Του Χρήστου Κοροβίλα , κλινικού ψυχολόγου και παιδοψυχολόγου
Όταν ο εγκέφαλος ενός ανθρώπου αναπτύσσεται σωστά και ευδοκιμεί, ξέρουμε ότι το άτομο βιώνει μια αίσθηση ευημερίας, πληρότητας και ευτυχίας. Η υγεία του εγκεφάλου είναι ζωτικής σημασίας για μια υγιή ζωή, και έτσι είναι σημαντικό να δίνουμε σημασία στη «φροντίδα» του εγκεφάλου με τον ίδιο τρόπο που προσέχουμε την υγεία του σώματός μας.
Ο σημερινός άνθρωπος έχει καταφέρει να επιμηκύνει το προσδόκιμο ζωής του περισσότερο από ποτέ, πράγμα που σημαίνει ότι η συντήρηση της καλής λειτουργίας του εγκεφάλου είναι επίσης πιο σημαντική από ποτέ. Σήμερα γνωρίζουμε αρκετούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να στηρίξουμε τον ανθρώπινο εγκέφαλο, διασφαλίζοντας έτσι την καλή λειτουργία και ανταπόκρισή του στις αυξημένες ανάγκες της καθημερινής ζωής.
Καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής μας ο εγκέφαλός μας θα συνεχίσει να διαμορφώνεται, ακόμα και να αναπτύσσει νέα εγκεφαλικά κύτταρα (σύμφωνα με νέες έρευνες). Αυτό βέβαια συμβαίνει με την προϋπόθεση ότι ο άνθρωπος ζει σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε θετικές εμπειρίες, φροντίζοντας συνειδητά για την ενδυνάμωση και ενίσχυση του εγκεφάλου του.
Αυτή η ανάγκη ενίσχυσης του εγκεφάλου αρχίζει να γίνεται πιο επιτακτική κατά τη δεύτερη δεκαετία της ζωής μας (μέσα με τέλη της δεκαετίας των 20 ετών), όταν δηλαδή οι εγκεφαλικές λειτουργίες αρχίζουν να φθίνουν και ο εγκέφαλος σταδιακά χάνει σε πυκνότητα και ζυγίζει λιγότερο.
Αυτή είναι η δυσάρεστη όψη της πραγματικότητας. Τα καλά νέα είναι ότι μπορούμε να επιβραδύνουμε αυτήν την απώλεια και να σταματήσουμε το επιβλαβές stress, την ασθένεια και οτιδήποτε άλλο έρχεται στη ζωή μας εξαιτίας της απόπτωσης των νευρωνικών κυττάρων. Ο διαλογισμός ή αλλιώς mindfulness (όπως ονομάζεται η δυτική εκδοχή, αυτής της ανατολικής προελεύσεως τεχνικής) είναι ένα ισχυρό μέσο για την «εκγύμναση» του εγκεφάλου μας.
Μια σημαντική έρευνα
Μεταξύ των πολλών ερευνών που επιβεβαιώνουν τα οφέλη του mindfulness, μια πρόσφατη έρευνα από το U.C.L.A. έδειξε ότι ο διαλογισμός μπορεί να διατηρήσει τα επίπεδα της φαιάς ουσίας του εγκεφάλου (του ιστού δηλαδή που περιέχει τους νευρώνες).
Οι ερευνητές συνέκριναν δύο ομάδες ανθρώπων. Η μία ομάδα εξασκούταν στην πρακτική του διαλογισμού για χρόνια ενώ η άλλη όχι. Και οι δύο ομάδες έδειξαν κάποια απώλεια της φαιάς ουσίας (όπως άλλωστε συμβαίνει φυσιολογικά με την πάροδο του χρόνου), αλλά στην ομάδα που είχε εξασκηθεί σε τεχνικές διαλογισμού η απώλεια που παρατηρήθηκε ήταν πολύ μικρότερη.
Η έρευνα αυτή δεν μπόρεσε να ξεκαθαρίσει αν αυτό συμβαίνει επειδή ο διαλογισμός «ξανά- χτίζει» την ποσότητα της φαιάς ουσίας που χάνεται (ως μια φυσιολογική διαδικασία της γήρανσης) ή αν επιβραδύνει το ρυθμό απώλειας της φαιάς ουσίας (ενδεχομένως με τη μείωση του στρες και την αύξηση της γενικότερης υγείας).
Ίσως συμβαίνουν και τα δύο, όμως παρά τα σημαντικά ευρήματα και τις ενδείξεις για τα οφέλη του διαλογισμού, η παραπάνω έρευνα δεν μπόρεσε να αποδείξει επιστημονικά το κατά πόσο η διαφορά που βρέθηκε στην εγκεφαλική δομή των συμμετεχόντων ήταν όντως αποτέλεσμα του διαλογισμού (δεδομένου η έρευνα συνέκρινε ανθρώπους με πολύ διαφορετικό ιστορικό, δηλαδή ανθρώπους που είχαν μεγάλη εμπειρία στην τεχνική του διαλογισμού και ανθρώπους που δεν είχαν κάποια αντίστοιχη εμπειρία).
