Τη στιγμή που εξελίσσεται η συζήτηση για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, μια πολύ λιγότερο γνωστή ιστορία, κρίσιμη για τα εθνικά συμφέροντα και την οικονομία της χώρας, διαδραματίζεται στους διαδρόμους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Σήμερα , Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου, οι ευρωβουλευτές καλούνται να ψηφίσουν την αναθεώρηση της Οδηγίας για το χρηματιστήριο ρύπων, που θα κρίνει, μεταξύ άλλων, το ενεργειακό μέλλον της Ελλάδας για τα επόμενα 40 χρόνια.
Αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι στη μάχη μεταξύ λιγνίτη και καθαρών μορφών ενέργειας, οι Έλληνες ευρωβουλευτές του ΣΎΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ «ψηφίζουν δαγκωτό» λιγνίτη, στερώντας από τη χώρα έως και 2,5 δις σε επενδύσεις καθαρής ενέργειας.
Σημασία έχει όμως τι θα επιλέξουν και οι υπόλοιποι Έλληνες ευρωβουλευτές: έναν βιώσιμο δρόμο προοπτικής για την ενέργειά και τη χώρα ή το αδιέξοδο του λιγνίτη εις το διηνεκές;
Αν ρίξει κανείς μια προσεκτική ματιά στις τροποποιήσεις της ευρωπαϊκής Οδηγίας για τους ρύπους τις οποίες πρότειναν την Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου οι ευρω-ομάδες της Αριστεράς και των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, μέλη των οποίων είναι οι ευρωβουλευτές των ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ, αντιλαμβάνεται μια δυσάρεστη πραγματικότητα.
Ουσιαστικά, οι εκπρόσωποί μας στις Βρυξέλλες προτείνουν την εξαίρεση της Ελλάδας από την Οδηγία, ώστε να επιδοτηθεί η λειτουργία των νέων λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.
Η υιοθέτηση αυτού του μέτρου θα στερήσει από την Ελλάδα δημόσιους πόρους που εκτιμώνται μεταξύ 1,75-2,5 δις ευρώ για τη δεκαετία 2021-2030, στερώντας έτσι πόρους για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας.
Ποια είναι η σημασία της ψηφοφορίας της 15ης Φεβρουαρίου;
Το πιο σημαντικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων είναι ο μηχανισμός εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών, που επιβάλλει πρόστιμα, βάσει της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» σε όσες βιομηχανίες εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου.
Στις 15 Φεβρουαρίου, η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καλείται να ψηφίσει υπέρ ή κατά της πρότασης που έχει καταθέσει, από τον περασμένο Δεκέμβριο, η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Ευρωβουλής για την ενίσχυση αυτού του μηχανισμού.
Η πρόταση αυτή εμπεριέχει κρίσιμες αποφάσεις για την Ελλάδα. Από τη μια απαγορεύει στις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ να λαμβάνουν δωρεάν δικαιώματα εκπομπών. Ταυτόχρονα, παρέχει οικονομική υποστήριξη για την προσέλκυση επενδύσεων στη Δυτική Μακεδονία μέσω ενός «Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης», όπου πάνω από 6.000 θέσεις εργασίας πρόκειται να χαθούν τα επόμενα χρόνια εξαιτίας της παύσης των λιγνιτικών δραστηριοτήτων.
Οι επτά Έλληνες ευρωβουλευτές βασικά ζητούν αλλαγή του έτους βάσης από το 2013 στο 2014 προκειμένου η Ελλάδα να συμπεριληφθεί στις χώρες που δικαιούνται εξαίρεση του άρθρου 10γ, σύμφωνα με την οποία δίνονται δωρεάν δικαιώματα εκπομπών CO2 στην ηλεκτροπαραγωγή.
Τα δικαιώματα αυτά θα αφαιρούνται από την ποσότητα που θα κατανέμεται στη χώρα την περίοδο 2021-2030, μειώνοντας έτσι κατά 40% τους δημόσιους πόρους από τη δημοπράτησή τους. Οι πόροι αυτοί θα μπορούσαν να διατεθούν για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, της εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και τη στήριξη των οικονομιών στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας.
«Η στάση που θα κρατήσουν ενόψει της προσεχούς ψηφοφορίας οι Έλληνες ευρωβουλευτές θα καθορίσει εάν η υποχώρηση του λιγνίτη θα συνεχισθεί ή η ΔΕΗ θα λάβει το πράσινο φως για την υλοποίηση δύο νέων μονάδων λιγνίτη (Πτολεμαϊδα V και Μελίτη ΙΙ) με διάρκεια ζωής έως το 2060», σημειώνει ο Νίκος Μάντζαρης, υπεύθυνος τομέα ενέργειας και κλιματικής πολιτικής του WWF Ελλάς, για να συμπληρώσει: «Κανείς δεν ζητά να σταματήσει η λιγνιτική παραγωγή αύριο. Όμως, δωρεάν δικαιώματα εκπομπών σήμερα σημαίνουν εξάρτηση από τον λιγνίτη μέχρι τουλάχιστον τη δεκαετία του 2060, όπως ο ίδιος ο πρόεδρος της ΔΕΗ παραδέχεται. Άλλωστε, η πολύ πιθανή δημιουργία του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, μπορεί να επουλώσει τις πληγές που θα αφήσει η ολοκλήρωση των λιγνιτικών δραστηριοτήτων».
