της Afua Hirsch (*)
Όταν η Βραζιλία, όπου βρίσκομαι αυτή την εβδομάδα, ανησύχησε γιατί τα δύο τρία του πληθυσμού της είναι μαύροι ή ανήκουν σε ανάμικτη φυλή, αποφασίστηκε να ληφθούν ριζοσπαστικά μέτρα. Κι ας οφείλεται το φαινόμενο αυτό στην εξάρτησή της από την αφρικανική δουλεία: στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, η Βραζιλία επιστράτευσε ευρωπαίους μετανάστες με στόχο να «ασπρίσει» ή, όπως ανέφερε ένα προεδρικό διάταγμα του 1945, «να διατηρηθούν τα πιο συμβατικά γνωρίσματα των ευρωπαίων προγόνων της».
Οι ταξικές και φυλετικές ανισότητες που προέκυψαν οδήγησαν σε μια εγχώρια εκδοχή λαϊκισμού. Και τώρα, επί διακυβέρνησης του «Τραμπ των τροπικών» – όπως αποκαλείται καμιά φορά ο Ζαϊρ Μπολσονάρο -, ο αναπαραγωγικός φασισμός επιστρέφει, με στόχο τον έλεγχο των σωμάτων των γυναικών.
Μια από τις πρώτες ενέργειες του Μπολσονάρο όταν ανέλαβε την εξουσία ήταν να αντικαταστήσει το υπουργείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων από ένα υπουργείο «οικογενειακών αξιών», όπου τοποθέτησε επικεφαλής μια δεξιά Ευαγγελική ιεροκήρυκα. Η Νταμάρες Αλβες λέει ότι θέλει να βοηθήσει τις γυναίκες με χαμηλά εισοδήματα. Είναι όμως αντίθετη προς τις αμβλώσεις, ενώ έχει υποστηρίξει και ότι οι Ολλανδοί διδάσκονται τον αυνανισμό από την ηλικία των επτά μηνών.
Η Αλβες τοποθέτησε με τη σειρά της μια άλλη γυναίκα ως υπεύθυνη για θέματα μητρότητας. Πρόκειται για τη Σάρα Βίντερ, πρώην μέλος της φεμινιστικής οργάνωσης Femen που λέει σήμερα ότι ο χριστιανισμός «θεράπευσε» τον φεμινισμό της.
Οι λαϊκιστές ηγέτες τρελαίνονται για μια καλή αντιφεμινίστρια. Ο Ντόναλντ Τραμπ διόρισε πρόσφατα ως επικεφαλής της Επιτροπής για τα Εκατό Χρόνια Γυναικείας Ψήφου τη Ρεμπέκα Κλίφις, μια συντηρητική πρώην τηλεοπτική παρουσιάστρια που λέει ότι οι γυναίκες πρέπει να υπακούουν στους άνδρες τους.
Οι λαϊκιστές μισογύνηδες πρέπει να διασκεδάζουν πολύ με αυτούς τους διορισμούς, καθώς πιάνουν με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Πρώτον, χρησιμοποιούν αντιφεμινίστριες εναντίον των γυναικών, εξοργίζοντας τις φεμινίστριες, που έτσι κι αλλιώς τους μισούν. Δεύτερον, γελοιοποιούν τις πρωτοβουλίες με στόχο την ισότητα των δύο φύλων, γεγονός που εξυπηρετεί άριστα τα συμφέροντά τους.
Όταν όμως μια πολιτική που είναι εναντίον των γυναικών εμφανίζεται ότι είναι υπέρ των γυναικών, τα πράγματα περιπλέκονται. Πάρτε το μέτρο που έλαβε πρόσφατα το κυβερνών κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης στην Πολωνία, με βάση το οποίο οι οικογένειες εισπράττουν 500 ζλότι (115 ευρώ) τον μήνα για κάθε παιδί μετά το πρώτο. Ως ένας άνθρωπος που ενδιαφέρομαι εξίσου για τα προβλήματα των χαμηλόμισθων γυναικών και την παιδική φτώχεια, θέλω να ενισχύονται οι γυναίκες με παιδιά. Η ιδέα όμως ότι η ενίσχυση των φτωχών εξαρτάται από την τεκνοποιία τους είναι δυστοπική.
Κάθε δυστοπικό μυθιστόρημα που αξίζει τις σελίδες του απευθύνει μια σαφή προειδοποίηση για την αναγκαστική αναπαραγωγή. Αυτό είναι το μήνυμα στην καρδιά του κλασικού μυθιστορήματος της Μάργκαρετ Ατγουντ «TheHandmaid’s Tale» (που μεταφράστηκε ελληνικά «Η ιστορία της πορφυρής δούλης» από τον Παύλο Μάτεσι), όπου οι γόνιμες γυναίκες χρησιμοποιούνται από τις ελίτ ως δούλες.
Πιο πρόσφατα, το μυθιστόρημα του Τζον Λάντσεστερ «TheWall» (Το Τείχος) εμφανίζει νεαρά ζευγάρια να επιδίδονται σε διαρκή αναπαραγωγή για να αποφύγουν τη βίαιη στρατιωτική θητεία που έχει γίνει υποχρεωτική προκειμένου η Βρετανία του Brexit να κρατά μακριά τους μετανάστες.
Ο συνδυασμός της απομάκρυνσης των μεταναστών και της διαρκούς αναπαραγωγής των εγχώριων γυναικών δεν είναι τυχαίος ούτε υλικό μόνο της λογοτεχνίας.
Ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν, που έχει την τάση να κάνει τη δυστοπία πραγματικότητα, αποφάσισε ότι οι γυναίκες με τέσσερα παιδιά και πάνω δεν θα πληρώνουν πλέον φόρο εισοδήματος. «Για μας, η μετανάστευση ισοδυναμεί με παράδοση», είπε. «Θέλουμε παιδιά από Ούγγρους».
Είναι σαφές ότι αυτές οι πολιτικές χρησιμοποιούν τα σώματα των γυναικών για οτιδήποτε άλλο εκτός από την ισότητα των φύλων. Ξεκινούν με δωροδοκία, όπως κάνει η Τερέζα Μέι κραδαίνοντας χαρτονομίσματα μπροστά σε φτωχές συνοικίες με αντάλλαγμα την ψήφο τους υπέρ του Brexit. Αργά ή γρήγορα όμως καταλήγουν σε καταναγκασμό. Δεν είναι λοιπόν ποτέ αργά για να αντισταθεί κανείς.
(*) Η Αφουα Χιρς είναι αρθρογράφος της Guardian
Πηγή: The Guardian, ΑΠΕ-ΜΠΕ
