Μια παράσταση στη μνήμη του Περικλή Κοροβέση από την ομάδα πείρα(γ)μα, τρία χρόνια μετά τον θάνατό του
Η ομάδα πείρα(γ)μα είναι ένα ανεξάρτητο- συνεργατικό θεατρικό εγχείρημα, που συνδέθηκε από τα πρώτα του βήματα με τον Περικλή Κοροβέση. Από την Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου και κάθε Δευτέρα στις 21.00 ανεβάζει ένα πολύ γνωστό έργο του Κοροβέση, το «Tango bar», στον πολυχώρο «Τρίκυκλο» (Πυθέου 34 και Θεοδώρου Γεωμέτρου, Ν. Κόσμος). Οι συντελεστές της παράστασης είναι: Σκηνοθεσία: Γιάννης Καρούνης. Επιμέλεια σκηνικού χώρου/φωτισμοί: Δέσποινα Ζαχαροπούλου. Επιμέλεια μουσικής: Παναγιώτης Διαμαντόπουλος. Τεχνική υποστήριξη: Θοδωρής Μάνος. Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Λάκης: Γιάννης Καρούνης. Φώντας: Παναγιώτης Διαμαντόπουλος. Συνομιλήσαμε με τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Γιάννη Καρούνη, για την φιλία του με τον Περικλή Κοροβέση, για την ομάδα πείρα(γ)μα, για το «Τρίκυκλο», αλλά και για τις τελευταίες εξελίξεις σχετικά με την υποβάθμιση των πτυχίων των ηθοποιών.
Η συνέντευξη:
Πείτε μας αρχικά, τι σημαίνει για την ομάδα πείρα(γ)μα ο Περικλής Κοροβέσης;
Το 2008, όταν η ομάδα πείρα(γ)μα έκανε τα πρώτα της βήματα ως ανεξάρτητο θεατρικό σχήμα, επέλεξε να ανεβάσει το θεατρικό έργο του Περικλή Κοροβέση «Επιχείρησις Ιουδίθ» σε σκηνοθεσία Θόδωρου Κυριακού με τους ηθοποιούς Ειρήνη Μελά, Βίβιαν Κραββαρίτη, Γιώργο Μοσκιού και Γιάννη Καρούνη. Η γνωριμία μου με τον Κοροβέση ήταν καθοριστική και εξελίχθηκε σε μια φιλία που κράτησε έως τον θάνατο του. Ο Περικλής ήταν ένας άνθρωπος που στη διάρκεια του βίου του υπήρξε ασυμβίβαστος υποστηρίζοντας με πίστη τον αξιακό του κόσμο. Πιστός μέχρι τέλους στις αξίες της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της φιλίας, του έρωτα και της αξιοπρέπειας είχε ένα μαγικό τρόπο να μεταφέρει τις σκέψεις του και τις ιδέες του στους συνομιλητές του. Ένας άνθρωπος που ποτέ δεν ένιωθες, συζητώντας μαζί του, ότι ξεχωρίζει τον εαυτό του από τους άλλους, που ποτέ δεν αυτοπροβλήθηκε ωσάν να ανήκει σε κάποια πνευματική ελίτ. Ένας άνθρωπος που πάντα ήταν δίπλα, είτε μέσω του γραπτού λόγου του είτε μέσω της φυσικής του παρουσίας, σε κάθε έναν άνθρωπο που έχανε την ελευθερία του ή που γινόταν θύμα εκμετάλλευσης και καταπίεσης εξαιτίας του χρώματός του, των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, του φύλου του ή του σεξουαλικού του προσανατολισμού. Ένας άνθρωπος με βαθιά αίσθηση του χιούμορ. Ένας άνθρωπος που ποτέ δεν οικειοποιήθηκε και δεν εξαργύρωσε το ελάχιστο από τον αγώνα του κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Στις 11 Απριλίου του 2020 ο Κοροβέσης φεύγει από τη ζωή εν μέσω των περιοριστικών μέτρων για τον covid-19. Η είδηση του θανάτου του με συγκλόνισε από τη μια ενώ από την άλλη η συνειδητοποίηση πως δεν επιτρέπεται να τον αποχαιρετήσω δια ζώσης μεγιστοποίησε τη θλίψη. Σήμερα, τρία χρόνια μετά τον θάνατό του πραγματοποιείται μια υπόσχεση που είχα δώσει στον εαυτό μου, ότι όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν θα παρουσιάσω επί σκηνής το «Tango Bar» για να τιμήσω τον σύντροφο και φίλο Περικλή. Η ώρα αυτή έφτασε και έτσι το «Tango Bar» ανεβαίνει τη Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου από την ομάδα πείρα(γ)μα στη φιλόξενη και ζεστή σκηνή του χώρου «Τρίκυκλο».
