22.7 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΑΠΟΨΕΙΣΤρεις ιδιαίτερα πρόσφατες ιστορίες ανατροπής καθεστώτων | Γράφει ο Κωνσταντίνος Μαγκλαβέρας

Τρεις ιδιαίτερα πρόσφατες ιστορίες ανατροπής καθεστώτων | Γράφει ο Κωνσταντίνος Μαγκλαβέρας

Τρεις ιδιαίτερα πρόσφατες ιστορίες ανατροπής καθεστώτων | Γράφει ο Κωνσταντίνος Μαγκλαβέρας

Τον Ιούλιο του 2016 η Τουρκία βιώνει έντονες πολιτικές αναταράξεις. Οι τριγμοί φτάνουν μέχρι την ανώτατη πολιτική βαθμίδα καθώς ο πανίσχυρος Ταγίπ Ερντογάν θα νιώσει την απειλή της απώλειας της θέσης του από την πραξικοπηματική στρατιωτική ομάδα το «Συμβουλίου της Ειρήνης» που θα γεμίσει τους δρόμους της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης με τεθωρακισμένα και στρατιώτες επιβάλλοντας στρατιωτικό νόμο. Τούρκοι πολίτες θα ξεχυθούν στους δρόμους και θα συγκρουστούν με τους πραξικοπηματίες οι οποίοι λίγες ώρες μετά θα υποχωρήσουν και θα παραδοθούν στις αστυνομικές δυνάμεις. Η ολιγόωρη απόπειρα ανατροπής του σύγχρονου «Σουλτάνου» αποτυγχάνει τελικά τα ξημερώματα του Σαββάτου της 16ης Ιουλίου. 

Με αφορμή την πολιτική κρίση της Τουρκίας θα ανατρέξουμε στο χρονικό ανατροπής των κυβερνήσεων στην Τυνησία, την Ταϋλάνδη και την Ουκρανία που βιώνουν τις συνέπειες των αλλαγών μέχρι και σήμερα.

 

Τρεις ιδιαίτερα πρόσφατες ιστορίες ανατροπής καθεστώτων | Γράφει ο Κωνσταντίνος Μαγκλαβέρας

   

Τυνησία 2011. Η επανάσταση της αξιοπρέπειας

18 Δεκεμβρίου 2010 μέχρι τις 14 Ιανουαρίου 2011. Η εξέγερση που οδήγησε στην Αραβική Άνοιξη.

Η Τυνησία, χώρα του αφρικανικού βορρά κερδίζει το 1956 την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία και ο Habib Bourguiba αναλαμβάνει πρόεδρος διατηρώντας το αξίωμα του έως το 1987 όταν αντικαθίσταται από τον Zine El Abidine Ben Ali. Κατά καιρούς πολλοί διεθνείς οργανισμοί όπως η Διεθνής Αμνηστία καταγγέλλουν συνεχείς παραβιάσεις βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων χαρακτηρίζοντας το πολιτικό καθεστώς ως ένα από τα πιο καταπιεστικά και ανελεύθερα στον κόσμο. 

Έτος 2010.Η Τυνησία μαστίζεται από διαφθορά και  νεποτισμό, φαινόμενα ριζωμένα στην ανώτερη βαθμίδα της πολιτικής ηγεσίας και σε επιχειρηματικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους. Η γυναίκα του προέδρου Leila Trabelsi ζει μέσα στη χλιδή, ενώ η ανεργία και οι αυξήσεις τιμών βασικών αγαθών αποτελεί μόνιμη απειλή για τον κόσμο. Η λογοκρισία παραμονεύει, έτοιμη να αρπάξει τους κατακριτές της εξουσίας συνθέτοντας έναν τρομερό κοινωνικό εφιάλτη.  

