Η σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση σόγιας και των προϊόντων της και την εμφάνιση καρκίνου, ειδικότερα καρκίνου του μαστού αποτελεί ζήτημα που έχει απασχολήσει έντονα την επιστημονική κοινότητα. Αιτία που απέσπασε το ενδιαφέρον των επιστημόνων αποτέλεσαν τα χαμηλά ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του μαστού στην Ασία, όπου η διατροφή είναι πλούσια σε τρόφιμα σόγιας.
Σύμφωνα με μελέτη στην οποία συμμετείχαν 19 χώρες, βρέθηκε ότι η Κίνα είχε τα χαμηλότερα ποσοστά θανάτων από καρκίνο του μαστού και παράλληλα την υψηλότερη πρόσληψη σόγιας.
Πολυάριθμες μελέτες που ακολούθησαν καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες που καταναλώνουν τακτικά σόγια έχουν μικρότερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, σε σύγκριση με τις γυναίκες που δεν καταναλώνουν σόγια αποδεικνύοντας πως η πρόσληψη φυτοοιστρογόνων σόγιας είναι αντιστρόφως ανάλογη με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Τι συμβαίνει όμως όταν υπάρχει κληρονομική προδιάθεση;
Λιγότερες από το 10% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού είναι κληρονομικές. Ωστόσο, στις περιπτώσεις κληρονομικής προδιάθεσης πιθανότατα πρόκειται για μεταλλάξεις σε ένα από τα ογκοκατασταλτικά γονίδια BRCA1 ή BRCA2, που υπερασπίζονται την ακεραιότητα των γονιδίων μας.
Τα ογκοκατασταλτικά γονίδια BRCA1 ή BRCA2, είναι ανθρώπινα γονίδια τα οποία παράγουν πρωτεΐνες που καταστέλλουν τον όγκο. Επιπλέον, συμμετέχουν στην επιδιόρθωση του DNA διαδραματίζοντας διπλό ρόλο. Αφενός, κρατούν τα καρκινικά κύτταρα υπό έλεγχο αφετέρου προστατεύουν τα υγιή κύτταρα από το να μεταβούν σε καρκινικά. Ως εκ τούτου, καταλαβαίνουμε πως αν ένα από αυτά τα γονίδια υποστεί ζημιά, μετάλλαξη, η κάποιες χρωμοσωμικές ανωμαλίες, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση καρκίνου.
Ποιος είναι ο ρόλος της σόγιας σε αυτό;
Μέχρι πρόσφατα, οι διαιτητικές συστάσεις για τα άτομα με γενετική προδιάθεση επικεντρωνόταν στην μείωση της βλάβης του DNA που προκαλείται από τις ελεύθερες ρίζες, προτείνοντας την πρόσληψη πολλών αντιοξειδωτικών μέσω της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών. Τί θα γινόταν όμως αν θα μπορούσαμε επίσης να ενισχύσουμε τη λειτουργία των γονιδίων BRCA που μας προστατεύουν;
Πρόσφατες εργαστηριακές μελέτες δείχνουν ότι τα φυτοοιστρογόνα σόγιας θα μπορούν να επαναφέρουν την προστασία των BRCA γονιδίων, τα οποία καταστέλλονται από τον καρκίνο του μαστού, αυξάνοντας την έκφραση τους κατά 1.000% μέσα σε 48 ώρες.
Σε άτομα με φυσιολογικά γονίδια η πρόσληψη σόγιας συνδέθηκε με 27% μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού, αλλά σε άτομα με γενετική προδιάθεση η μείωση του κινδύνου άγγιξε το 73%, αποδεικνύοντας έτσι ότι η υγιεινή διατροφή είναι ακόμη πιο σημαντική σε όσους εμφανίζουν υψηλό γενετικό κίνδυνο.
Συμπερασματικά, μέτριες ποσότητες σόγιας, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής μπορούν αν έχουν θετική επίδραση ενάντια στον καρκίνο του μαστού τόσο σε ασθενείς με ιστορικό καρκίνου όσο και σε γυναίκες με κληρονομική προδιάθεση. Ωστόσο, τα χάπια σόγιας και συμπληρώματα θα πρέπει να αποφεύγονται, καθώς περιέχουν μεγάλες ποσότητες ισοφλαβόνων και απαιτείται περεταίρω έρευνα ώστε να διεξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για τη χρήση τους.
