«Τη δόξα πολλοί εμίσησαν, το χ ρ ή μ α ουδείς».
«Αι επιφανείς τύχαι, καθάπερ οι σφοδροί των ανέμων, μεγάλα ποιούσι ναυάγια»(Πλούταρχος).
Η σύλληψη και η απαγγελία κατηγορίας για χρηματισμό και διαφθορά εναντίον της κ. Εύας Καϊλή δεν επέφερε σκληρά πλήγματα μόνον στην πολιτική, στην ηθική, στην Ευρωπαϊκή ιδέα και στο ΠΑΣΟΚ αλλά και στην επιστήμη της ψυχολογίας που διερευνά το «πρώτο κινούν» της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Παραδοσιακές θεωρίες φαίνεται να αδυνατούν να ερμηνεύσουν συμπεριφορές σαν κι αυτές της ευρωβουλευτή αφού κατά τεκμήριο η φύση και οι συγκυρίες φάνηκαν πολύ απλόχερες μαζί της. Ομορφιά, ζηλευτή πολιτική θέση, οικονομική ευπραγία, αναγνωρισιμότητα και ευοίωνο μέλλον…
Ωστόσο, όλα τα παραπάνω θετικά δώρα δεν στάθηκαν αποτρεπτικά στην απληστία και στον χρηματισμό της. Ένα αναπάντητο “γιατί” αιωρείται. Ποιος κακός δαίμονας ή πνεύμα την τύφλωσε και επέφερε στο νου της σύγχυση και τύφλωση; Ποιος πονηρός θεός την πλάνεψε και την οδήγησε σε πράξεις ανήθικες και πολιτικά “απρεπείς”; Η «πολιτική ορθότητα» μάς εμποδίζει να εξωτερικεύσουμε όσα νιώθουμε ή ακούμε για τις πράξεις της κ. Καϊλή.
Ο ρόλος της Άτης
Επειδή οι σύγχρονες επιστήμες και οι θεωρίες περί ανθρώπινης συμπεριφοράς αποδεικνύονται αδύναμες και ατελέσφορες στον εντοπισμό του «πρώτου κινούντος» πολλοί καταφεύγουν στην σοφία των αρχαίων φιλοσόφων και τραγικών ποιητών Η έννοια της Άτης επανέρχεται στην επικαιρότητα ως ερμηνευτικό εργαλείο για συμπεριφορές που δεν “χωράνε” σε λογικά σχήματα σκέψης.
“Το κακόν δοκείν ποτ εσθλόν τωδ έμμεν ότω φρένας θεός άγει προς άταν”(Αντιγόνη Σοφοκλέους,στιχ,620-623/ Το κακό φαίνεται για καλό σε αυτόν του οποίου το μυαλό ο θεός οδηγεί προς την άτη, δηλαδή στην συσκότιση > συμφορά).
Στα αρχαία χρόνια η λέξη “άτη” σήμαινε την “σύγχυσιν των φρενών” ,την απερισκεψία που οφειλόταν σε πλάνη που απέστελναν οι θεοί. Η άτη ,δηλαδή, οδηγούσε τους ανθρώπους στην ηθική παρεκτροπή και σε ανεύθυνες πράξεις .Επόμενο στάδιο η “ Ύβρις” που ενεργοποιεί την παρέμβαση της “Νέμεσης“ που με την σειρά της επιβάλλει την “Τίσιν” – τιμωρία .
Για τους αρχαίους το παραπάνω σχήμα Άτη > Ύβρις > Νέμεσις > Τίσις ίσχυε απόλυτα και ερμήνευε πειστικά τις παρεκτροπές των ανθρώπων και ιδιαίτερα εκείνων που κατείχαν κάποιο αξίωμα.