Στη χώρα αυτή υπάρχει μια περιοχή η Sidi Bouzid, τόπος της τραγικής ιστορίας ενός πλανόδιου πωλητή που η θυσία του απελευθέρωσε θύελλες- σπορά του δεσποτικού πολιτικού συστήματος. Από τα δέκα του χρόνια ο Bouazizi πουλούσε φρούτα και λαχανικά στη λαϊκή αγορά ενώ είχε χάσει τον πατέρα του στα τρία του. Ήθελε να σπουδάσει αυτός και οι αδελφές του αλλά τα χρήματα δεν φτάνουν για όλους. Έτσι ξεκινά στα 19 του να δουλεύει κανονικά χωρίς να έχει καταφέρει να τελειώσει το λύκειο. Όσοι τον γνώριζαν μιλούσαν για έναν τίμιο και εργατικό άνθρωπο. Από μικρός δεχόταν επιθέσεις και υποτιμητικά σχόλια από αστυνόμους οι οποίοι στις 17 Δεκεμβρίου 2010 μετά από διαπληκτισμούς του κατάσχουν την ζυγαριά. Ο Bouazizi ζητάει ακρόαση από τον κυβερνήτη της περιοχής για να πάρει πίσω την ζυγαριά του και παίρνει αρνητική απάντηση.  Στα 26 του χρόνια αποφασίζει να δώσει ένα τέλος σε όλο αυτό. Η επανάσταση του γιασεμιού γεννιέται μέσα από τις φλόγες του Mohamed Bouazizi που σβήνουν με την εκδίωξη του Zine El Abidine Ben Ali προέδρου της Τυνησίας από το 1987. 

Στις 23 Οκτωβρίου του 2011 διενεργούνται οι πρώτες ελεύθερες εκλογές στην Τυνησία από το 1956.

Τρεις ιδιαίτερα πρόσφατες ιστορίες ανατροπής καθεστώτων | Γράφει ο Κωνσταντίνος Μαγκλαβέρας

 

Ταϋλάνδη 2014. Κόκκινοι εναντίων κίτρινων

22 Μαΐου του 2014 Το πραξικόπημα του στρατηγού Πραγιούθ.

Η κοινοβουλευτική δημοκρατία εγκαθίσταται στην Ταϋλάνδη ιδιαίτερα νωρίς συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη της Ασίας. Το 1933 συγκεκριμένα διενεργούνται οι πρώτες εκλογές στον απόηχο της ανατροπής της απόλυτης μοναρχίας. Από τότε η χώρα θα βιώσει 18 πραξικοπηματικές  απόπειρες ανατροπής του κοινοβουλευτισμού από τις οποίες θα τελεσφορήσουν οι 12 αναδεικνύοντας την προβληματική της άσπονδης συνύπαρξης των δημοκρατικών δυνάμεων με το παλάτι και τον πανίσχυρο βασιλικό στρατό της χώρας. 

Τον Οκτώβρη του 2013 ξεσπά νέα περίοδος πολιτικής αναταραχής στην Ταϋλάνδη. Η αστική αντιπολίτευση οργανώνει πορείες καταγγέλλοντας την  επικείμενη ψήφιση νόμου-αμνηστίας των κακώς κειμένων και πεπραγμένων της πολιτικής κρίσης του 2010 από την κυβέρνηση της Γίνγκλακ Σιναουάτρα. Τότε το Ενωμένο μέτωπο Δημοκρατίας(UDD) κατακλύζει τους δρόμους των αστικών κέντρων της χώρας ζητώντας εκλογές και συγκρούεται με το στρατό για πάνω από 60 ημέρες.

 

Μέσα στο Γενάρη του 2014 η Μπανγκόγκ βρίσκεται υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης. Στο διάστημα αυτό οι συγκρούσεις μεταξύ των ομάδων καταστολής, των αντιπολιτευτικών δυνάμεων που εκπροσωπούν τον αστικό κόσμο της χώρας και των φιλοκυβερνητικών που ζούνε στον αγροτικό βορρά, εκτροχιάζονται με αποτέλεσμα να ξεσπάσει ένας νέος κύκλος αίματος. 

Στις 22 του Μάη ο βασιλικός στρατός, υπό το στρατηγό Πραγιούθ Τσαν-ότσα εγκαθιστά χούντα στη χώρα. Η ισχύς του Συντάγματος καταστέλλεται, η γερουσία διαλύεται ενώ η κυβέρνηση παύεται. Στρατιωτικός νόμος ισχύει μέχρι σήμερα. 

