Η ανακουφιστική φροντίδα σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και προσφέρεται δωρεάν σε πολλές δομές μέσω των εθνικών συστημάτων υγείας.
Η Ελλάδα ξεκίνησε τα πρώτα της βήματα σε αυτόν τον τομέα το 1992 με τη Μονάδα Ανακουφιστικής Αγωγής «Τζένη Καρέζη» της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών που λειτουργεί ως παράρτημα του Αρεταίειου Νοσοκομείου και δέχεται ετησίως περισσότερες από 4.000 επισκέψεις ασθενών (ασφαλισμένους και μη) οι οποίοι πάσχουν από καρκίνο και άλλες χρόνιες παθήσεις.
Η Μονάδα παρέχει εντελώς δωρεάν ολοκληρωμένη φροντίδα στους ασθενείς (ανακούφιση του πόνου και των άλλων σωματικών συμπτωμάτων, ψυχολογική στήριξη των ασθενών και των οικογενειών τους, 24ωρη τηλεφωνική επικοινωνία με το προσωπικό της μονάδας), βελτιώνει την ποιότητα ζωής τους και τους βοηθά να αντιμετωπίσουν με αξιοπρέπεια τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες της ασθένειάς τους. Είναι στελεχωμένη με εξειδικευμένο προσωπικό πλήρους απασχόλησης, το οποίο αποτελείται από δύο γιατρούς, δύο ψυχολόγους, μία νοσηλεύτρια, και μια γραμματέα.
«Σύμφωνα με ορισμό του ΠΟΥ η ανακουφιστική φροντίδα ορίζεται ως η ολοκληρωμένη φροντίδα που παρέχεται με σκοπό την ανακούφιση απ’ όλα τα σωματικά συμπτώματα(πχ πόνος, ναυτία, έμετος, ανορεξία, καχεξία, δύσπνοια, κλπ) και το στρες σοβαρών ασθενειών. Περιλαμβάνει την αντιμετώπιση του σωματικού, ψυχοκοινωνικού και συναισθηματικού ”υποφέρειν” που αντιμετωπίζουν άνθρωποι με σοβαρές ασθένειες καθώς και την υποστήριξη των μελών της οικογένειας που παρέχουν φροντίδα σε ένα αγαπημένο τους πρόσωπο», εξηγεί μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Κυριακή Μυστακίδου, καθηγήτρια Ανακουφιστικής Αγωγής Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
«Η έναρξη της υποστηρικτικής και ανακουφιστικής φροντίδας από την διάγνωση της νόσου, παράλληλα με την θεραπευτική αγωγή όχι μόνο βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενή, αλλά συμβάλλει και στο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Αυτό έχει ως συνέπεια να μην διακόπτονται οι θεραπείες λόγω παρενεργειών των θεραπειών και ο ασθενής να έχει μεγαλύτερες και βελτιωμένες πιθανότητες επιβίωσης», τονίζει η κ. Μυστακίδου και προσθέτει: «Για την αντιμετώπιση των ασθενών με κακοήθεις νεοπλασίες υπάρχουν ογκολογικά νοσοκομεία και ογκολογικές κλινικές που καλύπτουν τις ανάγκες των ασθενών στην διάγνωση, θεραπεία, παρακολούθηση και αποκατάσταση. Οι ανάγκες όμως υποστηρικτικής και ανακουφιστικής φροντίδας των ασθενών με χρόνιες παθήσεις και του οικογενειακού περιβάλλοντος από τη διάγνωση μέχρι την αποθεραπεία ή το τελικό στάδιο της ζωής υποεκτιμώνται και δεν αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά. Πέραν του κλινικού της έργου, ο ρόλος της Μονάδας Ανακουφιστικής Αγωγής είναι τόσο εκπαιδευτικός όσο και ερευνητικός».