Συμπληρωματικά και σύμφωνα με την εκκλησιαστική ρήση “Μωραίνει κύριος ον βούλεται απολέσαι” o άνθρωπος γενικά είναι θέμα της βούλησης των θεών .Όποια , βέβαια, θεωρία κι αν αποδεχτούμε (Άτη/εκκλησιαστική ρήση) αυτό δεν πρέπει να μας οδηγήσει στην άκριτη αποδοχή του “ανεύθυνου” του ανθρώπου, στο βαθμό που αυτός λαμβάνεται ως θύμα μιας κοσμογονικής νομοτέλειας ή της θεϊκής βούλησης.
Τα πλήγματα
Το Qatargate προκάλεσε συντριπτικά κατάγματα στο σώμα του Ευρωκοινοβουλίου αλλά και γενικότερα στην ιδέα της Ευρωπαϊκής ιδέας και ολοκλήρωσης. Η ηθική ως έννοια δοκιμάζεται και όλοι διακηρύσσουν πως ο αμοραλισμός σε όλες τις εκφάνσεις του κυριαρχεί. Η πολιτική ως έννοια και περιεχόμενο βάλλεται πανταχόθεν και κυριαρχεί το ισοπεδωτικό “όλοι ίδιοι είναι”.
Ο σοσιαλισμός ως ιδεολογία υπεράσπισης των αδύναμων αμφισβητείται ευθέως και πολλοί είναι εκείνοι που καγχάζουν με τις ηχηρές-υποκριτικές διακηρύξεις του. Το ΠΑΣΟΚ αναγκάζεται για άλλη μία φορά να απολογείται για φαινόμενα διαφθοράς, ηθικής παρεκτροπής και χρηματισμού των επιφανών στελεχών του.
Στο κάδρο των πληγμάτων μπαίνει για μία ακόμη φορά και η Ελλάδα ως χώρα που εκτρέφει οικονομικά σκάνδαλα (Siemens. λίστα Λαγκάρντ …).
Μία σύντομη καταγραφή και ανάλυση όλων των παραπάνω “πληγμάτων” ίσως θα αναδείκνυε πληρέστερα τις παράπλευρες συνέπειες του Κατάρ Γκέητ.
Η ΕΕ και το Ευρωκοινοβούλιο
“Προτιμούμε να κρυώνουμε, από το να παίρνουμε τα χρήματά τους”.
H παραπάνω θέση είναι η δήλωση της προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, της κ. Ρομπέρτα Μέτσολα που εξέφρασε την αποφασιστικότητά της στην πάταξη της διαφθοράς και ζήτησε να μην εργαλειοποηθεί η συγκεκριμένη συμπεριφορά της κ.Καϊλή για πολιτικούς σκοπούς (αποδόμηση της ευρωπαϊκής ιδέας…).
Πόσο εφικτό, όμως, είναι αυτό όταν η αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου κατηγορείται για ενέργειες που δεν συνάδουν με την πολιτική ηθική και τις αξίες της δημοκρατίας; Με ποια επιχειρήματα θα μπορούσε κάποιος να αντικρούσει τις αιτιάσεις των αρνητών της ευρωπαϊκής ιδέας; O ευρωσκεπτικισμός θα φουντώσει και πάλι στην χώρα μας και θα δικαιώσει τους υπέρμαχους του Brexit.
Η αξιοπιστία των οργάνων της ΕΕ και του ευρωκοινοβουλίου πλήττεται ανεπανόρθωτα και όλοι τονίζουν πως το αρχαιοελληνικό “ευθύνας διδόναι” των πολιτικών θα πρέπει να αποτελέσει την νέα βίβλο των θεσμικών οργάνων .Όλοι ελέγχονται και απολογούνται. Αλήθεια σε ποιον “απολογούνται” οι ευρωβουλευτές; O ρόλος τους είναι μόνον συμβουλευτικός και διακοσμητικός;
Πολλά ερωτήματα και απορίες για τον τρόπο λειτουργίας των θεσμών και των ευρωπαϊκών οργάνων. Ήδη πολλοί μιλούν ή φοβούνται για ένα Euro Gate αφού η αφρόκρεμα των θεσμικών οργάνων παραβίασε την ηθική και της αρχές της δημοκρατίας.