Διαιρετική τομή της κοινωνίας της Ταϋλάνδης

Το Ενωμένο Μέτωπο για την Δημοκρατία ενάντια στη Δικτατορία (UDD ή Red shirts) σχηματίστηκε με αφορμή το πραξικόπημα του 2006 με το οποίο καθαιρέθηκε ο χαρισματικός πρωθυπουργός Τάκσιν Σιναουάτρα. Είναι το αντίπαλο δέος της Λαϊκής συμμαχίας για τη Δημοκρατία(PAD ή Yellow shirts) και βασικοί υποστηρικτές του Τάκσιν και της αδερφής του και μετέπειτα πρωθυπουργού Γίνκλακ Σιναουάτρα. Τα μέλη του προέρχονται από τα πολυπληθή βόρεια και βορειοανατολικά τμήματα της χώρας και τα χαμηλότερα αστικά στρώματα. Κατά την περίοδο 2001 με 2006 ο τότε πρωθυπουργός Τάκσιν προώθησε πολιτικές οικονομικής στήριξης των παραπάνω φτωχών γεωργικών περιοχών που μετά από την οικονομική κρίση που χτύπησε το 1997 τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας βρέθηκαν σε δεινή οικονομική κατάσταση. Παράλληλα διευκόλυνε την πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες.

Από την άλλη πλευρά η Λαϊκή Συμμαχία για τη Δημοκρατία αποτελείται από υποστηρικτές του βασιλιά, τα μεσαία και ανώτερα αστικά στρώματα που ζούνε και δραστηριοποιούνται στο Νότο και τη Μπανγκόγκ, πρώην αξιωματούχους των ενόπλων δυνάμεων καθώς και μέλη-ψηφοφόρους του κεντροδεξιού Δημοκρατικού κόμματος. Ορκισμένοι εχθροί της οικογένειας Σιναουάτρα την οποία κατηγορούν ότι υπονομεύει το ρόλο της βασιλικής οικογένειας.

 

 Τρεις ιδιαίτερα πρόσφατες ιστορίες ανατροπής καθεστώτων | Γράφει ο Κωνσταντίνος Μαγκλαβέρας

 

Ουκρανία 2013. Η Σκύλλα και η Χάρυβδη

Νοέμβριος 2013. Το πρελούδιο της εμφύλιας σύρραξης.

Η οικονομική κρίση χτυπά τη δεύτερη μεγαλύτερη Ευρωπαϊκή χώρα το 2012. Η πολιτική αρχή της σπεύδει να δανειστεί ώστε να καλύψει τον ελλειμματικό προϋπολογισμό της. 

Πρόεδρος της Ουκρανίας από το 2010 ο Βίκτορ Φεντορόβιτς Γιανουκόβιτς ο οποίος σε συνάντηση με την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Βίλνιους στις 28 και 29 Νοεμβρίου ανακοινώνει το πάγωμα των συνομιλιών της Συμφωνίας Σύνδεσης των δύο πλευρών αποφασίζοντας στροφή οικονομικής βοήθειας προς την Ανατολή και δη τη Ρωσία.

 Έτσι ξεσπάει ένας κύκλος φιλοευρωπαϊκών διαδηλώσεων στην πλατεία Maidan ως απόρροια της αποτυχίας του προέδρου να οδηγήσει τη χώρα πιο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ειρηνικές αρχικά διαδηλώσεις απαρτίζονται από κατοίκους του Κιέβου οι οποίοι αποτελούν διανοούμενους, εργαζόμενους, σπουδαστές που το βράδυ της 30ης μέρας του Νοεμβρίου αντιμετωπίζουν την βίαιη καταστολή και διάλυσης τους από ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις. Αυτόματα συγκροτείται ένας συνασπισμός με πρωτοβουλία των κομμάτων Batkivschina, UDAR και του Svoboda με τις ευλογίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ. Πολιτικά πρόκειται για μέλη των δυνάμεων της αντιπολίτευσης είτε φιλελεύθερων-δυτικόφιλων είτε ακροδεξιών-εθνικιστικών ιδεολογικών προορισμών που έχουν κοινό εχθρό τον πρόεδρο Γιανουκόβιτς καταγγέλλοντας τις πολιτικές αποτυχίες του στο εσωτερικό και τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας απαιτώντας την άμεση απομάκρυνσή του. Στις επόμενες μέρες οι διαδηλώσεις συνεχίζονται μαζικά και οι συγκρούσεις μεταξύ των διαδηλωτών και των δυνάμεων ασφαλείας αποκτούν πολεμική μορφή. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου κάνει την εμφάνιση του η παραστρατιωτική ένοπλη οργάνωση Правий сектор ή Δεξιός τομέας που πρωτοστατεί στις συγκρούσεις με την αντιτρομοκρατική υπηρεσία θέτοντας ως σκοπό την κατάληψη της Προεδρίας και αποκτά κυρίαρχη θέση στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στις οποίες απαγορεύει την παρουσία της Αριστεράς. 