Με αφορμή την κρίσιμη αυτή ψηφοφορία, το WWF Ελλάς δίνει σήμερα μια σειρά λιγνιτικών μύθων και την αλήθεια πίσω από αυτούς:
Μύθος 1ος: Είναι μύθος ότι με δωρεάν δικαιώματα εκπομπών θα μηδενίσουμε τις «κακές» εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από χώρες, όπως η Βουλγαρία.
Αλήθεια: Ο ελληνικός λιγνίτης δεν θα είναι ανταγωνιστικός ούτε τότε, όπως αποδεικνύει η έρευνα που έγινε το 2014 για λογαριασμό της ίδιας της ΔΕΗ. Αυτό γιατί το κόστος παραγωγής του χαμηλής ποιότητας ελληνικού λιγνίτη άγγιζε τα 60 ευρώ/MWh τη στιγμή που το αντίστοιχο κόστος για τον βουλγάρικο λιγνίτη ήταν κάτω από 32 ευρώ/MWh, όταν και οι 2 χώρες πλήρωναν ελάχιστα για εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (2012). Είναι προφανές λοιπόν ότι αυτή η διαφορά θα παραμείνει.
Μύθος 2ος: Είναι μύθος ότι η Ελλάδα «δικαιούται» δωρεάν δικαιώματα.
Αλήθεια: Το πνεύμα της σχετικής εξαίρεσης της οδηγίας (άρθρο 10γ) είναι να βοηθηθούν φτωχές χώρες που ο τομέας ηλεκτροπαραγωγής τους έχει υψηλή εξάρτηση σε ορυκτά καύσιμα, ώστε να στραφούν σε καθαρότερες μορφές ενέργειας.
Σήμερα στην Ελλάδα ο λιγνίτης καλύπτει το 28% της ζήτησης ενώ οι ΑΠΕ το 30%, παρά τον πόλεμο που έχουν δεχτεί τα τελευταία χρόνια. Το νερό λοιπόν έχει ήδη μπει στο αυλάκι στην Ελλάδα. Δεν είμαστε Πολωνία ούτε Τσεχία ή Βουλγαρία, όσο κι αν προσπαθούν κάποιοι να μας κάνουν.
Η ΔΕΗ αρνείται να δεχτεί την πραγματικότητα και ονειρεύεται λιγνιτικά μερίδια στην ηλεκτροπαραγωγή του προηγούμενου αιώνα, χωρίς απολύτως καμία τεκμηρίωση για την αναγκαιότητά τους.
Αντίθετα, αποδεικνύεται ότι η ηλεκτρική ενέργεια που προορίζεται να προσφέρει η «υπερσύγχρονη» νέα λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ «Πτολεμαΐδα V» μπορεί να καλυφθεί κάθε ώρα της ημέρας με υβριδικούς συνδυασμούς αιολικών, φωτοβολταϊκών και αντλησιοταμιευτικών συστημάτων με χαμηλότερο σταθμισμένο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (LCOE).
Μύθος 3ος: Είναι μύθος ότι χωρίς λιγνίτη θα καταρρεύσει η οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας.
Αλήθεια: Πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι αν τα επόμενα 15 χρόνια πραγματοποιηθούν στη Δ. Μακεδονία επενδύσεις για την ανάπτυξη 12 βιώσιμων τομέων της τοπικής οικονομίας αντίστοιχης τάξης μεγέθους με το κόστος κατασκευής των δύο νέων λιγνιτικών μονάδων (Πτολεμαΐδα V και Μελίτη ΙΙ), θα δημιουργηθούν πολλαπλάσιες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερο τοπικό εισόδημα.
Μύθος 4ος: Είναι, τέλος, μύθος ότι με δωρεάν δικαιώματα εκπομπών θα στηριχτεί η ανάπτυξη των ΑΠΕ, όπως δυστυχώς πίστεψαν κάποιοι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Ενέργειας, Έρευνας και Βιομηχανίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Αλήθεια: Για κάθε δικαίωμα που δίνεται δωρεάν στις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, χάνονται δημόσια έσοδα που μέχρι πρότινος πήγαιναν στον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ για την ουσιαστική στήριξη της ανάπτυξης των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Αν οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ πάρουν δωρεάν δικαιώματα εκπομπών, αυτά τα έσοδα θα μειωθούν κατά 40%.