Η Πολιτική και το ΠΑΣΟΚ
Στην πολιτική ζωή της χώρας μας θα δυναμώσουν οι φωνές αμφισβήτησης της πολιτικής και των πολιτικών μας .Θα επικρατήσουν οι ισοπεδωτικές κραυγές του τύπου “ Όλοι ίδιοι είναι. Κοιτάζουν μόνον την τσέπη τους”.
Ποια επιχειρήματα θα πρέπει να επιστρατεύσουν οι υπέρμαχοι της “πολιτικής” για να αντιμετωπίσουν τους αρνητές της; Πόση πειθώ θα πρέπει να επιστρατεύσει ο πολιτικός κόσμος για να γίνουν αποδεκτές οι θέσεις του για εγκράτεια και ηθική; Πόση κατανόηση θα πρέπει να δείξουν ο άνεργος, ο συνταξιούχος και ο παρίας της οικονομικής ζωής απέναντι σε φαινόμενα χρηματισμού και διαφθοράς από πρόσωπα που κατά τεκμήριο ψηφίζονται να φυλάσσουν το δημόσιο χρήμα και να αποτελούν πρότυπα ηθικής ακεραιότητας; Ο πολιτικός αμοραλισμός κάποιων αξιωματούχων της πολιτικής δίνει τροφή στους αμφισβητίες της πολιτικής.
Η προσφορά του μπασκετμπολίστα Ν.Παππά στις καθαρίστριες του ΟΑΚΑ είναι η απόλυτη αντίστιξη στις ενέργειες χρηματισμού της κ.Καϊλή. Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που διασώζουν την ηθική και την έννοια της κοινωνικής προσφοράς στις ευπαθείς οικονομικά και εργασιακά ομάδες. Πιο σημαντικό είναι όταν αυτή η προσφορά συνοδεύεται και από μία συγγνώμη του τύπου :
“Μία συγγνώμη για τα τόσα χρόνια που τις αγνοούσα”.
Λόγια ανθρώπινα αλλά και σκληρά για τους κατ επίφαση υπερασπιστές των λαϊκών συμφερόντων και της σοσιαλιστικής ιδέας.
Το ΠΑΣΟΚ για μία ακόμη φορά δέχεται επιθέσεις όχι μόνον αργοπορημένη διαγραφή της κ.Καϊλή ,αλλά και γιατί δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από το άγος του χρηματισμού επιφανών στελεχών του. Οι κατήγοροί του – και εν όψει εκλογών-εύκολα θα επισημαίνουν πως το κόμμα αυτό λειτουργεί ως “εκτροφείο” πολιτικών διεφθαρμένων ΄
Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να βρει πολλά και πειστικά επιχειρήματα για να πείσει και τους πιο καλόβουλους πως το ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να μάχεται για το λαό, έτσι ώστε το παλιό σύνθημα “Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, ο Λαός στην εξουσία” να δικαιωθεί ιστορικά. Τελικά θα μπορέσουν το ΠΑΣΟΚ και ο κ. Ανδρουλάκης να επουλώσουν κι αυτές τις πληγές, να αποκτήσουν το ηθικό πλεονέκτημα και να πετύχουν την μεγάλη ανατροπή; ( δημοσκοπική, εκλογική….).
Η Ομορφιά και ο Πλούτος
Παρακολουθώντας τις εξελίξεις του Κατάρ γκέητ και τις πολλαπλές επιπτώσεις του σε όλα τα επίπεδα της Ηθικής και της Πολιτικής νομοτελειακά οδηγούμαστε στις μεγάλες αλήθειες που κρύβονται στο γνωστό “Επιχείρημα της Ολισθηρής Πλαγιάς” .Σύμφωνα με αυτό μία πράξη δυνητικά μπορεί να προκαλέσει πολλαπλές επιπτώσεις που είναι δύσκολα να προβλεφθούν από πριν.