Από τις 18 έως την 21η Φεβρουαρίου του νέου έτους η Ουκρανία θα βιώσει μια αιματηρή, βίαιη συμπλοκή μεταξύ των δυνάμεων καταστολής και των αντικυβερνητικών. Στις μέρες αυτές οι αντικυβερνητικές δυνάμεις θα περικυκλώσουν το κοινοβούλιο απαιτώντας άμεση απομάκρυνση του προέδρου Γιανουκόβιτς και συνταγματική αλλαγή. Ο Γιανουκόβιτς μια μέρα μετά από την υπογραφή Συμφωνίας με τους αρχηγούς των αντίπαλων κομμάτων τρέπεται σε φυγή και ξεκινάει μια αλυσιδωτή αντίδραση εξελίξεων. Διορίζεται υπηρεσιακή κυβέρνηση που επαναφέρει το Σύνταγμα στην μορφή που είχε πριν το 2010, απαγορεύει τη δραστηριότητα του Κομμουνιστικού Κόμματος ενώ παράλληλα ξεκινά η παρέμβαση της Ρωσίας στην Κριμαία με την οποία η χώρα οδηγείται σε εμπόλεμη εμφύλια κατάσταση.

 

Οι περιπτώσεις των τριών βίαιων ανατροπών που εξελίχθησαν σε τρείς διαφορετικές χώρες τριών διαφορετικών ηπείρων έχουν σαφείς διαφορές ως προς τον τρόπο και τις αφορμές που πυροδότησαν τις εκάστοτε εξελίξεις. Τι κοινό μπορεί άλλωστε να έχει μια λαϊκή εξέγερση στην Αφρική που έφερε την Άνοιξη στον Αραβικό κόσμο με ένα στρατιωτικό πραξικόπημα στην πολυτάραχη ιστορία της Ταϋλάνδης και μια φιλοευρωπαϊκή διαδήλωση που μεταλλάχτηκε σε έναν εμφύλιο πόλεμο;

Τα κινήματα και οι ομάδες πίεσης που συγκροτούνται και πρωτοστατούν στην ανατροπή της κάθε κυβέρνησης εκφράζουν διαφορετικό πλαίσιο αιτημάτων και διαφέρουν ως προς τη σύνθεση τους. Στην αστυνομοκρατούμενη Τυνησία η εξέγερση ενορχηστρώθηκε από κοσμικές δυνάμεις. Άνθρωποι του πνεύματος και των γραμμάτων καθώς και συνδικαλιστές, άνεργοι πτυχιούχοι διαδήλωναν και απεργούσαν αναζητώντας διέξοδο από την ανεργία, τον πληθωρισμό βασικών τροφίμων και την διαφθορά της πολιτικής ηγεσίας. Το πλαίσιο της εξέγερσης έχει αμιγώς πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο με ξεκάθαρη διάθεση χειραφέτησης και κοινωνικής προόδου σε μια χώρα που μετά την ανεξαρτησία της περιορίζει τις συντηρητικές και θρησκευτικές φωνές και την επιρροή τους στην πολιτικοκοινωνική σφαίρα. 

 

Στην Ταϋλάνδη ο βασιλικός στρατός απασχολεί περίπου ένα εκατομμύριο ανθρώπους οι οποίοι ορκίζονται να φυλλάτουν την πατρίδα και το βασιλιά της χώρας από εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς. Εκτός του στρατού στη χώρα δραστηριοποιείται μια πανίσχυρη οικονομική ελίτ με βάση την πρωτεύουσα και ισχυρή επιρροή στην αστυνομία, το στρατό και το δικαστικό σύστημα που δεν έχει όμως καταφέρει να ανέλθει πολιτικά στην εξουσία καθώς το φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα που εκπροσωπεί τα συμφέροντά της έχει χάσει όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις από το 2001. Βασικό εμπόδιο η λαοφιλής οικογένεια Shinawatra που κατά τα χρόνια των κυβερνήσεων της έχει ανατρέψει το συσχετισμό οικονομικής ισχύος μετατοπίζοντάς τον από την Μπανγκόγκ προς την αγροτική περιφέρεια μιας χώρας με τεράστια παραγωγή και εξαγωγή ρυζιού από τη μία. Από την άλλη η Ταϋλάνδη είναι τεράστιος εξαγωγέας ηλεκτρονικών ειδών και δη σκληρών δίσκων. Εταιρίες κολοσσοί όπως η Western Digital και η Seagate Technology κατέχουν τεράστιο ποσοστό παραγωγής και πωλήσεων των ειδών τους στην παγκόσμια ελεύθερη αγορά. Τα χρόνια της χούντας η οικονομία έχει επιβραδύνει το ρυθμό ανάπτυξης της ενώ μόνο ενθαρρυντική δεν φαίνεται να είναι η κατάσταση στις αγροτικές περιοχές. Παρά την απαγόρευση της δραστηριότητας των Κόκκινων από το δικτατορικό καθεστώς και την παρουσία του τελευταίου ως εγγυητή της κοινωνικής ειρήνης υφέρπει ο κίνδυνος νέου γύρου συγκρούσεων καθώς η ανισότητα και η φτώχια εντείνει τον διχασμό στη «χώρα των γελαστών ανθρώπων».