Θέλετε να μας συστήσετε το έργο «Tango bar»;
Το «Tango Bar» εκδόθηκε το 1988. Ανέβηκε για πρώτη φορά από τον Αντώνη Αντωνίου στη «Θεατρική Σκηνή» της οδού Νάξου. Στην παράσταση έπαιξαν ο Αντώνης Αντωνίου και ο Δημήτρης Τζουμάκης. Έκτοτε έχει ανέβει αρκετές φορές με τελευταίο ανέβασμα το 2019 σε σκηνοθεσία Σπύρου Μιχαλόπουλου με τους ηθοποιούς Χρήστο Αυλωνίτη και Κώστα Κονταράτο. Στο «Tango Bar» ο Κοροβέσης τοποθετεί τους δύο ήρωές του, τον Λάκη και τον Φώντα, σε ένα μπαρ. Η ιστορία εξελίσσεται κατά τη διάρκεια μιας βραδιάς. Ένας αποτυχημένος συγγραφέας και ένας ιδιοκτήτης μπαρ- πρώην ηθοποιός. Μια φιλία και μια σχέση ζωής. Δύο άνθρωποι που ζουν μέσα στον φανταστικό τους κόσμο, που απογυμνώνονται, χαίρονται την αποτυχία τους και στηλιτεύουν τον κόσμο της επιτυχίας, της αλαζονείας. Δύο άνθρωποι που επιμένουν να ζουν μέσα στην αθωότητα του παιχνιδιού των παιδικών τους χρόνων πάρα να βιώνουν το στυγνό κοινωνικό περιβάλλον. Δύο άνθρωποι που καταστρέφοντας τον εαυτό τους, καταστρέφουν μαζί και αυτό που οι άλλοι τους επιβάλλουν. Ο Κοροβέσης έχει στήσει δραματουργικά ένα έργο που απαιτεί κυρίως ερμηνείες, και που εστιάζει στη διατήρηση ενός κοινού ρυθμού όπως απαιτεί άλλωστε και ο χορός του tango. Απαραίτητο στοιχείο για τη διατήρηση του ρυθμού είναι η «χημεία» μεταξύ των ηθοποιών. Στην παράστασή μας με τον Παναγιώτη Διαμαντόπουλο, ηθοποιό και μέλος της ομάδας πείρα(γ)μα, με συνδέει μια προσωπική φιλία που κρατά εδώ και τριάντα τρία χρόνια. Η προσωπική μας σχέση ενδυναμώνει υποκριτικά την παράσταση και δημιουργεί ένα σφιχτό ρυθμό. Πρόκειται για μια ευτυχή συγκυρία που κάθε ηθοποιός, νομίζω, επιδιώκει να συναντήσει κατά τη διάρκεια της πορείας του στο θέατρο. Με τον Παναγιώτη μπορέσαμε γρήγορα να «πιάσουμε» τον παλμό που, εκτιμώ πως, ο Περικλής θα ήθελε να δει από σκηνής.
