό προσωπικό που δεν θα πληρωθεί. Ενώ κάποιες χιλιάδες άνθρωποι δήλωσαν πρόθυμοι να συνδράμουν, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα σοβαρό ερώτημα:
Είναι δυνατόν να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες σε ειδικό προσωπικό σε νοσοκομεία και κέντρα υγείας με εκκλήσεις για εθελοντική προσφορά; Είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουμε την κρίση με αναφορές στο «πλεόνασμα ανθρωπιάς» και βαφτίζοντας την απλήρωτη εργασία εθελοντισμό;
Με όποιο τρόπο κι αν προσεγγίσουμε την έννοια του εθελοντισμού, πάντα νοείται ως η συνειδητή και ανιδιοτελής προσφορά προς τον συνάνθρωπο και το κοινωνικό σύνολο χωρίς οικονομικό ή άλλο υλικό κίνητρο. Πέρα όμως από την επιθυμία της συνεισφοράς και την έκφραση αλληλεγγύης κάθε εθελοντική δράση οφείλει να έχει συγκεκριμένο στόχο, να γίνεται σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, απαιτεί προετοιμασία, οργάνωση, εκπαίδευση, υποστήριξη και εποπτεία των εθελοντών/ριών. Εν προκειμένω οι προϋποθέσεις αυτές δεν υφίστανται και μέσω της πλατφόρμας επιδιώκεται πολύ καθαρά να καλυφθούν ανάγκες και καθήκοντα που δεν αντιστοιχούν σε εθελοντές/ριες αλλά σε επαγγελματίες. Όταν για την εκτέλεση των καθηκόντων απαιτείται εξειδίκευση και εκτέλεση εξειδικευμένων εργασιών που εμπεριέχουν υψηλή επαγγελματική και επιστημονική ευθύνη, τότε ο εθελοντισμός δίνει τη θέση του στην απλήρωτη εργασία και την εκμετάλλευση.
Είναι σαφές ότι παροχή υπηρεσιών από εξειδικευμένο προσωπικό είναι μη αμειβόμενη εργασία και όχι εθελοντική προσφορά. Και σε αυτό ακριβώς καλούνται να συμμετάσχουν όσοι και όσες συμπληρώσουν την αίτηση της ιστοσελίδας του Υπουργείου.
Θεωρούμε ότι είναι επικίνδυνο να καλούνται εθελοντές/ριες αντί αμειβόμενων επαγγελματιών στη μάχη με μία από τις σοβαρότερες πανδημίες της εποχής μας, που απειλεί τον ίδιο τον τρόπο ζωής μας. Η ακολουθούμενη πρακτική είναι αντίθετη σε κάθε έννοια εθελοντικού προγράμματος που είναι ανοιχτό σε όλους/ες ανεξάρτητα από προηγούμενη επαγγελματική εμπειρία ή εξειδίκευση. Οι εθελοντές/εθελόντριες μπορούν να δράσουν υποστηρικτικά και συμπληρωματικά προς τους επαγγελματίες και σε πλαίσιο το οποίο δεν θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του εθελοντή/εθελόντριας και των εξυπηρετούμενων. Και αυτή όμως η προϋπόθεση δεν υπάρχει, διότι δεν έχουν παρθεί μέτρα ώστε να είναι ασφαλείς και ασφαλισμένοι οι εθελοντές/εθελόντριες αλλά ούτε και το υφιστάμενο προσωπικό των νοσοκομείων.
Ως οργανώσεις εθελοντισμού συνυπογράφουμε τις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης προς τους συνανθρώπους μας που έχουν ήδη καταγραφεί (ψώνια και υποστήριξη σε μοναχικά ηλικιωμένα άτομα, προσέγγιση αστέγων και παροχή φαγητού, δράσεις για ευάλωτες ομάδες και πρόσφυγες). Το να βαφτίζει όμως η κυβέρνηση της χώρας εθελοντισμό την μη αμειβόμενη εργασία και την εκμετάλλευση είναι κάτι που μας προβληματίζει όλους και όλες και δημιουργεί νέα ερωτήματα:
Πόσοι από τους χιλιάδες ανθρώπους που ανταποκρίθηκαν καλοπροαίρετα στις εκκλήσεις για εθελοντισμό στο ΕΣΥ αξιοποιήθηκαν, πώς εντάχθηκαν και σε ποιές μονάδες υγείας;
Τι σχέσεις δημιουργήθηκαν μεταξύ των «εθελοντών/ριών» με το υφιστάμενο προσωπικό;
Γιατί τα νοσοκομεία δεν δέχονται εθελοντές/ριες και παραπέμπουν ευγενικά στην πλατφόρμα;
Γιατί σχεδόν όλοι οι υγειονομικοί συνδικαλιστικοί φορείς επιμένουν στην ενίσχυση του ΕΣΥ και στην μόνιμη πρόσληψη προσωπικού και σε ορισμένες περιπτώσεις μιλούν είτε για «επικίνδυνο» εθελοντισμό, είτε για τις δυσκολίες να εφαρμοστεί ή για τους κινδύνους για το σύνολο του προσωπικού;
