ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Καιρός. Του Θεοδόση Πελεγρίνη
Ο υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί αποκλειστικά για το enallaktikos.gr
Θεοδόσης Ν. Πελεγρίνης
ΚΑΙΡΟΣ
Δεν αρκεί να είσαι ικανός από κάθε άποψη, να σε ευνοούν οι συγκυρίες γύρω σου και οι επιδόσεις των άλλων σε σχέση προς τις υποθέσεις σου, για να πετύχεις. Χρειάζεται ακόμη η ώρα που θα επιλέξεις να δράσεις να είναι και η σωστή. Ούτε πιο νωρίς ούτε πιο αργά, αλλά κάπου στο μέσο μεταξύ των δυο αυτών άκρων να επιλέγεις. Η μέση οδός μεταξύ βιασύνης και ολιγωρίας, η κατάλληλη ώρα, ο καιρός, που έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες, είναι ο απαραίτητος όρος για την ευόδωση των επιδιώξεών σου. Αλλιώς, αν δεν σε ευνοήσει η τύχη, σε περιμένει η καταστροφή. Και η τύχη δεν μπορεί να είναι πάντοτε με το μέρος σου.
Η βιασύνη των στρατηγών του Πομπηίου Σπινθήρα, Δομίτιου και Σκιπίωνα να πανηγυρίσουν την νίκη τους πριν από την μάχη εναντίον του στρατού του Καίσαρα στα Φάρσαλα, το 48 π.Χ., κάθε άλλο παρά τους βοήθησε. Είχε προηγηθεί η μάχη της Πέτρας, κοντά στο Δυρράχιο, όπου οι δυνάμεις του Καίσαρα είχαν ηττηθεί από τον στρατό του Πομπήιου. Ενόψει, λοιπόν, της αποφασιστικής, όπως αποδείχθηκε, μάχης των Φαρσάλων, οι στρατηγοί του Πομπήιου φιλονικούσαν μεταξύ τους για τα αξιώματα. Φρόντισαν, μάλιστα, να στείλουν δικούς των ανθρώπους στην Ρώμη, προκειμένου να τους εξασφαλίσουν τα κατάλληλα για στρατηγούς και υπάτους σπίτια με την ιδέα ότι θα αναλάμβαναν την εξουσία αμέσως μετά τον πόλεμο. Η βιασύνη τους αυτή για μια νίκη ενός πολέμου ο οποίος δεν είχε διεξαχθεί ακόμη καλλιεργήθηκε και από το γεγονός της αριθμητικής υπεροχής των στρατευμάτων του Πομπηίου έναντι εκείνων του Καίσαρα. Η πανωλεθρία, όμως, που υπέστη στην μάχη των Φαρσάλων ο στρατός του Πομπηίου από τις δυνάμεις του Καίσαρα διέψευσε οικτρά τους στρατηγούς που βιάστηκαν να πανηγυρίσουν την νίκη τους.
Ανάλογα καταστροφική υπήρξε για τον Καίσαρα η ολιγωρία που επέδειξε ο τελευταίος αυτός περίπου 4 χρόνια αργότερα. Ο σοφιστής Αρτεμίδωρος από την Κνίδο, έχοντας πληροφορηθεί ότι συνωμότες του Καίσαρα σχεδίαζαν να τον σκοτώσουν, έσπευσε να τον ενημερώσει πριν ξεκινήσει για την Σύγκλητο, όπου τον περίμεναν οι δολοφόνοι του. Εγχειρίζοντάς του ο Αρτεμίδωρος ένα σημείωμα, όπου είχε καταγράψει τις πληροφορίες για το σχέδιο της δολοφονίας του, του είπε: «διάβασέ το, Καίσαρ, μόνος σου και αμέσως. Έχει γραφεί για σημαντικά θέματα που σε αφορούν». Ο Καίσαρ κρατώντας το σημείωμα, χωρίς να το διαβάσει, κατευθύνθηκε, εν μέσω των επευφημιών του πλήθους, στην Σύγκλητο, όπου οι δολοφόνοι του τον κατακρεούργησαν με 23 μαχαιριές. Ποιος μπορεί να αποκλείσει ότι ο Καίσαρ, αν δεν είχε ολιγωρήσει και είχε διαβάσει αμέσως το σημείωμα, θα είχε αποφύγει το τραγικό τέλος του;