Εκείνο, όμως, που προκαλεί εντύπωση και τρέφει τους ηθικολόγους είναι το γεγονός πώς τόσοι άνθρωποι είναι τόσο ευάλωτοι στον χρηματισμό και στην διαφθορά. Πώς, δηλαδή, άνθρωποι σε καίριες θέσεις διολισθαίνουν εύκολα στο ρόλο των προσκυνητών του θεού του χρήματος; Γιατί ο πλούτος κατέχει τέτοια ζηλευτή θέση στις επιλογές των ανθρώπων που φαίνεται να αγνοούν την αξιολόγηση των Πλατωνικών Διαλόγων:
“Άριστον υγιαίνειν, δεύτερον δε κάλλος, τρίτον δε πλούτος” (Γοργίας).
Ίσως πολλοί πολιτικοί και όχι μόνον η κ.Καϊλή θα έπρεπε να διαβάσουν τους παρακάτω στίχους του Κ.Καβάφη από το ποίημα ” Από την σχολήν του περιωνύμου Φιλοσόφου”:
“Κατόπι μπήκε στα πολιτικά./Μα τα παραίτησεν .Ήταν ο ΄Επαρχος μωρός…/ Η τύχη του εφάν εις τούτο ευμενής. / τον έδωσε μορφήν εις άκρον ευειδή./Και χαίρονταν την θείαν δωρεάν./ Τουλάχιστον για δέκα χρόνια ακόμη / η καλλονή του θα διαρκούσεν…./ Ή τέλος, δυνατόν και στα πολιτικά / να επέστρεφεν – αξιεπαίνως ενθυμούμενος / τες οικογενειακές του παραδόσεις,/ το χρέος προς την πατρίδα, κι άλλα ηχηρά /παρόμοια“.
Γ ι α τ ί Εύα;
Γιατί κ.Καϊλή προσβάλατε με τις πράξεις σας το κόμμα που σάς στήριξε ,διαψεύσατε τους ψηφοφόρους σας που σάς εμπιστεύτηκαν, ντροπιάσατε την ιδεολογία που δήθεν υπηρετείτε, εκθέσατε τους ευρωβουλευτές που σάς ψήφισαν ως αντιπρόεδρο του ευρωκοινοβουλίου και γενικότερα αποδυναμώσατε την ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης;
Πώς θα μιλήσουμε στους νέους για την πολιτική και για το όραμα της ευρωπαϊκής ένωσης;
“Και πώς να κρυφτείς απ τα παιδιά/ Έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα …/ Πώς να τα κρύψεις όλα αυτά/ Έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλοι…”
Ίσως αγαπητή Εύα λόγω της ταχύτατης αναρρίχησής σας στα ανώτερα κλιμάκια της εξουσίας να μην προλάβατε να ασχοληθείτε με την ποίηση και ιδιαίτερα με εκείνους τους ποιητές που με την τέχνη τους συμπύκνωσαν σε λίγους στίχους μία διαχρονική προτροπή-συμβουλή, αλλά και συνάμα και μία κοσμοθεωρία. Οι παρακάτω καβαφικοί στίχοι μπορούν να συνιστούν μία προσωπική υπόδειξη του ποιητή προς την ψυχή του. Έχουν ,ωστόσο, ως αποδέκτη και κάθε φιλόδοξο άνθρωπο που στοχεύει στην διεύρυνση της εξουσίας του. Γιατί όποιος δεν μπορεί να ελέγξει αποτελεσματικά κάποια ανθρώπινα πάθη ή ματαιοδοξίες ίσως καταφύγει σε πράξεις ανηθικότητας και κοινωνικά ζημιογόνες που υπονομεύουν στο τέλος και τον αυτοσεβασμό του.
«Τα μεγαλεία να φοβάσαι ,ω ψυχή./ Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις / αν δεν μπορείς, με δισταγμό και / να τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά / προβαίνεις,/ τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι»(“Μάρτιαι Ειδοί”).
ΙΔΕΟπολις
iliasgiannakopoulos.blog.spot.com
Ηλία Γιαννακόπουλου
Φ ι λ ο λ ό γ ο υ
