Λίγο πριν ξεκινήσει ο Αύγουστος, οι τράπεζες δημοσίευσαν τα οικονομικά τους αποτελέσματα και όλες θα μπορούσαν να περηφανευτούν για την κερδοφορία τους, αν αυτή δεν προέρχονταν σε μεγάλο ποσοστό από χρεώσεις προμηθειών, οι οποίες πριν από μερικά χρόνια δεν υπήρχαν.
Εμβάσματα, αντικαταστάσεις καρτών, πληρωμές λογαριασμών και πολλά άλλα εφευρήματα, συνθέτουν ένα σύνθετο τραπεζικό τιμοκατάλογο, στον οποίο διαρκώς προστίθενται υπηρεσίες που ήταν δωρεάν ή θα έπρεπε να είναι πολύ φθηνότερες δεδομένου της ψηφιοποίησης των τραπεζικών διαδικασιών.
Ας πάρουμε ίσως το πιο χαρακτηριστικό από τα παραδείγματα που είναι τα εμβάσματα. Η αποστολή ενός εμβάσματος μεταξύ δύο ελληνικών τραπεζών μπορεί να κοστίζει 2 ή και παραπάνω ευρώ ανάλογα με το συνδυασμό των τραπεζών αποστολέα – παραλήπτη, ενώ αν το ποσό κατευθύνεται σε τράπεζα του εξωτερικού, τότε οι χρεώσεις αυξάνονται εκθετικά. Και ενώ πριν μερικά χρόνια για την αποστολή ενός εμβάσματος απαιτούνταν αρκετή γραφειοκρατική διαδικασία, άρα είχε κάποιο σημαντικό κόστος “παραγωγής”, πλέον η διαδικασία είναι πλήρως αυτοματοποιημένη και απαιτεί ελάχιστα υπολογιστική ισχύ. Επομένως, τα κέρδη των τραπεζών από το συνδυασμό μείωσης κόστους και διατήρησης των υψηλών χρεώσεων είναι περισσότερα από το παρελθόν. Πρόκειται για μια από τις εκατοντάδες περιπτώσεις που τα οφέλη της τεχνολογίας ευνοούν τους μετόχους, παρέχοντας ελάχιστα οφέλη στους πελάτες.
Η έκδοση πλαστικής κάρτας είναι μια χρέωση που δεν υπήρχε στο παρελθόν και μάλιστα ο πελάτης είχε το δικαίωμα ακόμα και να χάσει την κάρτα του χωρίς να επιβαρυνθεί για την απόκτηση νέας. Γιατί άραγε ένα κομμάτι πλαστικού που κοστίζει στην τράπεζα ελάχιστα cents, θα πρέπει να χρεώνεται 6 και 8 ευρώ; Το ενδιαφέρον δε είναι ότι αν ο πελάτης αποφασίσει να μη δεχτεί το πλαστικό, έχει την επιλογή να εξυπηρετείται από τα καταστήματα, όπου το κόστος εξυπηρέτησης για την τράπεζα είναι υπερπολλαπλάσιο. Τι θα συνέβαινε άραγε αν 100.000 πελάτες αποφάσιζαν να καταργήσουν τις κάρτες τους και να ακολουθήσουν αυτή τη μέθοδο;
Η λίστα με τις προμήθειες είναι μακριά και δείχνει το εφευρετικό πνεύμα των δημιουργών της. Η βολή των πελατών, έχει αφήσει αυτήν την κατάσταση να διαιωνίζεται με αποτέλεσμα, οι τράπεζες να βρίσκουν γόνιμο έδαφος για να εφαρμόζουν νέες προμήθειες ή να αυξάνουν τις παλαιότερες.
Πρόσφατα, οι ελληνικές τράπεζες εγκαινίασαν μια νέα προμήθεια που αφορά την επανέκδοση κωδικού πρόσβασης στο κατάστημα. Το αξιοσημείωτο είναι ότι υπό συγκεκριμένες συνθήκες, αν δηλαδή ο πελάτης δεν έχει χρεωστική κάρτα, επειδή δε δέχεται τη χρέωση των 6 έως 8 ευρώ που έχουν θεσπίσει οι τράπεζες, η έκδοση του κωδικού πρόσβασης στο κατάστημα είναι μονόδρομος.
Το αντεπιχείρημα των τραπεζών είναι ότι όλα πλέον μπορούν να γίνουν ψηφιακά και χωρίς κόστος. Για αυτό άλλωστε και κλείνουν με καταιγιστικό ρυθμό τα καταστήματά τους. Πράγματι πολλές από τις τραπεζικές εργασίες μπορούν να γίνουν ψηφιακά και στο μέλλον ίσως περισσότερες. Ποιος όμως εγγυάται ότι οι ψηφιακές εργασίες που τώρα παρέχονται δωρεάν δεν θα χρεώνονται στο μέλλον, όταν η χρήση τους θα είναι μονόδρομος.
Και φυσικά δεν είναι μόνο αυτό που είναι στρεβλό. Μια ματιά στα επιτόκια καταθέσεων και δανεισμού, ειδικά για τη χρήση πιστωτικών καρτών, δείχνει ότι οι τράπεζες εκμεταλλευόμενες την αδιαφορία μιας μεγάλης μερίδας πολιτών, αλλά και την αδυναμία των πιο δραστήριων να αντιδράσουν όταν βλέπουν τα κακώς κείμενα, βαδίζουν το δρόμο της κερδοφορίας μέχρι τελικής πτώσεως και μάλλον όχι δικής τους.
Γιάννης Μουρατίδης