 

Τρεις ιδιαίτερα πρόσφατες ιστορίες ανατροπής καθεστώτων | Γράφει ο Κωνσταντίνος Μαγκλαβέρας

 

Στην περίπτωση της Ουκρανίας οι ομάδες πίεσης που οδήγησαν στην ανατροπή του Γιανουκόβιτς δεν συνοψίζονται τόσο εύκολα σε λίγες γραμμές καθώς πρόκειται για μια μετάλλαξη της αρχικής σύνθεσης των πολιτών που αυθόρμητα διαδήλωσαν υπέρ της Ευρωπαϊκής προοπτικής σε ένα σύμπλεγμα πολιτικών δυνάμεων με διαφορετικό ιδεολογικό πρόσημο, ακόμα και διαφορικό πολιτικό στόχο με μόνη κοινή συνισταμένη το μίσος προς το πρόσωπο του προέδρου Γιανουκόβιτς. Ο τελευταίος πιθανότατα προσπαθώντας να ακολουθήσει θέση ίσων αποστάσεων μεταξύ Ρωσίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης θα σκοντάψει τελικά από το τεντωμένο σκοινί που ακροβατεί και θα πέσει από τον προεδρικό θώκο όταν θα στραφεί προς την ρωσική οικονομική βοήθεια εις βάρος της ευρωπαϊκής προοπτικής. Οι πρωταγωνιστές της ανατροπής προέρχονται βασικά από τρία κόμματα. Το φιλοευρωπαϊκό-νεοφιλελεύθερο UDAR που σημαίνει «γροθιά» του οποίου ηγείται ο πρώην πυγμάχος Vitali Klitschko ο οποίος φαίνεται να έχει προνομιακές σχέσεις με την καγκελάριο της Γερμανίας Άνκγελα Μέρκελ. Το κόμμα είναι ξεκάθαρα υπέρ της υπογραφής της Συμφωνίας Σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Klitschko είναι πλέον δήμαρχος του Κίεβου ενώ το κόμμα προσχώρησε το καλοκαίρι του 2015 στον κομματικό σχηματισμό του Petro Poroshenko  “Solidarity” που κέρδισε τις τελευταίες κοινοβουλευτικές εκλογές. Ο δεύτερος κομματικός σχηματισμός είναι το επίσης φιλοευρωπαϊκό Batkivschina (πατρίδα) του οποίου σημαντικός αριθμός προσώπων προσχώρησε το 2014 στο ακροδεξιό People’s Front. Ηγέτιδα του είναι η Yulia Tymoshenko πρωταγωνιστικό πρόσωπο της πορτοκαλί  επανάστασης του 2004. Το τρίτο κόμμα είναι το εθνικιστικό-ρατσιστικό Svoboda. Το συγκεκριμένο κόμμα αποτελεί άμεσο πολιτικό απόγονο του εθνικοσοσιαλιστικού Ουκρανικού κόμματος. Η ρητορική μίσους προς τους Εβραίους τους Κομμουνιστές και τους Ρώσους συνθέτουν την ιδεολογική κατεύθυνση του κόμματος και των μελών του. Οι τρεις παραπάνω σχηματισμοί μαζί με το People’s Front συμμετέχουν τη σύσταση των κυβερνήσεων της χώρας από το 2014.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ
Captcha verification failed!
Η βαθμολογία χρήστη captcha απέτυχε. Παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας!
echo ‘’ ;