Η εποχή μας θέλει μια πολιτική όχι ως πολιτικολογία, όχι ως γνωσιορητορική ρητορική, όχι ως τρόπος παραγωγής ιδεών, αλλά ως εικόνα που θέλει να κλέψει το μάτι του πολίτη, και να το παγιδεύσει στο θέαμα του εντυπωσιασμού.
Έτσι και αλλιώς σήμερα μιλάμε για την πολιτικοποίηση των ατομικών επιλογών ή για τον τρόπο ζωής που επηρεάζει τις πολιτικές επιλογές (lifestyle politics).
Η έννοια του «Lifestyle», γεννήθηκε με τη θεωρία της ατομικής ψυχολογίας στις αρχές του 1900 από τον ψυχαναλυτή Άλφρεντ Άντλερ ο οποίος τη χρησιμοποίησε για να ορίσει το μοναδικό και ανεπανάληπτο αποτύπωμα κάθε ατόμου, που αποτελείται από τα προκύπτοντα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς, τον προσανατολισμό της σκέψης, τα συναισθήματα που τίθενται στην υπηρεσία του τελικού επιδιωκόμενου σκοπού. Τι σημαίνει Lifestyle; Είναι ο τρόπος ζωής, που συντονίζεται από μόδες πολιτισμικών μοντέλων και αναφορές συμπεριφορών. Συνδέεται με υψηλούς οικονομικούς πόρους, με την τεχνολογική εξέλιξη και με την εμφάνιση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ο σκεπτικιστής Πετρ Σκραμπάνεκ μιλούσε για το φαινόμενο του «lifestylism» ως μορφή νέου φετιχισμού.
Η πολιτική σήμερα παγκοσμίως αποτελεί την απόλυτη ένταση του Lifestyle. Έτσι και αλλιώς η πολιτική σήμερα είναι περισσότερο θέαμα με ένα φτιαχτό συναίσθημα και με στερεότυπα και κώδικες ευκαιριακής κυριαρχίας. Έτσι και αλλιώς ο κόσμος κυβερνάται από τη δύναμη της υποβολής (Άντομ Μέσμερ) γνωρίζουμε εξάλλου ότι ο πολιτικός μεσμερισμός χρόνια επηρεάζει σημαντικά το βαθμό της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Και επειδή η πολιτική παραμένει κλεισμένη στα ανάκτορα της αληθοφάνειας και της εικόνας, το «άλυτο ως λύση» (όπως θα έλεγε ο Ε. Μ. Σιοράν) αποτελεί την καλύτερη ρετσέτα της . Η πολιτική δεν έρχεται να δώσει λύσεις, έρχεται να επιβάλει ταμπού και ψυχαναγκασμούς. Επίσης μπορεί να ακούγεται παράλογο, αλλά αποτελεί πραγματικότητα αν πούμε ότι σε περίπτωση που οι πολιτικοί μιλούσαν με πολιτικά επιχειρήματα σήμερα δεν θα μπορούσαμε να τους καταλάβουμε. Και αυτό γιατί καταλαβαίνουμε τόσα, όσα οι συμβιβασμοί μας, μας επιτρέπουν να καταλάβουμε. Και επίσης γιατί καταλαβαίνουμε τόσα, όσα η επιθετική μας άγνοια μας επιτρέπει να καταλάβουμε.
Και επιπλέον η γυμνή αλήθεια της πολιτικής θα μας τύφλωνε όπως έγραφε ο Τσέσλαβ Μίλος. Γιατί μάθαμε να τα βλέπουμε όλα μέσα από το φίλτρο της «συνειδητής» εξαπάτησης. Και αυτό γιατί το πολιτικό κρύφτηκε μέσα στις αλληλοσυγκρουόμενες ανάγκες, μέσα στις αυταπάτες, αλλά και στις αδυναμίες της βούλησης και της κρίσης των πολιτών.
Τι υπάρχει ως κυριαρχία; Υπάρχει η παραπολιτική, που διψά για το παρεκλίνον και επιβάλλει τη δύναμη της συνήθειας που γίνεται ακλόνητη πίστη. Ας μη ξεχνάμε εκείνο που μας έλεγε ο Πασκάλ «η πίστη βασίζεται στη δύναμη της συνήθειας».
Είναι επίσης γεγονός ότι πολίτες και πολιτικοί δεν βαριούνται να επιτίθενται στη ζωή. Οι πολίτες με την αδιαφορία τους, ως παρηκμασμένος εσμός βλέπουν ότι η ζωή τους, αποτελεί ένα συμπτωματικό συμβάν. Ζητούν αυτονομία και δικαιώματα όχι σε επίπεδο πολιτικής ελευθερίας, αλλά σε επίπεδο ψυχολογικής ανάτασης γιατί ουσιαστικά είναι ηττημένοι από τη χρόνια πλήξη τους. Αλλά και οι πολιτικοί μέσα στην αλαζονεία τους, στην προμελετημένη τους αυθάδεια και στις φετιχοποιημένες επιλογές τους, με τις μηδενιστικές τους παρλάτες και μπαλαφάρες τους, βυθισμένοι στο υπερκυκλικό σύστημα πολιτικής επιτίθενται σε ό,τι υπόσχεται μια ασυμβίβαστη αξιοπρέπεια.
Το μέλλον μας επαναλαμβάνεται σαν φάρσα και αργοβάδιστοι και σιωπηλοί συνεχίζουμε τον κατήφορο της παρακμής μας. Οι πολίτες παγκοσμίως δεν καταλαβαίνουν ότι η πολιτική καιρό τώρα βρίσκεται στα φωτισμένα παράθυρα της showbiz. Δηλαδή – η πολιτική – έχει χαριστεί στην ελαφρότητα και στην ευκολία, στις αφηρημένες έννοιες και στη ματαιότητα του συγκεχυμένου.
Έτσι λοιπόν δεν χαράσσει εξελίξεις, ούτε δημιουργεί καταστάσεις, λιμνάζει μέσα στο ύφος του lifestyle, δηλαδή στη λάμψη της επιφάνειας, ζώντας το φαντασιακό συνεχές του ανέμελου, την κατάπληξη της εκκεντρικότητα και τον αγιάτρευτο ναρκισσισμό. Οι πολιτικοί ως άλλοι σταρς του αμερικανικού σινεμά μας δείχνουν τα παλάτια τους, μας μιλάνε για τον πλούτο τους, μας χαρίζουν χαμόγελα. Αυτό είναι το κενό της μηδενιστικής πολιτικής βαρύτητας.
Απόστολος Αποστόλου. Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