Για τον κόσμο που δεν γνωρίζει. Τι είναι το «Τρίκυκλο» και τι γίνεται σ’ αυτόν τον χώρο;
Το «Τρίκυκλο» δεν είναι θέατρο. Πρόκειται για έναν δυναμικό πολυχώρο που λειτουργεί ως μεζεδοπωλείο στον κάτω χώρο, ενώ στον επάνω χώρο φιλοξενεί μουσικά σχήματα, εκθέσεις φωτογραφίας, εικαστικές εκθέσεις και θεατρικές παραστάσεις. Εκεί, στον πεζόδρομο της οδού Πυθέου στον Νέο Κόσμο, σε ένα διατηρημένο κτήριο της δεκαετίας του τριάντα, η ομάδα πείρα(γ)μα βρήκε στέγη από το 2014. Εκεί παρουσιάσαμε τις παραστάσεις «Μάμα Τόνυ» της Φράνκα Ράμε σε μετάφραση και σκηνοθεσία Αγγελικής Κασόλα, και ερμηνεία της Ειρήνης Μελά, και την παράσταση «Ο κύκλος των “μάταιων” πράξεων» του Σπύρου Τζόκα σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία Αγγελικής Κασόλα, με εμένα στον ρόλο του Ναπολέοντα Σουκατζίδη και την Ειρήνη Μελά στον ρόλο της Χαράς Λιουδάκη. Πρόκειται για μια παράσταση ιστορικής μνήμης βασισμένη στη ζωή του Ναπολέοντα Σουκατζίδη από τα Βουρλά της Μικράς Ασίας, έως και την εκτέλεση του στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής την Πρωτομαγιά του 1944. Στο «Τρίκυκλο» η ομάδα πείρα(γ)μα παρουσίασε την παράσταση-ντοκουμέντο «Η Δίκη του Μπρεχτ» βασισμένη στην απολογία του Μπέρτολτ Μπρεχτ στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Υποθέσεων του Κογκρέσου (H.U.A.C) καθώς και σε αποσπάσματα από το φάκελο του Μπρέχτ στο FBI. Τη σκηνοθεσία καθώς και τη σύνθεση κειμένων/οπτικοακουστικού υλικού ανέλαβε η Αγγελική Κασόλα. Ερμήνευσαν οι ηθοποιοί: Γιάννης Καρούνης (Μπρεχτ), Ειρήνη Μελά (Δικαστές), Παναγιώτης Διαμαντόπουλος και Ορέστης Γεωργίου (πράκτορες FBI). Η παρουσίαση μιας παράστασής μας στο “Τρίκυκλο” είναι αποτέλεσμα συλλογικής δουλειάς. Ο Παναγιώτης Διαμαντόπουλος και η Μαρία Μυλώνα ως ιδιοκτήτες του χώρου μαζί με τους πάντα πρόθυμους και φιλικούς εργαζόμενους στον χώρο και με την τεχνική υποστήριξη του Θοδωρή Μάνου στηρίζουν την βασική αρχή της ομάδας που είναι ο συνεργατισμός και η συλλογική δράση.
