Της Ευγενίας Σκούφη
Πριν από τρεις μήνες, είχα την ευκαιρία να ταξιδέψω με το πλοίο της Greenpeace, Rainbow Warrior III, στο πλαίσιο της εκστρατείας για τη ρύπανση της θάλασσας από τα πλαστικά μίας χρήσης. Σε αυτή την περιοδεία πραγματοποιήσαμε δειγματοληπτική έρευνα για τον εντοπισμό μικροπλαστικών σε παραλίες της Ηρακλειάς, της Κρήτης και της Σύρου.
Φτάνοντας κάθε φορά στην παραλία όπου θα γινόταν η δειγματοληψία, σκεφτόμουν ότι δεν θα υπάρχει κάποιο πρόβλημα στην περιοχή και ανυπομονούσα να δω την κατάσταση που επικρατούσε στην άμμο. Κάθε φόρα όμως αυτό που έβλεπα ήταν απογοητευτικό. Είναι απίστευτο το πόσα πολλά μικρά κομματάκια παρατηρούσα όταν κοιτούσα πιο προσεκτικά την επιφάνεια της άμμου. Αυτό ήρθαν να το επιβεβαιώσουν και τα αποτελέσματα της ανάλυσης που κάναμε μετά τη συλλογή των δειγμάτων. Συλλέξαμε με συγκεκριμένη μεθοδολογία 27 δείγματα άμμου από τις παραλίες και η συγκέντρωση των μικροπλαστικών ήταν αρκετά μεγάλη. Σκέψου ότι κάθε δείγμα περιέχει ένα μικρό τετράγωνο άμμου 50cm x 50cm και σε αυτό το τετράγωνο βρήκαμε στην επιφάνεια της άμμου τόση ποσότητα μικροπλαστικών που γεμίσαμε ένα μπουκάλι των 20ml.
Μπορεί να πιστεύουμε ότι σαν χώρα δεν έχουμε μεγάλο πρόβλημα, αλλά αν αναλογιστούμε το πόσο μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων παράγουμε καθημερινά και πόσες από αυτές είναι πλαστικά που με τη σειρά τους μετατρέπονται σε μικροπλαστικά, τότε θα συνειδητοποιήσουμε ότι αυτό δεν ισχύει. Τα αποτελέσματα της δειγματοληψίας που πραγματοποιήσαμε στην παραλία Αλιμιά της Ηρακλειάς έδειξαν ότι παρόλο που η περιοχή δεν είναι εύκολα προσβάσιμη, καθώς η προσέλευση του κόσμου σε αυτήν γίνεται μόνο μέσω θαλάσσης, η ποσότητα των μικροπλαστικών που εντοπίστηκε είναι τρομακτικά μεγάλη. Επομένως, τα περισσότερα μικροπλαστικά που υπήρχαν στην παραλία προέρχονταν από την θάλασσα.
Εξίσου απογοητευτικά ήταν τα αποτελέσματα και στην παραλία της Παχειάς Άμμου στην Κρήτη. Ακόμα και στην Σύρο, στην παραλία Σαντορινιός, όπου εκ πρώτης όψεως φαινόταν αρκετά καθαρή χωρίς να διακρίνεται κάποιο είδος ρύπανσης, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπήρχαν ποσότητες μικροπλαστικών και σε αυτά τα δείγματα. Βλέπουμε λοιπόν ότι αν και το πρόβλημα είναι μεγάλο, τις περισσότερες φορές δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε καθόλου, αφού τα μικροπλαστικά είναι πλαστικά σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 5mm. Έχουν εντοπιστεί στη θάλασσα, σε παραλίες και στην άμμο σε όλο τον κόσμο και μπορούν να βλάψουν σοβαρά το θαλάσσιο οικοσύστημα. Λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους, αποτελούν έναν από τους κύριους ρύπους των θαλασσών και εισχωρούν μέσω της κατάποσης στους θαλάσσιους οργανισμούς καθώς και στο πιάτο μας[1].
Στείλαμε τα δείγματα που συλλέξαμε στο Πανεπιστήμιο του Exeter, όπου γίνεται περαιτέρω ανάλυση για να εντοπιστεί η ταυτότητα των μικροπλαστικών, η αντοχή τους και ο χρόνος παραμονής τους στο περιβάλλον. Μια παρεμφερής έρευνα που διεξήχθη στις ακτές της Δανίας, της Σουηδίας, στον κόλπο της Φιλανδίας και στις βόρειες ακτές της Γερμανίας από το Πανεπιστήμιο της Δανίας αποκάλυψε ότι σε αυτές τις περιοχές τα μικροπλαστικά ξεπερνούσαν τα φυσιολογικά επίπεδα και οι κύριες πηγές τους είναι τα ελαστικά, οι κόκκοι από καουτσούκ και τα υφάσματα[2].
Ανάλυση και ταυτοποίηση ενός από τα δείγματα μικροπλαστικών που στείλαμε για επεξεργασία
Φωτογραφία: Dr David Santillo, επιστημονικό τμήμα Greenpeace, Πανεπιστήμιο του Exeter
Περιμένοντας τα τελικά αποτελέσματα, αυτό που μπορώ σίγουρα να πω είναι ότι η συγκεκριμένη έρευνα θα είναι μία ακόμα επιβεβαίωση για το πόσο έντονη είναι η πλαστική απειλή στη ζωή μας.
[1]Τμήμα Χημείας Πανεπιστημίου Αθηνών,
https://195.134.76.37/scinews/Reports/Rep_Microplastics.htm
[2] Aalborg University, Department of Civil Engineering, Aalborg, Denmark,
https://www.aalborgmaritimenetwork.dk/images/sider/arrangementer/2017/16_juni/Microplastic.pdf
Η Ευγενία Σκούφη είναι συνεργάτιδα της Greenpeace στην εκστρατεία για το θαλάσσιο περιβάλλον.