Η Μονάδα Ανακουφιστικής Αγωγής έχει προσφέρει μέχρι σήμερα δωρεάν ολοκληρωμένη και εξειδικευμένη ανακουφιστική φροντίδα σε περισσότερους από 9.950 ασθενείς σε πάνω από 70.000 επισκέψεις. Ο μεγαλύτερος όγκος των περιπτώσεων είναι ασθενείς με καρκίνο σε ποσοστό 75% περίπου, ενώ το υπόλοιπο 25% περιλαμβάνει ασθενείς με άλλες χρόνιες παθήσεις.
«Παρέχουμε ολοκληρωμένη φροντίδα στους ασθενείς -ανακούφιση του πόνου και των άλλων σωματικών συμπτωμάτων, ψυχολογική στήριξη των ασθενών και των οικογενειών τους, 24ωρη τηλεφωνική επικοινωνία με το προσωπικό της μονάδας-, βελτιώνουμε την ποιότητα ζωής τους και τους βοηθάμε να αντιμετωπίσουν με αξιοπρέπεια τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες της ασθένειάς τους», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Μυστακίδου και προσθέτει ότι η Μονάδα Ανακουφιστικής Αγωγής «Τζένη Καρέζη» είναι η μοναδική δημόσια δομή στην Ελλάδα και λειτουργεί σύμφωνα με τις οδηγίες και τις συστάσεις των σπουδαιότερων διεθνών οργανισμών (ΠΟΥ) και διεθνών επιστημονικών εταιριών (Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανακουφιστικής Φροντίδας).
«Λειτουργεί καθημερινά και το εξειδικευμένο προσωπικό της παρ’ όλες τις αντίξοες οικονομικές συνθήκες και τις ελλείψεις, στέκεται δίπλα στον ασθενή και στην οικογένεια με ευαισθησία, κατανόηση και υπομονή με μοναδικό σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Στα πλείστα κράτη της Ευρώπης και των ΗΠΑ υπάρχουν δομές Ανακουφιστικής Φροντίδας ενταγμένες στο Εθνικό Σύστημα Υγείας γεγονός το οποίο δεν συμβαίνει στην χώρα μας. Η Ανακουφιστική Φροντίδα σε πολλά κράτη αποτελεί ξεχωριστή ειδικότητα της Ιατρικής ενώ σε άλλα εξειδίκευση», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθηγήτρια.
Η ανακούφιση των συμπτωμάτων των ασθενών είναι πολυεπίπεδη και έχει στόχο να αντιμετωπίσει συνολικά τα προβλήματα τους. «Όλα τα συμπτώματα που προέρχονται είτε ως απόρροια των θεραπειών της νόσου είτε από την ίδια τη νόσο και την εξέλιξή της αντιμετωπίζονται ολιστικά με στόχο την ανακούφιση-διαχείριση της σωματικής και υπαρξιακής οδύνης. Οι θεραπευτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στην Μονάδα είναι: φαρμακευτική, παρεμβατική, ψυχολογική, συμπληρωματικές θεραπείες. Προσφέρονται: Ανακούφιση σωματικών συμπτωμάτων όπως αδυναμία-κόπωση, πόνος, δύσπνοια, ανορεξία, καχεξία, αναιμία, ναυτία και έμετος, ψυχολογική στήριξη, αλλά και κάποιες συμπληρωματικές θεραπείες όπως η ρεφλεξολογία και η χαλάρωση», λέει ακόμα η κ. Μυστακίδου.
Η Μονάδα χρηματοδοτείται, για να καλύψει τις μισθολογικές ανάγκες του προσωπικού (ιατρών, νοσηλευτών και ψυχολόγων και γραμματέως)καθώς και το ερευνητικό της έργο, εν μέρει από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και από χορηγίες-δωρεές ιδιωτών/εταιριών/Ιδρυμάτων μέσω κατάθεσης σε Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Πανεπιστήμιου.
Η οικονομική κρίση και η μείωση οικονομικών πόρων που ήρθε ως συνέπεια σε συνάρτηση με τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ασθενών που επισκέπτονται τη μονάδα, έχουν καταστήσει το κλινικό έργο ακόμα δυσκολότερο, όπως τονίζει η κ. Μυστακίδου.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ, Φ. Δουλγκέρη