Μια τελευταία ερώτηση. Τι σημαίνει πρακτικά για τους ηθοποιούς η υποβάθμιση των πτυχίων τους; Θεωρείτε ότι οι σημαντικές κινητοποιήσεις των τελευταίων ημερών δείχνουν τον δρόμο και στους υπόλοιπους κλάδους;
Η χώρα που γέννησε το θέατρο, όπως αρέσκονται να διαλαλούν με κάθε ευκαιρία, οι πολιτικοί προϊστάμενοι και οι συν αυτώ παρατρεχάμενοί τους, σε διάφορες ανά την επικράτεια εκδηλώσεις των αρίστων και των επιφανών του τόπου, δεν έχει Ανώτατη Σχολή υποκριτικής τέχνης και σκηνοθεσίας. Στη χώρα που γέννησε το θέατρο καταργήθηκαν πρόσφατα τα καλλιτεχνικά μαθήματα από το Λύκειο. Στη χώρα που γέννησε το θέατρο υποβαθμίζονται τα πτυχία των Ανώτερων Δραματικών Σχολών. Στη χώρα που γέννησε το θέατρο μειώνονται συνεχώς οι κρατικές επιχορηγήσεις, στη χώρα που γέννησε το θέατρο το επάγγελμα του ηθοποιού είναι απαξιωμένο, στη χώρα που γέννησε το θέατρο, δια στόματος της υπουργού πολιτισμού, οι εργαζόμενοι στο θέατρο δεν δικαιούνται κρατικής μέριμνας για τα μέτρα του covid επειδή «τα παίρνουν μαύρα.» Στη χώρα που γέννησε το θέατρο, πίσω από τα μεγάλα λόγια κρύβεται μια ζοφερή πραγματικότητα. Οι δημιουργοί, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, μουσικοί, σκηνογράφοι καθώς και οι τεχνικοί που εργάζονται για την παρουσίαση των θεατρικών παραστάσεων ζουν στο σύνολο τους σε συνθήκες φτώχιας και απαξίωσης. Απαξιωμένοι από έναν κρατικό μηχανισμό που αντί να είναι αρωγός είναι εχθρός. Η ύπαρξή μας ως καλλιτέχνες, στις συνθήκες που ορίζονται ξεκάθαρα πλέον από τους νόμους της αγοράς, είναι αντιπαραγωγική. Σήμερα αν δεν είσαι ένα καλοσυντηρημένο γρανάζι μιας μηχανής που το μόνο που την ενδιαφέρει είναι να παράγει κέρδος για το κεφάλαιο, είσαι παρασιτικός, και αν διεκδικήσεις χώρο για να αναπνέεις είσαι γραφικός, λαϊκιστής, ρομαντικός, ονειροπόλος. Πέρα από τους ελάχιστους καλοπληρωμένους στον χώρο του θεάτρου, οι οποίοι είναι τελικά τόσοι όσοι χρειάζεται το σύστημα των διαφημιστικών εταιρειών και των μεγάλων παραγωγών για να παραχθεί το πολυπόθητο κέρδος, υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια ένας κόσμος που αγωνίζεται καθημερινά σε αντίξοες συνθήκες να υπάρξει. Αυτός ο δημιουργικός κόσμος συσπειρώνεται γύρω από ανεξάρτητες ομάδες, εργάζεται με απλήρωτες πρόβες, αναγκάζεται να κάνει διάφορες περιστασιακές δουλειές για να ανταποκριθεί στις καθημερινές του βιοποριστικές ανάγκες και να αυτοχρηματοδοτήσει τις παραγωγές του, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι αυτό δεν είναι βιώσιμο. Και όμως αυτός ο κόσμος επιμένει πεισματικά να δημιουργεί εντός ενός εχθρικού περιβάλλοντος.
Ήρθε η ώρα αυτός ο κόσμος να αποκτήσει ορατότητα. Να αγωνιστεί για την αξιοπρέπειά του. Να διεκδικήσει τον χώρο του. Είναι ελπιδοφόρο πως ο αγώνας αυτός ξεκινά από τη νέα γενιά. Από τις σπουδάστριες και σπουδαστές των δραματικών σχολών. Μαζί τους σε αυτό τον αγώνα και εμείς οι παλιότεροι. Μαζί μας και το κομμάτι της κοινωνίας που αναγνωρίζει την αξία της τέχνης στη ζωή. Που αναγνωρίζει την αξία που έχει για τη διαμόρφωση του ανθρώπου – ως πολιτικού υποκειμένου και όχι ως καταναλωτή – ένα τραγούδι, μια παράσταση, μια ταινία, μια φωτογραφία, ένα εικαστικό έργο. Οι καλλιτέχνες ανοίγουν τον δρόμο της αντίστασης γιατί δεν έχουν τίποτε πλέον να χάσουν. Είναι εδώ και δεν προτίθενται να κάνουν πίσω. Το Προεδρικό Διάταγμα 85/22 είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Ανάγκη να πείσουμε την κοινωνία για τον δίκαιο αγώνα που μόλις ξεκίνησε.
Λάμπρος Αναγνωστόπουλος
